صندوق ETF سوم نداریم دارا سوم با بقیه عرضه ها فرق می کند
به گزارش رصد روز ، این احتمال وجود دارد باقی مانده سهام دولت در پالایشگاه ها هم در آینده به بورس عرضه شود اما ETF سوم دولتی که ماه هاست از آن سخن می گویند شامل یک صندوق خودرویی- فلزی می شود اما مشکل عمده این است که سند این ها در گرو بانک است لذا ابتدا باید اسناد آزاد شده سپس سهام ها در قالب صندوق ETF به بازار بورس عرضه شود.
برابر سخنان اخیر فرهاد دژپسند وزیر امور اقتصادی و دارایی باقی مانده سهام دولت در سه بانک تجارت، ملت و صادرات که در دارا اول عرضه نشده بود، قرار است در قالب یک صندوق معامله گری به بازار عرضه شود و این موضوع ارتباطی به ای تی اف سوم دولتی که چند ماه پیش از آن سخن به عمل آمده بود، ندارد.
یک منبع آگاه به باشگاه خبرنگاران جوان گفته بود قرار بود ETF خودرویی – فلزی دولت در دی ماه به بازار عرضه شود. حالا باید منتظر ماند و دید دولت برای عرضه صندوق های معامله گری خود به بازار چه زمان هایی را در نظر گرفته است.
عرضه صندوق خودرویی-فلزی قطعا تا پایان سال
محسن غفوری، معاون سازمان خصوصی‌سازی هم در این باره می گوید: گرچه هنوز زمان عرضه سومین صندوق دولتی که شامل سهام خودرویی‌ها و فلزی‌هاست، مشخص نشده، اما طبق قانون همه صندوقهای ETF وعده داده شده باید تا پایان سال در بورس عرضه شوند و این موضوع قطعی است.
صندوقهای سرمایهگذاری واسطه‌های مالی هستند که منابع مالی اشخاص و شرکت‌ها را جمع‌آوری کرده و در سبد متنوعی از اوراق بهادار سرمایهگذاری می‌کنند. افرادی که سهام صندوقهای سرمایهگذاری را خریداری می‌کنند، همان مالکان یا سهامداران هستند. مبلغ حاصل از سرمایهگذاری این افراد امکان خرید اوراق بهاداری از قبیل سهام یا اوراق بدهی را برای صندوق‌ها فراهم می‌آورد. یک صندوق سرمایهگذاری از دو روش، سرمایه‌گذار را به سود می‌رساند:
- دریافت سود تقسیمی
- افزایش ارزش خود اوراق
از طرف دیگر واحدهای این صندوق‌ها در طول روز همانند سهام در بازار معامله می‌شود و در طول ساعات و روزهایی که بازار باز است می‌توان اقدام به خرید و فروش یک یا چند واحد از سهام مربوط به صندوق کرد. همچنین مزیت معافیت مالیاتی بالقوه سرمایهگذاری در این صندوق‌ها و به نوعی کم هزینه‌تر بودن از دیگر ویژگی‌های این مدل سرمایهگذاری در بازار سرمایه است. علاوه بر آن این صندوق‌ها می‌توانند ابزاری باشند که دولت را از بنگاهداری شرکت‌ها خارج کند.
مزایای طرح ETF دولتی
این طرح برای دولت، مردم و بازار سرمایه مزایایی دارد. منابع حاصل از فروش این سهام در طرح‌ها و پروژه‌های عمرانی، توسعه، بازسازی و بهسازی در حوزه بهداشت و درمان، کمک به بخش مولد و محرک اقتصاد و… استفاده می‌شود که خود می‌تواند منجر به رونق و حتی جهش تولید ملی گردد. این عرضه بزرگ منجر به تعمیق بازار سرمایه و افزایش نقدشوندگی آن می‌گردد که درنهایت موجب افزایش کارایی بازار سرمایه خواهد شد. در نهایت اجرایی شدن این طرح برای مردم نیز مزایایی دارد و آن‌ها می‌توانند نقدینگی خود را به مسیر درست و بازاری مولد هدایت کنند و از مزایای این تخفیف نیز استفاده نمایند.
