احتمال جیره بندی آب در تابستان اتفاقی است که بدون شک با توجه به الگوهای موجود باید منتظر آن بود. کمبود آب در پشت سدها ، کاهش بارندگی در زمستان سال قبل ، افزایش مصرف و وضعیت جوی تابستان همگی نشان از وضعیت بغرنج ذخیره آبی کشور دارند.
به گزارش رصد روز ، احتمال جیره بندی آب در تابستان اتفاقی است که بدون شک با توجه به الگوهای موجود باید منتظر آن بود. کمبود آب در پشت سدها ، کاهش بارندگی در زمستان سال قبل ، افزایش مصرف و وضعیت جوی تابستان همگی نشان از وضعیت بغرنج ذخیره آبی کشور دارند.
آب به عنوان یکی از حیاتی ترین نیاز بشر در روی کره خاکی است که بدون آن زندگی برای هیچکس حتی موجودات زنده نیز میسر نیست.
کشورمان باتوجه به موقعیت گرم و خشکی که دارد نیاز مبرمی به آب دارد به طوری که ایران هم‌اکنون در حال تجربه مشکلات جدی آب است متاسفانه خشک‌سالی‌های مکرر توأم با برداشت بیش از حد آب‌های سطحی و زیرزمینی از طریق شبکه بزرگی از زیرساخت‌های هیدرولیکی و چاه‌های عمیق، وضعیت آب کشور را به سطح بحرانی رسانده‌است. از نشانه‌های این وضعیت خشک شدن دریاچه‌ها، رودخانه‌ها و تالاب‌ها، کاهش سطح آب‌های زیرزمینی، فرونشست زمین، تخریب کیفیت آب، فرسایش خاک، بیابان‌زایی و طوفان‌های گرد و غبار بیشتر است.
در پی هشدار مسئولان مبنی بر نبود و یا کمبود آب مردم همچنان با وجود بیماری کووید ۱۹ دستورات و مصرف به هنگام آب را مورد توجه قرار نداده اند و هر روز شاهد مصرف بیش از حد آب در کشور هستیم.
طبق برآوردهای انجام شده مصرف آب کشور در لحظه تحویل سال یک رکورد تاریخی به جای گذاشت به طوری که در تاریخ ۳۰ اسفند ۹۹،مصادف با بهار ۱۴۰۰ مصرف آب در تهران به رقم بیش از ۵۹ مترمکعب بوده است؛ به عبارت بهتر یعنی در یک ثانیه (لحظه تحویل سال) بیش از ۵۹ هزار لیتر آب در تهران مصرف شده است.
این آمار در لحظه تحویل سال قبل معادل ۵۶ هزار لیتر بوده است.
طبق آمار و ارقام هم میزان مصرف آب در کشور عدد مناسبی را نشان نمی دهد به طوری که با توجه به کاهش بارندگی در زمستان سال گذشته(۹۹)میزان ذخایر آبی سدها نیز کاهش یافته است. این موضوع یکی دیگر از دلائل احتمال جیره بندی آب در تابستان است.
قاسم تقی زاده خامسی معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفای کشور درباره آمار و میزان آب موجود در سدهای کشور و احتمال جیره بندی آب در تابستان گفت: تا دوم اسفند امسال میزان ذخایر آب در مخزن سدهای کشور به ۲۷ میلیارد و ۳۳۰ میلیون مترمکعب رسیده است.
او ادامه داد: در سال آبی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ مجموع ظرفیت مخازن سدها ۵۰ میلیارد و ۵۰۰ میلیون مترمکعب بوده که نشان‌دهنده ۵۴ درصد پرشدگی مخازن است. بر این اساس، به تبع روند طبیعی بارش‌ها، حجم ورودی آب از ابتدای سال آبی ۱۴۰۰-۹۹ تاکنون برابر با ۱۳ میلیارد و ۷۵۰ میلیون مترمکعب بوده که نسبت به مدت مشابه سال آبی قبل از آن (۱۵ میلیارد و ۷۰ میلیون مترمکعب)، بیانگر کاهش ۹ درصدی ورودی آب به مخازن سدهای کشور است.
