آینده بازار نفت، بیش از گذشته، پیش‌بینی‌ناپذیر بوده و اوضاع ایران هم با توجه به وضعیت داخلی و تحولات بین‌المللی مشخص نیست. اگر تحریم‌های بین‌المللی به قوت خود باقی بمانند، ایران مجبور به افزایش تخفیف نفتی به تنها مشتری خود یعنی چین خواهد ...
به گزارش رصد روز، لایحه بودجه ۱۴۰۴ روز گذشته توسط مسعود پزشکیان، رئیس دولت چهاردهم، به مجلس تقدیم شد. تاکنون اظهارات متفاوتی نسبت به وصول درآمدهای ذکرشده در بودجه به میان آمده، اما نکته مورد توجه در این زمینه، موضوع وصول درآمدهای نفتی و قیمت پیش‌بینی‌شده طلای سیاه در این لایحه است.
مطابق لایحه بودجه ۱۴۰۴، میزان تولید نفت خام، سه میلیون و ۷۵۰ هزار بشکه در روز، منابع حاصل از نفت، گاز و فرآورده‌های نفتی، ۲.۱۰۷ میلیون میلیارد تومان و قیمت هر بشکه نفت صادراتی، ۵۷.۵ یورو پیش‌بینی شده است.
حال این پرسش مطرح می‌شود که با توجه به اوضاع بازار جهانی نفت، انتخابات پیش روی ریاست جمهوری آمریکا، سقوط تقاضای چین، معادلات اوپک، شرایط جنگ روسیه و اوکراین، تحولات خاورمیانه، تحریم‌های بین‌المللی و تخفیف‌های نفتی ایران، آیا رقم فروش نفت پیش‌بینی‌شده قابل تحقق خواهد بود؟
پیش‌بینی کاهش تقاضای جهانی نفت
آژانس بین‌المللی انرژی در گزارش اکتبر خود نسبت به کاهش تقاضای جهانی نفت هشدار داده و پیش‌بینی خود را حتی از گزارش ماه قبل خود نیز پایین‌تر آورده است.
بر اساس این گزارش، مصرف ضعیف‌تر از حد انتظار نفت در چین، همچنان بر روند رشد تقاضای جهانی نفت اثرگذار است. تا جایی که تقاضای جهانی برای نفت در سال جاری تنها ۸۶۲ هزار بشکه در روز افزایش خواهد یافت.
با توجه به روند افزایش عرضه و کاهش تقاضا، آژانس بین‌المللی انرژی اعلام آمادگی در صورت وقوع شوک‌های عرضه کرده است. در حال حاضر عرضه، روال عادی دارد و در صورت نبود اختلال عمده، بازار به هر حال در سال جدید با مازاد عرضه قابل توجهی مواجه خواهد بود.
آینده فروش نفت ایران
آینده بازار نفت، بیش از گذشته، پیش‌بینی‌ناپذیر بوده و اوضاع ایران هم با توجه به وضعیت داخلی و تحولات بین‌المللی مشخص نیست. اگر تحریم‌های بین‌المللی به قوت خود باقی بمانند، ایران مجبور به افزایش تخفیف نفتی به تنها مشتری خود یعنی چین خواهد شد. این موضوع تحقق نفت ۶۳ دلاری را با مشکل مواجه خواهد کرد.
دولت پزشکیان با وعده رفع تحریم‌ها و از سرگیری مذاکرات به میدان آمد. این در حالی است که انتخابات آمریکا نیز طی هفته‌های پیش رو برگزار خواهد شد.
احتمال روی کار آمدن دونالد ترامپ، نامزد جمهوری‌خواهان، موضوع رفع تحریم‌ها و از سرگیری مذاکرات را کاهش خواهد داد.
در همین چند ماه گذشته هم تحریم‌های نفتی جدیدی بر ایران اعمال شده که احتمال مذاکرات و بهبود وضعیت صادرات نفت را کاهش می‌دهد. در چنین شرایطی آیا ایران می‌تواند هر بشکه نفت را ۶۳ دلار بفروشد؟
قیمت پیش‌بینی‌شده نفت در بودجه ۱۴۰۳ محقق نشد
سیدحمید حسینی، رئیس اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی، در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز مطرح کرد: در بودجه سال ۱۴۰۳، قیمت نفت ۷۵ یورو ذکر شده بود. پیش‌بینی می‌شد که متوسط قیمت جهانی در سال جاری میلادی، ۸۳.۵ دلار باشد. اما به احتمال زیاد این هدف محقق نخواهد شد.
او در مورد کاهش قیمت نفت تصریح کرد: بیش از دو ماه است که قیمت نفت به کانال ۷۲ تا ۷۳ دلار کاهش پیدا کرده است. بسیاری از تحلیل‌گران پیش‌بینی خود در مورد قیمت نفت را با توجه به رویدادهای جاری تغییر داده‌اند. تا جایی که پیش‌بینی برخی از تحلیل‌گران از متوسط قیمت نفت برای سال جاری را تا ۷۰ دلار کاهش داده‌اند.
