دلار به عنوان لیدر تعیین قیمت در سایر بازارها یکی از چالش‌های بانک مرکزی است. باید در نظر داشت بازار آزاد ارز که بارها از سوی سیاست‌گذار اهمیت آن نفی و به آن واژه بازار غیررسمی نسبت داده شده، بازار مهمی است که دلار و سایر ارزهای مهم در آن مبادله می‌شود و تا حدودی می‌توان گفت کشف قیمت در آن با عرضه و تقاضا صورت می‌گیرد.
این در حالی است که بانک مرکزی درصدد است با راه‌اندازی بازاری تحت عنوان بازار ارز توافقی، مکانیسمی ایجاد کند که نرخ ارز بر اساس توافق صادرکننده و واردکننده خرید و فروش شود تا ریسک مبادلات، کم و موجب رشد بیشتر صادرات شود.
بازار آزاد ارز تحت تاثیر مبادلات قاچاق است
در همین زمینه محمدرضا فرزین، رئیس کل بانک مرکزی، به‌تازگی در گفت‌وگویی تلویزیونی بار دیگر به راه‌اندازی بازار ارز توافقی اشاره کرد. او گفت: «در بازار کالا، نرخ سامانه نیما به دلار علامت‌دهی می‌کند، ما تلاش‌مان این است که با شکل‌گیری بازار ارز توافقی، این نرخ به اقتصاد کشور خط دهد.»
او بار دیگر به بازار آزاد به عنوان بازار ارز غیررسمی اشاره کرد و ادامه داد: «نرخ دلار در بازار آزاد بیشتر تحت تاثیر مبادلات قاچاق و فرار سرمایه شکل می‌گیرد.»
فرزین به بازار هرات، دوبی و سلیمانیه اشاره کرد که بیشتر مبادلات کالاهای قاچاق و فرار سرمایه ایران در این بازارها شکل می‌گیرد و تحت تاثیر آنهاست و تاکید کرد: «اما بازار ارز توافقی تحت تاثیر تجارت داخلی کشور خواهد بود، ضمن اینکه ما به عنوان عرضه‌کننده در بازار توافقی، ارز عرضه می‌کنیم و این عرضه مبتنی بر توافق طرفین خواهد بود.»
بازار ارز توافقی به بازار آزاد سیگنال می‌دهد
فرزین توضیح داد: «بازار ارز توافقی به بازار ارز غیررسمی علامت‌دهی خواهد کرد و بازار غیررسمی را هم کاهش خواهد داد؛ زیرا در این بازار حجم گسترده‌ای از مبادلات را خواهیم داشت.»
رئیس کل بانک مرکزی تاکید کرد: «به دنبال این هستیم که نرخ بازار ارز تجاری کشور متاثر از متغیرهای بنیادی شکل بگیرد و خیلی تحت تاثیر انتظارات، هراس‌ها، فرار سرمایه و قاچاق نباشد و از متغیرهای بنیادی و درونی اقتصاد کشور تاثیر پذیرد.»
به نظر می‌رسد نظارت بانک مرکزی بر بازار ارز توافقی یکی از مشکلات آتی تعیین قیمت در این بازار باشد که با نفس توافقی بودن این بازار منافات دارد و می‌تواند منجر به دخالت مستقیم بانک مرکزی همانند موارد مشابه قبلی شود.
گفتنی است کارشناسان اقتصادی معتقدند راه‌اندازی چنین بازارهایی در گذشته نیز بارها امتحان شده و بی‌رمقی آن تیر سیاست‌گذار را به سنگ زده است.
خبردرمانی اثر ارزپاشی را تقویت می‌کند؟
باید در نظر داشت مطرح کردن دوباره موضوع راه‌اندازی بازار ارز توافقی سیگنالی بود که سیاست‌گذار به قیمت دلار داد تا با خبردرمانی، فتیله قیمت دلار را در ابتدای هفته کمی پایین بکشد و در روزهای آینده با ارزپاشی، این اسکناس را در منطقه معاملاتی فعلی فریز کند.
تجارت نیوز _ سارا صفاری
