چابهار تنها بندر ایرانی است که هیچ زمان تحریم نشد و حتی دونالد ترامپ پس از خروج از برجام آن را از تحریم‌ها مستثنی کرد. حضور هندی‌ها در این بندر و قرداد ۸۵ میلیون دلاری برای اپراتور فاز ۲ آنچنان برای آمریکا مهم بود که حاضر شد. در سیاست خارجی خود استثنا قائل شود. البته این اتفاق فقط به خاطر روابط نزدیک آمریکا و هند نبود، بلکه ایالات متحده ترجیح داد در رقابت اقتصادی هند و چین در آسیا غربی از هند حمایت کند.
از سوی دیگر توافق شد بندر چابهار دروازه کالا‌های صادراتی هند به افغانستان و آسیا میانه شود، اما با تغیییر حکومت افغانستان و حضور طالبان در این کشور و همچنان تأثیر غافلگیرانه تحریم‌های آمریکا بر اقتصاد ایران و کاهش قدرت اقتصادی ایران تا حدودی معادلات را تغییر داد.
خارج شدن ایران از کریدورهای بین‌المللی و تنش‌های سیاسی و امنیتی همگی سبب شد که دیگر هند انگیزه قبلی را برای حضور در چابهار از دست بدهد؛ این در حالی است که قرارداد اپراتوری فاز اول بندر چابهار با هند ۸۵ میلیون دلار و به صورت BOT است.
بازگشت هند به چابهار
اخیراً مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی در خصوص فعالیت مجدد هندی‌ها در چابهار گفت: ابتدا یک قراردادی با هند تنظیم شد که طی زمان تغییراتی در آن به وجود آمد ما از ابتدای دولت برای این قرارداد تلاش کردیم تا دوباره فعال شود و اکنون منتظر آخرین گروه از هندی‌ها هستیم و فقط یک بند از قرارداد باقی‌مانده که باید درباره آن به توافق برسیم و‌امیدواریم هرچه سریع‌تر امضا شود؛ زیرا قرارداد بلندمدت حافظ منافع ما است.
وی در خصوص مفاد قرارداد هند با ایران گفت: تا الان هندی‌ها ۲۵ میلیون‌دلار سرمایه‌گذاری کردند که به‌صورت جرثقیل‌های ساحلی بوده هر چند این چرثقیل‌ها سال‌ها راکد مانده است؛ این تجهیزات شامل جرثقیل‌های ساحلی، محوطه‌ای، تجهیزت تخلیه و بارگیری کانتینر و مجموعه‌ای از انواع مختلف تجهیزات است.
در حالیکه چابهار تنها بندر اقیانوسی ایران است اما ویروس محرومیت در استان سیستان و بلوچستان گریبانگیر این بندر نیز شده است. در حالی که سریع‌‌ترین و کم‌هزینه‌ترین روش محرومیت‌زدایی از این استان رونق این مگابندر اقیانوسی است.
بندر چابهار محروم از تجهیزات اولیه
محمود تهی‌دست، عضو هیئت رئیسه اتاق بازرگانی زاهدان، در گفتگو با تجارت‌نیوز درباره حضور هندی‌ها در این بندر گفت: من هیچ‌گونه فعالیتی ندیدم و یا خبری در این خصوص نشنیدم و هم مثل شما از طریق رسانه‌ها متوجه این امر شدم. وقتی این بندر فعالیتی ندارد و هنوز برخی تجهیزات اولیه یک بندر بین‌المللی در آن نصب نشده نباید انتظار سرمایه‌گذاری و حضور خارجی‌ها را داشته باشیم.
وی با انتقاد از رفتار هندی‌ها و عدم تعهد آن‌ها به مفاد قرارداد گفت: هندی‌ها کم کاری کردند و هردفعه بهانه‌ای آوردند، آن‌ها با این نگاه که انتخاب‌های ما محدود است و چاره‌ای به جز کار کردن با آن‌ها نداریم به تعهدات خود عمل نکردند اما اکنون با احیا رابطه ایران با عربستان و امارات وضعیت تغییر کرده است.مطابق اخبار غیر رسمی و اطلاعاتی که در محافل اقتصادی منتشر شده است شرکت های عربستانی و اماراتی تمایل زیادی برای حضور در این بندر دارند.
نقض قرارداد از سوی هند
عضو هیئت رئیسه اتاق ایران و پاکستان افزود:امیدواریم مذاکراتی که برای جایگزینی هند با شرکت‌های اماراتی صورت گرفته نتیجه دهد؛ برای فاز دوم نیز مذاکراتی با شرکت‌های اماراتی و عربستانی در چابهار صورت گرفته است. با توجه به نقض مفاد چند باره قرارداد از سوی هند جایگزینی آن‌ها بسیار راحت است هر چند دولت نیز باید سهم خود را در این بندر برای توسعه زیرساخت‌ها و امکانات لجستیکی انجام دهد.
درحالیکه در تمام دنیا شهر‌های مناطق ساحلی پر رونق‌ترین و ثروتمندترین شهر‌ها نسبت به دیگر مناطق است اما نوار ساحلی ایران با وجود دسترسی به آب‌های آزاد همچنان جزء مناطق محروم محسوب می‌شوند و حتی برخی ساکنان آن شناسنامه ندارند و یا برای تهیه آب آشامیدنی باید با حیوانات وحشی رقابت کنند که برخی روزها این رقابت بین انسان و حیوان منجر به معلولیت می‌شود.
