ابهام درباره خسارات وارده به تاسیسات هسته‌ای ایران

به گزارش رصد روز، سی ان ان در گزارشی دیگر به نقل از سه منبع مطلع از یک ارزیابی اولیه اطلاعاتی آمریکا، اعلام کرد حملات نظامی آمریکا به سه تأسیسات هسته‌ای ایران در هفته گذشته، بخش‌های حیاتی برنامه هسته‌ای این کشور را نابود نکرده و احتمالاً فقط چند ماه آن را به تأخیر انداخته است.

یکی از اهداف مهم رژیم صهیونیستی با تجاوز به خاک ایران از بین بردن برنامه هسته‌ای ایران بود. حملات متعدد این رژیم به تاسیسات نطنز، فردو، اصفهان و آب سنگین اراک در این راستا صورت گرفت.

حتی با این حملات این رژیم و آمریکا معتقد بودند که تاسیسات زیر زمینی نطنز آسیب جدی دیده است. حال دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا در نشست خبری با دبیر کل ناتو اعلام کرده ارزیابی در خصوص خسارات وارد شده به ایران توسط اسرائیل ارزیابی خواهد شد.

او همچنین اعلام کرده اجازه نخواهد داد ایران غنی سازی اورانیوم داشته باشد و با حمله نظامی جلوی چنین کاری را در آینده نیز خواهد گرفت.

وی همچنین گزارش‌های رسانه‌های آمریکایی در خصوص عدم خسارات جدی به تاسیسات هسته‌ای ایران را رد کرد.

پیشتر شبکه سی ان ان به نقل از منابع آمریکایی گزارش داده بود برخلاف تأسیسات هسته‌ای نطنز و فوردو، در حمله به تأسیسات هسته‌ای اصفهان از بمب‌های سنگرشکن استفاده نشده است.

بر این اساس، منابع سی‌ان‌ان افزودند: «به نظر می‌رسد تأسیسات اصفهان سالم مانده است و برای جلوگیری از توسعه سلاح‌های هسته‌ای، باید اقدامات بیشتری در این زمینه انجام شود».

منابع آمریکایی تأکید کردند: «احتمال موفقیت در حمله به اصفهان قبل از اجرای عملیات، نسبت به نطنز و فوردو، بسیار کمتر ارزیابی می‌شده است».

همچنین سی ان ان در گزارشی دیگر به نقل از سه منبع مطلع از یک ارزیابی اولیه اطلاعاتی آمریکا، اعلام کرد حملات نظامی آمریکا به سه تأسیسات هسته‌ای ایران در هفته گذشته، بخش‌های حیاتی برنامه هسته‌ای این کشور را نابود نکرده و احتمالاً فقط چند ماه آن را به تأخیر انداخته است.

این در حالی است ترامپ در نشست خبری با دبیر کل ناتو گفته است که برنامه هسته‌ای ایران برای سال‌ها به عقب افتاده است.

بر اساس گزارش سی ان ان، این ارزیابی که پیش‌تر گزارش نشده بود، توسط سازمان اطلاعات دفاعی (DIA)، شاخه اطلاعاتی پنتاگون، تهیه شده است. یکی از منابع آگاه در این زمینه گفت این تحلیل بر اساس بررسی خسارات نبرد توسط فرماندهی مرکزی آمریکا در خاورمیانه (سنتکام) پس از حملات انجام شده است.

تحلیل آسیب‌های وارد شده به سایت‌ها و تأثیر حملات بر برنامه‌های هسته‌ای ایران همچنان ادامه دارد و ممکن است با دریافت اطلاعات بیشتر تغییر کند. اما یافته‌های اولیه با ادعا‌های مکرر دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا مبنی بر اینکه حملات، تأسیسات غنی‌سازی ایران را به طور کامل نابود کرده، در تناقض است.

دو منبع آگاه از این ارزیابی گفتند ذخیره اورانیوم غنی‌شده ایران از بین نرفته است و سانتریفیوژ‌ها عمدتاً دست‌نخورده باقی مانده‌اند. در نهایت، ارزیابی این است که آمریکا حداکثر چند ماه برنامه ایران را عقب انداخته است.

دونالد ترامپ، رئیس جمهور ایالات متحده، از گزارش‌های برخی از رسانه‌ها که اثربخشی حملات هوایی ایالات متحده به تأسیسات هسته‌ای ایران را زیر سوال می‌برند، انتقاد کرده و آنها را «اخبار جعلی» خواند.

ترامپ معتقد است این رسانه‌ها و در راس آن‌ها سی‌ان‌ان و نیویورک تایمز دست به دست هم داده‌اند تا آن چه که او «یکی از موفق‌ترین حملات نظامی تاریخ آمریکا» خوانده را نابود کنند.

اظهارات ترامپ در پاسخ به گزارش سی‌ان‌ان بود که به ارزیابی طبقه‌بندی‌شده آژانس اطلاعات دفاعی (DIA) استناد کرده و نشان می‌داد که این حملات تنها چند ماه برنامه هسته‌ای ایران را به عقب انداخته، نه اینکه آن را نابود کرده باشد.