وی افزود: سال ۲۰۲۲، متوسط قیمت نفت ۸۱.۵ دلار بود. برای سال ۲۰۲۴، متوسط قیمت نفت ۸۳.۵ دلار پیش‌بینی می‌شد که به احتمال زیاد تحقق پیدا نخواهد کرد. از این رو، درآمد ۷۵ یورویی که در بودجه امسال پیش‌بینی شده بود، احتمالا موفق نخواهد شد.
اوضاع بازار نفت مساعد نیست
حسینی در مورد اوضاع بازار نفت گفت: وضعیت بازار نفت در سال آینده وضعیت مناسبی از جهت عوامل بنیادین عرضه و تقاضا نیست. به نظر می‌رسد که بازار نفت، بازار خریدار است تا بازار فروشنده. با توجه به وضعیت نامساعد جهانی و رکودی که بر بسیاری از بخش‌های اقتصادی دنیا حاکم شده است، به نظر می‌رسد که در مجموع مصرف نفت خام در حد ۶۰۰ هزار بشکه افزایش داشته باشد. هم‌اکنون بازار آلمان، ژاپن و چین در رکود به سر می‌برند.
سودای افزایش تولید نفت اوپک پلاس
به گفته این فعال بازرگانی در حوزه نفت، این در حالی است که بسیاری از کشورها سودای افزایش تولید دارند. ایران، کویت، آمریکا و کانادا به دنبال افزایش تولید هستند. از این رو، پیش‌بینی می‌شود که عرضه و تقاضای نفت افزایش پیدا کند.
رئیس اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی در مورد احتمال افزایش عرضه ادامه داد: کشورهای عضو اوپک پلاس، یعنی عربستان، روسیه، کویت، قزاقستان، امارات و عراق، تولید خود را داوطلبانه و به میزان دو میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه برای حمایت از بازار نفت کاهش داده بودند. حال اما این کشورها قرار است که از ماه نوامبر، به طور تدریجی کاهش تولید خود را لغو کنند و تولید نفت را افزایش دهند.
تحقق نفت ۶۳ دلاری سخت است!
حسینی در مورد قیمت نفت خاطرنشان کرد: سال آینده نفت بازار خوبی را تجربه نخواهد کرد. در واقع قیمت نفت برنت را می‌توان حداکثر ۷۰ دلار دانست. با توجه به اینکه قیمت نفت خلیج فارس به طور معمول دو تا سه دلار پایین‌تر از قیمت برنت بوده و ایران هم با توجه به تحریم‌ها مجبور به اعمال تخفیف بر نفت خود است، تحقق نفت ۶۳ دلاری سخت به نظر می‌رسد.
او پیشنهاد داد: مجلس اگر قیمت را در لایحه بودجه به ۶۰ دلار تغییر دهد، احتمالا راحت‌تر درآمدها محقق شود. اگر قیمت جهانی نفت در سال آینده ۷۰ دلار باشد، احتمال تحقق نفت ۶۰ دلاری بیشتر از نفت ۶۳ دلاری خواهد بود. با توجه به آینده تحولات بازار نفت، پیش‌بینی قیمت نفت ۶۳ دلاری، خوش‌بینانه است.
وی در مورد آینده بازار نفت عنوان کرد: اخیرا مدیر صندوق بین المللی پول، آینده دشواری را برای اقتصاد جهانی پیش بینی کرده است. صندوق بین‌المللی پول در گزارش خود متذکر شده است که رشد میان‌مدت اقتصاد جهانی ضعیف خواهد بود و تنش‌های تجاری تشدید خواهد شد.
سال پرتلاطم نفتی
حسینی در مورد شرایط اقتصاد جهان تشریح کرد: در حال حاضر، بسیاری از کشورها و سازمان‌های بین‌المللی مانند سازمان جهانی تجارت بر اقلام صادراتی چین، عوارض و تعرفه گمرکی وضع می‌کنند. در جهان کاهش تعرفه تجاری فراموش شده و کشورها برای حمایت از بازارهای داخلی، برای یک‌دیگر تعرفه تعیین می‌کنند. این نمود یک جنگ تجاری است.
وی در پایان متذکر شد: بدهی دولت‌ها نیز نسبت به تولید ناخالص ملی به ۹۳ درصد رسیده است. یعنی به اندازه ۹۳ درصد از تولید ناخالص ملی دنیا، کشورها بدهی دارند. ضمن اینکه با وجود تنش‌های خاورمیانه، هزینه نظامی نیز افزایش پیدا کرده است. افزایش هزینه نظامی، خود به بودجه دولت‌ها فشار وارد می‌کند. از این رو، سال آینده سال پرتلاطم و پرتنشی خواهد بود و بهتر است که در این شرایط از خوش‌بینی پرهیز شود.
