از تأثیر انتخابات آمریکا بر صادرات نفت ایران تا بازی گازی با کارت روسیه!

حوزه نفت و انرژی همواره سرشار از حواشی و اتفاقات غیرمترقبه و داستان‌های مختلف است، که در این بخش به این حواشی خواهیم پرداخت.

به گزارش رصد روز، خبر عادی بودن روال فعالیت صنعت نفت ایران پس از حملات اسرائیل آغاز می‌کنیم؛ پس از حمله بامداد روز شنبه (پنجم آبان ۱۴۰۳) اسرائیل به کشور، وزارت نفت اعلام کرد که فعالیت در صنعت نفت ایران عادی است.

رژیم صهیونیستی شامگاه شنبه با نقض قوانین بین‌المللی به حریم هوایی ایران وارد شد. طبق بررسی‌های انجام شده، هیچ‌کدام از تأسیسات نفتی کشور آسیبی ندیده و فعالیت در این صنعت عادی است.

ساعاتی پیش روابط عمومی قرارگاه پدافند هوایی کشور در اطلاعیه‌ای اعلام‌کرد: سامانه یکپارچه پدافند هوایی هجوم رژیم صهیونیستی به نقاطی از مراکز نظامی در استان‌های تهران، خوزستان و ایلام را رهگیری و مقابله موفق کرد.

حاشیه بعدی هم به اتمام حجت ماجرای گران شدن بنزین می‌پردازد؛ رییس کمیسیون بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه بنزین گران نمی شود، گفت: مجلس و کمیسیون تلفیق و خود دولت و شخص رئیس جمهور به دنبال گرانی بنزین نیستند و البته جامعه هم ظرفیت لازم و آمادگی این مهم در شرایط کنونی را ندارد.

غلامرضا تاجگردون روز جمعه در جمع خبرنگاران در یاسوج اظهار کرد: رئیس جمهور همچون همیشه و با شفافیت موضوعی را در خصوص قیمت تمام شده بنزین و بر اساس واقعیت های موجود جامعه مطرح کرده اما این به معنای گران شدن و تصویب این قیمت در لایجه بودجه نخواهد بود و شخص رئیس جمهور هم مخالف هر گونه افزایش قیمت است چون جامعه آمادگی و کشش آن ندارد.

وی تصریح کرد: البته بهتر است که برخی ها که در بطن و متن جامعه و تصمصم گیری ها و پشت صحنه واقعیت های موجود اقتصادی نیستند و تخصص این کار را ندارند به این موضوع دامن نزنندف مردم را بیش از این آذار و رنجش ندهند.

تاجگردون یادآور شد: مردم بدانند که دولت و مجلس در کنار انها هستند و با تمامی توان و ظرفیت های قانونی و تخصصی بودجه ای را در راستای حمایت از مردم و کمک به وضعیت معیشتی، رفاه و اقتصاد ملت بزرگ ایران تنظیم خواهیم کرد.

وی حاشیه سازان گرانی بنزین را علاقه مندان به آزار مردم خواند و تاکید کرد: به این افراد که جایگاهی برای تصمیم گیری در حاکمیت و دولت هم ندارند توصیه می شود با هموطنان مهربان تر باشیم.

رییس کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: رییس جمهور برای شفاف سازی تصمیم گرفته واقعیت های اقتصادی جامعه را برای مردم تشریح کند و بخشی از آن قیمت تمام شده بنزین است.

تاجگردون تصریح کرد: گروهی برای بهره برداری سیاسی یا منافع خود با استفاده از این موضوع افزایش قیمت بنزین را مطرح کردند.

وی با یادآوری اینکه مردم نیاز به آرامش دارند ابراز کرد: با روان مردم بازی نکنید.تاجگردون با اشاره به اینکه کمیسیون تلفیق بودجه سال ۱۴۰۴ به تازگی کار خود را آغاز کرده تاکید کرد: در این کمیسیون با در نظر گرفتن واقعیت های جامعه،محدودیت های منابع،مشکلات معیشتی مردم و نیازهای جامعه برای امور تصمیم گیری می شود.

حاشیه سوم به ماجرای بازی گازی ایران با کارت روسیه می‌پردازد؛ مدیرعامل اسبق شرکت نفت و گاز پارس در یادداشتی برای میز نفت نوشت:

با نزدیک شدن به فصل سرما، بار دیگر موضوع تأمین گاز کشور به موضوع داغ در رسانه‌ها و مدیران و تصمیم‌گیران کشور تبدیل شده است. در این بین، بحث واردات گاز از کشور روسیه نیز مطرح و با اما و اگرهای بسیاری همراه است. عده‌ای این نظریه را تقبیح و عده‌ای آن را تشویق می‌کنند.