شرایط خرید واحدهای صندوق ETF “دارایکم”
- هر ایرانی می‌تواند تا سقف ۲ میلیون تومان از واحدهای این صندوق خریداری کند
- حداقل تعداد واحدهای قابل خریداری توسط هر نفر ۱ واحد و معادل ۱۰ هزار تومان
- حداکثر تعداد واحدهای قابل خریداری توسط هر نفر ۲۰۰ واحد معادل ۲ میلیون تومان
- واگذاری اولیه با سازوکار پذیرهنویسی برای هر فرد دارای کد ملی امکان‌پذیر است
- محدودیت سنی برای متقاضیان وجود ندارد
- پذیرهنویسی صرفاً شامل اشخاص حقیقی ایرانی بوده و اشخاص حقوقی نمی‌توانند در پذیرهنویسی شرکت نمایند
نحوه خرید واحدهای صندوق ETF چگونه است؟
برای خرید واحدهای این صندوق دو راه کار وجود دارد:
- راه اول: با استفاده از کد بورسی
به طور معمول برای سرمایهگذاری در بورس لازم است در سامانه سجام (سامانه جامع اطلاعات مشتریان) به نشانی”www.sejam.ir” ثبت نام نموده و با کد رهگیری که از سامانه دریافت می‌کنید به یکی از دفاتر پیشخوان مورد تأیید سامانه سجام مراجعه و احراز هویت نمایید. سپس در یکی از کارگزاری‌ها عضو شوید و نام کاربری و کلمه عبور برای دسترسی اختصاصی شما به سامانه آنلاین همان کارگزاری را دریافت نمایید. اگر قبلاً این مراحل را انجام داده‌اید یا قبلاً در بورس به خرید و فروش سهام پرداخته‌اید، نیازی به مراجعه مجدد ندارید و با همان سامانه می‌توانید در پذیرهنویسی این صندوق شرکت کرده یا درآینده واحدهای این صندوق را معامله نمایید.
- راه دوم: با استفاده از کد ملی
برای اینکه امکان استفاده همگان در این سرمایهگذاری تسهیل شود طبق مصوبه سازمان خصوصی‌سازی افرادی که کد بورسی ندارند می‌توانند با کد ملی و از طریق مراجعه به درگاه‌های غیرحضوری و یا مراجعه حضوری به یکی از بانک‌های مسکن، سپه، صادرات، تجارت، ملی، کشاورزی، رفاه کارگران و شعب قرض‌الحسنه مهر ایران نسبت به پذیرهنویسی اقدام نمایند. (اطلاعات مورد نیاز برای پذیرهنویسی عبارتند از نام و نام خانوادگی، شماره ملی، تاریخ تولد، نام پدر، کدپستی، شماره تلفن همراه و شماره شبای بانکی است) افرادی که از طریق راه دوم اقدام به ثبت نام می‌نمایند جهت امکان‌پذیر بودن معاملات باید در فرصت مناسب نسبت به ثبت نام در سامانه سجام و دریافت کد بورسی اقدام نمایند.
«گرچه هنوز زمان عرضه سومین صندوق دولتی که شامل سهام خودرویی‌ها و فلزی‌هاست، مشخص نشده اما طبق قانون همه صندوقهای ETF وعده داده شده باید تا پایان سال در بورس عرضه شوند و این موضوع قطعی است»؛ این جملات را محسن غفوری، مدیر روابط عمومی سازمان خصوصی‌سازی می‌گوید.
حاشیه‌های پررنگ‌تر از متن پیرامون عرضه دارادوم که بعدها به پالایش‌یکم تغییر نام داد و همچنین ریزش شاخص کل بورس، شایعه‌هایی مبنی بر عدم عرضه سومین صندوقهای ETF دولتی که پیش‌تر وعده داده شده بود- شامل چهار سهم شرکت ملی مس، فولاد مبارکه اصفهان، ایران خودرو و سایپا – شکل داد.