علاوه بر رد این گزارش‌ها توسط ترامپ در نشست امروز چهارشنبه ۴ تیر ناتو، کاخ سفید نیز با وجود اینکه این ارزیابی را تأیید کرد، اما گفت که با آن مخالف است.

کارولین لیویت، سخنگوی کاخ سفید، در بیانیه‌ای با محتوای غیرمستند، به سی‌ان‌ان گفت: «این ارزیابی ادعایی کاملاً اشتباه است و با وجود طبقه‌بندی فوق العاده محرمانه، توسط یک عنصر گمنام و کم‌ارزش در جامعه اطلاعاتی به سی‌ان‌ان درز داده شده. افشای این گزارش ادعایی، تلاشی آشکار برای تحقیر رئیس‌جمهور ترامپ و بی‌اعتبار کردن خلبانان شجاعی است که عملیاتی بی‌نقص را برای نابودی برنامه هسته‌ای ایران اجرا کردند. همه می‌دانند وقتی ۱۴ بمب ۳۰ هزار پوندی دقیقاً روی اهداف فرود بیایند چه می‌شود: نابودی کامل!»

با این وجود پس از تجاوز به تاسیسات هسته‌ای ایران بنایامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی اذعان کرده بود که «نمی‌توانم بگویم برنامه هسته‌ای ایران از بین رفته، اما به شدت آسیب دیده است».

همچنین کانال ۱۲ تلویزیون این رژیم گزارش داده بود که اسرائیل تخمین می‌زند «نطنز نابود شده، اما وضعیت فردو و اصفهان نیاز به تایید دارد».
همزمان، نیویورک تایمز به نقل از یک مقام ارشد آمریکایی خبر داده بود که حمله به فردو باعث نابودی این تأسیسات نشده و تنها به آن آسیب زده است.

جفری لوئیز تحلیلگر ارشد آمریکایی در امور کنترل تسلیحات در تحلیلی درباره حملات ایالات متحده به سایت‌های هسته‌ای ایران نوشت، این حملات نظامی به‌طور خاص من را تحت تاثیر قرار نداده است.

او با ارائه دلایلی که در یک رشته پست در شبکه اجتماعی ایکس آورده تاکید میکند که اسرائیل و آمریکا نتوانسته‌اند اجزای مهم زیرساخت‌های مواد هسته‌ای و تولید ایران را هدف قرار دهند.

لوئیز می‌گوید، عملیات‌های RISING LION و MIDNIGHT HAMMER از نظر تاکتیکی بسیار هوشمندانه هستند، اما ممکن است در نهایت شکست استراتژیک باشند.

اوافزود، دلیل بنیامین نتانیاهو برای انجام این حمله این بود که “ایران به اندازه کافی اورانیوم غنی‌شده با غنای بالا برای ساخت ۹ بمب اتم تولید کرده است.

او اشاره به موجودی تقریبی ۴۰۰ کیلوگرم اورانیوم ۶۰ درصد U-۲۳۵ دارد که در صورت غنی‌سازی بیشتر، برای ساخت ۹ تا ۱۰ بمب کافی خواهد بود. اما بیایید آن را بررسی کنیم.

جفری لوئیز می‌گوید، این ۴۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده عمدتاً در تونل‌های زیرزمینی نزدیک به تاسیسات تبدیل اورانیوم اصفهان ذخیره شده بود. با وجود حملات گسترده اسرائیل و آمریکا به این تاسیسات، هیچ تلاشی برای نابود کردن این تونل‌ها یا مواد داخل آنها به نظر نمی‌رسد صورت گرفته باشد. هیچ‌کس حتی نمیداند که این اورانیوم غنی‌شده الان کجاست!؟ رافائل گروسی میگوید، ایران آنها را جابجا کرده است. مارکو روبیو گفته چیزی در ایران حرکت نکرده است. اما کامیون‌ها در ایران در حال حرکت هستند. کامیون‌ها و تجهیزات سنگین حداقل دو روز قبل برای مسدود کردن تونل‌ها برای حفاظت از آنها ظاهر شدند و. ماهواره پلانت از آن عکس گرفته است. کامیون‌ها همچنین یک روز قبل از حمله به تاسیسات فوردو (Fordow FEP) ظاهر شدند، احتمالا برای جابجایی تجهیزات حساس و قطعا برای پوشاندن ورودی‌ها با خاک. ایران به این معنی نیست که الان به طور کامل غیرقابل دسترسی باشد.

اگر بخواهم منصفانه بگویم، بعضی از طرفداران ترامپ اعتراف می‌کنند که ایران هنوز این مواد را در اختیار دارد. جی دی ونس معاون رئیس جمهور گفته که که قرار است با ایرانی‌ها در این مورد “گفت‌و‌گو کنند. ” نکته مهم این است که آمریکا توانسته توانایی ایران برای غنی‌سازی بیشتر و تبدیل آن به فلز را از بین ببرد، بنابراین همه چیز خوب است.