منتقدان نظریه واردات گاز از روسیه از قرار داشتن ایران در رتبه نخست یا دوم ذخایر گازی دنیا، یاد می‌کنند و واردات گاز را نشانی از واگذاری بازار به روسیه تلقی می‌کنند.

در پاسخ به منتقدان باید گفت این استدلال در صورتی درست است که ایران صرفا به منظور پاسخ‌گویی به تقاضای فزاینده مصارف غیرضرور گاز (در بخش‌های صنعتی و خانگی)، به واردات و مصرف آن بسنده کند؛ در حالی که، می‌توان از این فرصت برای تحکیم جایگاه کشور به‌عنوان یکی از دارندگان اصلی ذخایر گازی جهان استفاده کرد.

واردات سالانه ۱۱۰ میلیارد مترمکعب گاز از روسیه (معادل ۱۲ فاز پارس جنوبی) به خوبی ایران را به هاب گاز طبیعی دنیا تبدیل می‌کند و توان بازیگری ایران را در زمینه صادرات و سوآپ گاز افزایش می‌دهد؛ به ویژه اینکه بیشتر همسایگان ایران از کمبود گاز، به‌عنوان یکی از حامل‌های انرژی اصلی رنج می‌برند و بازار صادراتی این کشورها، فرصت مناسبی پیش روی ایران قرار خواهد داد، از این رو ضروری است که با فعال کردن دیپلماسی انرژی برای تأمین گاز که می‌تواند سبب حل چالش‌های یادشده شود، از فرصت پیش‌ رو برای انجام اقدامات تحسین‌برانگیز همسو با منافع ملی استفاده کرد.

واقعیت این است که ناترازی انرژی کشور تنها به علت عدم کنترل مصرف ایجاد شده است و چنانچه عزمی جدی از طرف دستگاه‌های مجری و نهادهای سیاست‌گذار وجود داشته باشد، هم قابل کنترل است و هم فرصتی پیش روی کشورمان خواهد گذاشت تا بیشترین ارزش افزوده از طریق تبدیل گاز طبیعی به محصولات پتروشیمی و همین‌طور فروش گاز و پاسخ‌گویی به نیاز بازارهای منطقه و کشورهای همسایه به این انرژی پاک را داشته باشیم.

حاشیه آخر این هفته هم به تأثیر انتخابات آمریکا بر صادرات نفت ایران می‌پردازد؛ حسینی کارشناس انرژی گفت: روابط ما با چین به شرایطی رسیده که خیلی دیگر تحت تاثیر فشارهای آمریکا نیست. البته ممکن است در اوایل برخی از شرکت ها و پالایشگاهی بزرگ با احتیاط و ملاحظات بیشتری خرید کنند.

به نوشته بلومبرگ، دولت آمریکا هفته گذشته تحریم‌های بیشتری را علیه تجارت نفت ایران اعمال کرد. قیمت نفت از آن زمان تاکنون بیش از ۵ دلار در هر بشکه کاهش‌یافته‌است.

این افت قیمتی نشان می‌دهد که تاجران نفت تا چه اندازه نسبت به اقدامات دولت ایالات‌متحده دربرابر دشمنان خود که از قضا از تولیدکنندگان بزرگ نفتی به‌شمار می‌آیند، خواه ایران باشد و خواه روسیه، بی‌تفاوت هستند، درحالی‌که اوضاع حاکم بر بازار انرژی ممکن است و می‌تواند با تعیین خروجی انتخابات ۵ نوامبر تغییر کند، اما در حال‌حاضر معامله‌گران تردید دارند که تحریم‌ها بتواند قیمت‌ها را بالاتر ببرد زیرا واشنگتن با جدیت به‌دنبال مخفی‌کاری درخصوص رشد هزینه‌ سوخت در آمریکا و همچنین برقراری تعادل در اولویت‌های رقابتی خود با چین، خریدار عمده نفت ایران است.

بلومبرگ در ادامه می‌نویسد؛ اقدامات جدید تحریمی ۱۱ اکتبر علیه ایران اساسا برای رساندن این پیام بود که به باور دولت واشنگتن، ایالات‌متحده می‌تواند در صورت لزوم تجارت نفت ایران را هدف قرارداده و از نظر تئوری تقریبا هرکسی را که با موضوع نفت ایران سروکار دارد تحت‌تعقیب قرار دهد.