به ویژه آنکه به تازگی فرهاد دژپسند، وزیر امور اقتصادی و دارایی از عرضه باقیمانده سهام دولت در بانک‌ها خبر داده و گفته است «باقیمانده سهام دولت در بانک‌های ملت، تجارت و صادرات را در قالب دارا سوم به بورس عرضه می‌کنیم.» از این رو این ابهام به وجود آمده است که عرضه سهام خودرویی‌ها و فلزی‌ها در قالب صندوق سرمایهگذاری قابل معامله در بورس منتفی شده است و دارا سوم باقیمانده سهام بانک‌ها و شرکت‌های بیمه‌ای است که در قالب ETF اول عرضه شده بودند.
در این میان مدیر روابط عمومی سازمان خصوصی‌سازی تاکید کرد که عرضه سهام خودرویی-فلزی منتفی نشده و این صندوق تحت قالب دارا دوم قطعا پایان سال عرضه خواهد شد. به نظر می‌رسد بهبود اوضاع سهام بانکی انگیزه اصلی دولت برای پیش گرفتن عرضه دارا سوم نسبت به دارا دوم است.
مروری بر دو ETF عرضه شده
مطابق قانون بودجه سال جاری و تبصره ۲ قانون و مصوبه هیات وزیران، تاسیس سه صندوق سرمایهگذاری معامله پذیر یا ETF برای سال جاری به وزارت امور اقتصادی و دارایی و سازمان خصوصی‌سازی تکلیف شده است. صندوق اول یا همان «دارا یکم» شامل ترکیبی از سهام بانک‌ها و بیمه‌ها شامل بانک‌های صادرات، ملت و تجارت و بیمه‌های البرز و اتکایی امین بود که در خرداد امسال پذیرهنویسی و عرضه شد.
بر اساس اعلام وزارت اقتصاد، بیش از سه میلیون و ۴۸۱هزار نفر با سرمایهگذاری بیش از ۵۸۸۶ میلیارد تومان از آحاد مردم در پذیرهنویسی واحدهای سرمایهگذاری مالی یکم مشارکت کردند که با توجه به ارزش ۱۶ هزار میلیارد تومانی، حدود ۳۷ درصد از کل این واحدها به فروش رفت و سهام باقیمانده در این دو بخش قرار است مجدد در قالب صندوق ETF این بار در نماد «دارا سوم» به عموم عرضه شود.
صندوق دوم موسوم به صندوق پالایشی یکم مرکب از سهام چهار پالایشگاه تبریز، بندرعباس، تهران و اصفهان بود که اختلاف وزارت اقتصاد و نفت بر سر مدیریت این صندوق‌ها حاشیه‌هایی به دنبال داشت که برخی تحلیلگران و کارشناسان شروع ریزش بازار و سلب اعتماد مردم نسبت به سرمایهگذاری در بورس را در همین اختلاف می‌دانند.
این صندوق نهایتا عرضه شد و از مجموع ۶۰ هزار میلیارد تومان صندوق پالایش، ۱۳ هزار میلیارد تومان از این واحدها (معادل ۲۱ درصد) به فروش رسید.
«دارادوم» از آن خودرویی-فلزی‌ها
صندوق سوم همان‌طور که پیش‌تر وعده داده شده بود از آن باقیمانده سهام دولت در دو گروه خودرو و فلزات اساسی بوده و شرکت‌های ملی مس، فولاد مبارکه اصفهان، ایران‌خودرو و سایپا را شامل می‌شود که با توجه به نامگذاری «پالایش» برای سهام پالایشگاهی، نماد «دارا دوم» را به خود اختصاص می‌دهد.
این صندوق طبق اعلام قبلی قرار بود در سه ماه سوم سال جاری پذیرهنویسی آن انجام شود. یعنی طبق قانون بودجه سال ۹۹ صندوق سرمایهگذاری سوم قابل معامله در بورس باید تا قبل از شروع فصل زمستان عرضه شود.
با اظهارات وزیر امور اقتصادی و دارایی مبنی بر عرضه باقیمانده سهام بانک‌ها و بیمه‌ها در قالب دارا سوم این ابهام به وجود آمد که آیا دیگر سهام گروه خودرویی‌ها و فلزی‌ها عرضه نخواهد شد؟ و اگر قرار است عرضه شوند، در چه قالبی و چه زمانی روی خواهند داد؟ در این میان بررسی‌ها نشان می‌دهد عرضه صندوق مزبور منتفی نشده و شاید دارا دوم دیرتر از دارا سوم به صاحبان سرمایه عرضه شود.