خامسی بیان کرد: آخرین وضعیت سدهای کشور نشان می‌دهد که میزان ذخایر آب در مخزن سدها به ۲۷ میلیارد و ۳۳۰ میلیون مترمکعب رسیده که در مقایسه با سال آبی ۹۸-۹۹ بدون کاهش است. بر اساس این آمار، به تبع میزان ورودی به سدهای کشور، خروجی آب از سدها با کاهش مواجه بوده و تا این مدت ۱۳ میلیارد و ۶۱۰ میلیون مترمکعب خروجی آب از سدهای کشور را شاهد بوده‌ایم، به‌گونه‌ای که در مقایسه با مدت مشابه سال آبی قبل، از کاهش ۱۷ درصدی برخوردار بوده است.
همچنین ذخایر آبی سدهای استان تهران هم عدد نگران کننده ای را نسبت به بارندگی ها در کشور نشان می دهد به طوری که ۶۰۱ میلیون مترمکعب آب در پشت سدهای پنجگانه استان ذخیره شده که عدد مطلوبی را نشان نمی دهد.
در این باره قربانیان معاون حفاظت و بهره‌برداری آب منطقه‌ای تهران در خصوص احتمال جیره بندی آب در تابستان گفت:در حال حاضر ظرفیت مخازن سدها را به جهت مدیریت سیلاب خالی نگه داشته ایم اما ورود سیلاب‌های محتمل امکان رهاسازی بیشتر از سدها نیز پیش بینی می شود و لذا رعایت حریم و بستر در پایین دست سدها نیز برا مجاورین رودخانه‌ها الزامی است.
معاون حفاظت و بهره برداری آب منطقه‌ای تهران اضافه کرد:در حال حاضر آمار سدهای استان تهران از نظر حجم آب به ترتیب، سد امیرکبیر ۱۱۶.۳۲، سد لتیان ۳۶، سد لار ۲۴.۳۹، سد طالقان ۲۸۳.۶۱ و سد ماملو ۱۴۰.۱۸ میلیون متر مکعب است. در مجموع حجم کل سدهای ۵ گانه تهران در ۶۰۱ میلیون متر مکعب است که حجم کل مخازن در روز مشابه سال قبل ۶۵۹ میلیون متر مکعب گزارش شده است.
قربانیان ادامه داد:با وجود افزایش نزولات جوی با کاهش حجم ورودی سدها به دلیل توزیع نامناسب بارش‌ها در دشت و ارتفاعات و در نهایت کسری حجم ذخیره سدها به دلیل افزایش میزان مصرف آب به خاطر شرایط کرونا مواجه هستیم.
معاون حفاظت و بهره برداری آب منطقه‌ای تهران اضافه کرد: بنابه اظهارات همکاران شرکت آبفا، امسال شاهد رکورد مصرف آب شرب در شهر تهران هستیم و تهرانی‌ها طی روز ۲۱ شهریور سه میلیون و ۴۹۵ هزار و ۱۵۲ مترمکعب آب مصرف کردند که این آمار نسبت به روز مشابه سال گذشته رشد ۱۷.۳ درصدی را نشان می‌دهد.
با توجه به کاهش نزولات آبی نه تنها در تهران کشور هم از این قاعده مستثنی نیست به طوری که کمبود آب و یا حتی نبود آن در
برخی از استان و حتی روستاهای کشور بخصوص سیستان و بلوچستان به گوش می رسد.
با توجه به پویش هر هفته الف_ب ایران در کشور که دو الی سه سال است در حال اجرا است هنوز نبود آب در برخی از نقاط کشور هستیم به طوری که احتمال جیره بندی آب در تابستان سال ۱۴۰۰ به گوش می رسد.