لوئیز با اشاره به اظهارت ونس میگوید، اما همه چیز خوب نیست بله، حملات به تاسیسات غنی‌سازی در فوردو و نطنز به نظر موفقیت‌آمیز بود. اما هیچ تلاشی برای حمله به تاسیسات زیرزمینی عظیم در کنار نطنز که ایران می‌تواند در آنجا سانتریفیوژ‌های بیشتری بسازد و شاید کار‌های دیگری هم انجام دهد، صورت نگرفته است. در سال ۲۰۲۲، ایران خط تولید سانتریفیوژ را به “عمق کوه” در آنجا منتقل کرد. این تاسیسات بسیار بزرگ است (به تخمین ما بیشتر از ۱۰,۰۰۰ متر مربع) و ما نمی‌دانیم که ممکن است چه چیز‌های دیگری هم در آنجا موجود باشد (مثل غنی‌سازی یا تبدیل).

همچنین، ایران به تازگی اعلام کرده که یک “تاسیسات جدید غنی‌سازی در مکان امن” دارد و به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفته که آماده است سانتریفیوژ‌ها را نصب کند. قرار بود آژانس از این تاسیسات که نزدیک اصفهان است پیش از بمباران بازدید کند. به نظر نمی‌رسد که آن تاسیسات بمباران شده باشد.

بگذارید دوباره بگویم: ایران اعلام کرده که تاسیسات جدید غنی‌سازی دارد و آژانس قرار بود آن را بررسی کند. اما پیش از اینکه این بازدید انجام شود، اسرائیل به تاسیسات دیگری در ایران حمله کرده است، اما نه به تاسیسات جدید. این یعنی ایران هنوز ۴۰۰ کیلوگرم اورانیوم ۶۰ درصد، توانایی ساخت سانتریفیوژ‌ها و یک یا شاید دو سایت زیرزمینی غنی‌سازی در اختیار دارد. همچنین باید اشاره کرد به احتمال وجود سایت‌های مخفی که مخالفان برجام همیشه در مورد آنها صحبت می‌کردند.

فرض کنیم ایران تصمیم بگیرد که بمب هسته‌ای بسازد. ایران می‌تواند حدود ۱.۵ آبشار در هفته نصب کند. در شش هفته، ممکن است ۹ آشار از سانتریفیوژ‌های IR-۶ داشته باشد. این سانتریفیوژ‌ها حدود ۶۰ روز طول می‌کشند تا تمام ۴۰۰ کیلوگرم را به اورانیوم با غنای تسلیحاتی (WGU) تبدیل کنند. در مجموع، این حدود پنج ماه زمان می‌برد، اگرچه این تخمین ممکن است دقیق نباشد. او در نهایت میگوید، تماشای بمباران‌های دقیق با برد بیش از ۱۱,۰۰۰ کیلومتر واقعاً شگفت‌انگیز است.

اما این چه معنایی دارد که دو تا از بزرگترین عملیات‌های نظامی در حافظه‌ی مدرن هنوز نمی‌توانند برنامه هسته‌ای ایران را به طور کامل از بین ببرند؟

فکر می‌کنم این نشان‌دهنده است که شاید این درخشش تاکتیکی در خدمت یک استراتژی بی‌ملاحظه باشد.

RISING LION و MIDNIGHT HAMMER برنامه هسته‌ای ایران رو به اندازه برجام کند نکرده‌اند. ما دیپلماسی را از بمباران‌ها به مراتب با استاندارد‌های بالاتری ارزیابی می‌کنیم. ما باید این حمله را بر اساس هدف واقعی آن ارزیابی کنیم، نه پوشش قانونی دفاع پیشگیرانه. اگر حمله باعث بقاء رژیم فعلی یا چیزی شبیه به آن با گزینه هسته‌ای شود، پس این یک شکست استراتژیک خواهد بود.»

پیشتر «رافائل گروسی» مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفته بود که نمی‌توان آسیب‌های وارد شده به تأسیسات فردو که زیر زمین قرار داشته را برآورد کنیم.

مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ادامه گفت: «خسارت گسترده در فردو را نمی‌توان رد کرد».

آنچه مسلم است علیرغم وارد شدن خسارت به تاسیسات هسته‌ای ایران ولی این تاسیسات از بین نرفته است. در این خصوص رویترز اعلام کرده علیرغم اینکه تونل‌ها در تاسیسات نطنز تخریب شده ولی سانتریفیوژ‌ها در حال فعالیت هستند.

از طرف دیگر با توجه به رویکرد خصمانه آژانس بین المللی انرژی اتمی و گزارش «رافائل گروسی» مدیر کل این آژانس که بهانه لازم برای حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران را فراهم آورد و عدم محکومیت حمله به تاسیسات هسته‌ای از سوی این نهاد، ایران همکاری با این آژانس را به حالت تعلیق درآورده است؛ و اجازه برای بازرسی بازرسان آژانس با شروط خاص، منوط به مجوز شورای عالی امنیت ملی شده است.

با وجود این آژانس بین المللی انرژی اتمی عنوان کرده بازگشت بازرسان این نهاد به ایران اولویت آن است. همچنین آژانس اعلام کرده از محل ذخائر غنی شده ۶۰ درصد ایران اطلاعی ندارد.

برای عضویت در کانال رصد روز کلیک کنید