پیش از این علی ربیعی، سخنگوی دولت و عباس معمارنژاد، معاون وزیر اقتصاد و دارایی اعلام کرده بودند که مرحله سوم واگذاریETF از طریق صندوقهای سرمایهگذاری قابل معامله در بورس، باقیمانده سهام دولت در «ایران‌خودرو»، «سایپا»، «فولادمبارکه» و شرکت «ملی صنایع مس» است که طبق برنامه‌ریزی انجام شده باید در ۶ ماهه دوم سال ۱۳۹۹ انجام شود.
محسن غفوری، مدیر روابط عمومی سازمان خصوصی‌سازی نیز این موضوع را تایید می‌کند و می‌گوید ارائه سهام شرکت‌های خودرویی و فلزی در قالب ETF سوم قطعی است و منتفی نشده.
وی درباره زمان عرضه «دارا دوم» این‌گونه توضیح می‌دهد: «صحبتی که قبلا برای عرضه سهام این شرکت شده اواخر سه ماهه سوم سال یا دی ماه بود که البته بعید به نظر می‌رسد اکنون به دی ماه برسد چرا که وزارت صمت باید صندوق آن را تشکیل دهد، اما تشکیل این صندوق هنوز کار دارد.»
غفوری در همین حال تاکید می‌کند: «البته تکلیف عرضه مشخص است و طبق قانون هم صندوق‌ها باید تا پایان سال عرضه شوند، ولی زمان دقیق عرضه دارا دوم که شامل گروه‌های فلزی و خودرویی است، مشخص نشده است.»
وی همچنین گفت: «بخشی از سهام شرکت‌های خودرویی به دلیل وام‌هایی که گرفته‌اند، در وثیقه بانک‌هاست و باید آن را آزاد کنند تا بتوانند در بورس عرضه شوند.» ابوالقاسم شمسی جامخانه، معاون سازمان خصوصی‌سازی نیز پیش از این گفته بود که سهام برخی از شرکت‌هایی که قرار است در قالب صندوق سوم در بورس عرضه شوند، در وثیقه بانک‌ها قرار دارد؛ از این رو باید مکاتباتی با وزارت صنعت، معدن و تجارت در راستای جایگزینی وثایق موردنظر انجام شود.
غفوری نسبت به اینکه شرکت‌های خودرویی توانسته‌اند سهام خود را آزاد کنند یا خیر اظهار بی‌اطلاعی می‌کند.
بنابر آنچه از اظهارات مدیر روابط عمومی سازمان خصوصی‌سازی برمی‌آید «دارا دوم» شامل سهام همان شرکت‌هایی است که از ابتدا در قانون تعریف شده بود؛ یعنی چهار سهم شرکت ملی مس، فولاد مبارکه اصفهان، ایران خودرو و سایپا. از آنجا که صندوق شرکت‌های پالایشگاهی، پالایشی یکم نام گرفت، باقیمانده سهام شرکت‌های بیمه‌ای و بانکی که وزیر اقتصاد از عرضه آنان خبر داده است، «دارا سوم» خوانده می‌شوند که البته هنوز زمان عرضه آن مشخص نیست و تنها فرهاد دژپسند به بیان خبر کلی اکتفا کرده و سازمان خصوصی‌سازی هنوز جزئیات عرضه این صندوق را رسانه‌ای نکرده است.
بنابراین ترتیب عرضه صندوق ETF دولتی به‌صورت دارایکم: سهام بانکی، پالایشی یکم: سهام پالایشی، دارادوم: سهام خودرویی-فلزی و داراسوم: باقیمانده سهام بانکی خواهد شد.با وجود آنکه عرضهETFهای دولتی وعده داده شده منتفی نشده اما عدم شفاف‌سازی و عرضه آنان در زمان مقرر خود منجر به ایجاد نگرانی بین سهامداران می‌شود. به ویژه با اتفاقاتی که با جنجال‌های پیرامون عرضه صندوق پالایشی‌یکم به وجود آمد ممکن است عدم شفاف‌سازی درباره دارا دوم و دارا سوم نیز کلیت بازار را تحت تاثیر قرار دهد و موجب از بین رفتن باقیمانده اعتماد سهامداران شود.