محمدرضا جانباز مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب کشور در خصوص جیره بندی آب در کشور بخصوص تابستان ۱۴۰۰ گفت:تابستان ۱۳۹۹ تعداد شهرهای دارای تنش آبی ۲۲۵ شهر بود و پیش بینی می شود با توجه به وضعیت بارش‌ها و با وجود آنکه تعدادزیادی از طرح‌های آبرسانی بهره برداری و به ثمر رسیده تعدادشهرهای دارای تنش افزایش یابد.
او افزود: جلسه‌های مشترک شرکت‌های آب و فاضلاب، شرکت‌های آب منطقه‌ای و سازمان هواشناسی بطور مرتب برگزار می‌شود و این هفته دریزد و کرمان جلسه برگزار و تا قبل از پایان سال فهرست شهری‌هایی که احتمال دارند جزو شهرهای دارای تنش آبی شوند، منتشر خواهدشد.
در ۳۰ سال گذشته کاهش بارندگی‌ها بی‌سابقه در کشور داشته ایم به طوری که سال به سال بر این محدودیت ها افزوده شده و امسال با مشکل جدی خشکسالی و کاهش شدید بارندگی مواجه هستیم.
در این باره شاهین پاک روح قائم مقام وزیر نیرو درباره احتمال جیره بندی آب در تابستان گفت:۱۲ کلانشهر اراک، اصفهان، بندرعباس، تهران، شیراز، قزوین، قم، کرج، کرمان، مشهد، همدان و یزد تابستان امسال با بحران تأمین آب مواجه‌اند که از این میان جیره‌بندی آب در کرج به عنوان اولین کلانشهر بحرانی آغاز شده است.
او ادامه داد: اقدام به دنبال بروز مشکل خشکسالی، کاهش بارندگی‌ها و بحران کم آبی در کشور انجام می‌گیرد اگر مردم مدیریت مصرف نکرده و دستِ کم ۱۰ درصد در مصرف آب شرب صرفه جویی نکنند با تشدید گرما بر دامنه مشکلات افزوده خواهد شد.
قائم مقام وزیر نیرو افزود:برنامه‌‌های وزارت نیرو برای تامین آب ۱۲ کلانشهر تدوین و در قالب برنامه منسجمی به رئیس جمهوری منعکس شده است.
پاک روح گفت: دستور مثبت رئیس جمهوری را گرفته‌ایم و برنامه ریزی ما برای این شهرها و تمام مناطق شهری این است که کمبود و جیره بندی آب نداشته باشیم.
پروژه انتقال آب خلیج فارس به فلات مرکزی ایران، اجرای این طرح با مسئولیت وزارت صمت و با سرمایه گذاری شرکت‌های بزرگ معدنی کشور اجرا می شود و عملیاتی شدن این طرح، اتفاق بزرگ و تحول عظیمی را در استانهای مسیر انتقال ایجاد می کند به طوری که عملیات اجرایی جدی برای انتقال این آب در دولت یازدهم آغاز شد که رئیس جمهور از صندوق توسعه ملی ۴۰۰ میلیون دلار تسهیلات برای این طرح گرفته است.
استفاده از آب خلیج فارس برای مصارف شرب و صنعتی تازگی ندارد. کشورهای همسایه ایران در خلیج فارس حدود هفت دهه است که از این روش استفاده می‌کنند.
رضا اردکانیان وزیر نیرو در مراسم گفت این پروژه به صرفه است و هزینه تمام شده هر متر مکعب آب، معادل دو یورو و تنها دو درصد از کل هزینه مورد نیاز صنعت فولاد است.
او گفت هفده استانی که که از این طرح بهره‌مند می‌شوند سالانه “۶۰ میلیارد متر مکعب” آب مصرف می‌کنند که “حدود دو میلیارد متر مکعب” آن برای صنایع است. بخش صنعت در آینده با کمبود “۹۵۰ میلیون متر مکعب” آب مواجه می‌شود پس باید آن را با شیرین‌سازی تامین کرد.
حال امید است با انتقال آب از خلیج فارس به شهرهای جنوبی کشور این مشکل کمبود آب در کشور برطرف شود و امید می رود این میزان باعث خشک شدن دریا نشود.