مزیت صندوقهای قابل معامله
با توجه به اجرای نخستین دوره از طرح مزبور بسیاری از مردم از طریق صندوقهای سرمایهگذاری، سهامدار شرکت‌های دولتی شده‌اند و دولت نیز از ترکیب سهامداری شرکت‌ها خارج خواهد شد.
مزیت صندوقهای سرمایهگذاری برای مردم این است که اولا مدیریت این صندوق‌ها برعهده متخصصان حرفه‌ای است و دوم اینکه واحدهای این صندوق‌ها خود نوعی سبد سهام است که ریسک سرمایهگذاری در بورس را کاهش می‌دهد.
به نظر می‌رسد با اجرای این موضوع بازار سرمایه ایران نیز به معیارهای جهانی که ورود غیرمستقیم افراد به بازار سرمایه است، نزدیک شود. آمارها نشان می‌دهد در بورس‌های پیشرفته حدود ۸۰درصد از دارایی افراد از طریق صندوقهای سرمایهگذاری وارد بازار شده و خودشان به‌طور مستقیم خرید و فروش نمی‌کنند. در ایران اما سهم اندکی از سرمایه‌گذاری‌ها به‌صورت غیرمستقیم انجام می‌شود و عموم صاحبان نقدینگی سرمایه خود را به شکل مستقیم وارد بازار سرمایه کرده‌اند که این مهم سبب غیرتحلیلی شدن جریان معاملات و غلبه رفتارهای توده‌وار بر روند بازار شده است.
صندوقهای معامله‌پذیر «سهامی» و «مختلط» در هفته‌ای که گذشت به طور متوسط ۵.۵درصد افت قیمت را تجربه کردند و خالص ارزش دارایی‌های آن‌ها ۳.۸درصد کاهش یافت، این در حالی بود که شاخص کل بورس افت ۶.۷درصدی را به ثبت رساند.
صندوقهای سرمایهگذاری در سهام
کمترین افت بازدهی هفتگی مربوط به صندوق سپهر اندیشه نوین (صنوین) با ثبت ۱.۹درصد افت قیمت بود و NAV این صندوق سه درصد کاهش یافت. بهترین عملکرد هفتگی مربوط به صندوق ارزش آفرین بیدار (ارزش) بود به طوری که NAV آن ۰.۳درصد ارتقا یافت.
بیشترین سقوط قیمت صندوقهای قابل معامله در این هفته به صندوق بذر امید آفرین اختصاص داشت؛ صندوق «بذر» که قیمت آخر هفته قبل آن ۲.۹درصد بالاتر از NAV ابطال بود با افت ۸.۵درصدی قیمت مواجه شد و حباب ۲.۵- درصدی را از آن خود کرد.
صندوق شاخصی ۳۰ شرکت فیروزه (فیروزه) را در کنار صندوق بذر می‌توان ارزان‌ترین صندوق‌ها در شروع هفته بعد نام برد زیرا قیمت نهایی ۲.۵ درصد زیر قیمت تئوریک آن است. صندوق آوای معیار )آوا) نیز به عنوان گران‌ترین صندوق با انحراف ۹.۸ درصدی قیمت به استقبال هفته بعد رفت.
صندوقهای مبتنی بر سکه طلا
در طول هفته جاری صندوقهای کالایی مبتنی بر سکه طلا به طور میانگین بازده ۳.۲درصدی برای سرمایه‌گذاران خود به ارمغان آوردند، به موازات آن گواهی سپرده یک روزه سکه طلای بانک رفاه ۵.۱ درصد رشد قیمت داشت و یک درصد پایین‌تر از قیمت سکه بازار آزاد به معاملات این هفته خود پایان داد.
صندوق ETF پشتوانه طلای لوتوس بیشترین بازدهی (۶.۵درصد) گروه صندوقهای مبتنی بر طلا را به دست آورد. صندوق (طلا) که حباب ۱۲.۷درصدی داشت همچنان بیشترین انحراف قیمت را در بین صندوقهای قابل معامله در اختیار دارد و طی هفته گذشته با ۱۴.۲درصد بیشترین فاصله را از NAV ابطال ثبت کرد.