این تحلیل ها در شرایطی است که کارشناسان انرژی نظر دیگری دارند. حمید حسینی کارشناس انرژی و عضو اتحادیه صادرکنندگان نفت، گاز و پتروشیمی بر این باور است که تعاملات نفتی ایران و چین به سطحی رسیده که تحریم های تجدید و افزایش فشارها از سوی آمریکا نمی تواند در میان مدت و بلند مدت تاثیر زیادی روی آن داشته باشد.

ممکن است در اوایل دولت جدید آمریکا برخی از شرکت ها و پالایشگاه های بزرگ با احتیاط بیشتری رفتار کرده و با ملاحظات بیشتری دست به خرید نفت ایران بزنند. ولی شرکت های کوچک و پالایشگاه های کوچک خریدهای خود را از ایران ادامه خواهند داد
او در توضیح گفته های خود به بازار می گوید: در اینکه انتخابات آمریکا و سیاست های رییس جمهور این کشور همواره روی وضعیت صادرات نفت و سرنوشت کشور ما تاثیر گذار بوده، شکی نیست. این تاثیر گذاری خیلی هم ربطی به جمهوری خواه یا دموکرات بودن روسای جمهور این کشور ندارد. از آیزنهاور گرفته که بعد از آن کودتای ۲۸ مرداد انجام شد تا کندی که فشار آورد و باعث شده که انقلاب شاه و ملت راه اندازی شود و کارتری که حاضر به همکاری با شاه نشد.

باراک اوباما هم با امضای برجام به نوعی اقتصاد ایران را تحت تاثیر قرار داد. دونالد ترامپ هم با پاره کردن برجام و نقض تمامی توافق هایی را که با ایران انجام شده بود، به نوعی صادرات نفت ایران را متاثر ساخت. به عبارت دیگر هر کدام از روسای جمهور آمریکا به نوعی روی اوضاع و اقتصاد ایران تاثیر گذار بوده است. ولی به نظر می رسد که روابط ما با چین به شرایطی رسیده که خیلی دیگر تحت تاثیر فشارهای آمریکا باشد.

او با اشاره به این نکته که چین تقریبا ۸۰‌درصد از کل خرید صادرات روزانه نفت ایران را به خود اختصاص‌داده، ادامه داد: البته ممکن است در اوایل برخی از شرکت ها و پالایشگاه های بزرگ با احتیاط بیشتری رفتار کرده و با ملاحظات بیشتری دست به خرید نفت ایران بزنند. ولی شرکت های کوچک و پالایشگاه های کوچک خریدهای خود را از ایران ادامه خواهند داد.

بر اساس ادعای دولتمردان و آمارهای موجود چین هم اکنون بزرگترین بازار طلای سیاه بوده و بخش اعظم صادرات نفت ما به این کشور صورت می گیرد. از طرفی براساس برآوردها، ۱۰ تا ۱۵ درصد واردات نفت چین از طریق ایران تامین می‌شود. لازم به یادآوری است که ایران نفت خود را تخفیف های مناسبی به چینی ها عرضه می کند به همین دلیل خرید از ایران برای چشم بادامی ها جذابیت بالایی داشته و بعید است که به این راحتی ها چشم روی آن ببندند.

از سال ۲۰۲۱ و با امضای سند همکاری ۲۵ ساله، تاکنون روند فروش نفت به چین صعودی شده و در سال ۲۰۲۴ به عدد یک میلیون و ۴۹۴ هزار بشکه در روز رسیده که ۴.۵ برابر میزان فروش در سال ۲۰۲۰ است

جالب است که بدانید با خروج آمریکا از برجام در سال ۲۰۱۸، جریان فروش نفت محدود شد و در سال ۲۰۲۰ به روزانه ۳۳۳ هزار بشکه کاهش یافت. اما از سال ۲۰۲۱ و با امضای سند همکاری ۲۵ ساله، تاکنون روند فروش نفت به چین صعودی شده و در سال ۲۰۲۴ به عدد یک میلیون و ۴۹۴ هزار بشکه در روز رسیده که ۴.۵ برابر میزان فروش در سال ۲۰۲۰ است.

همچنین طبق آمار موسسه کپلر در سال ۲۰۲۴ سهم ایران از واردات دریایی نفت توسط چین به ۱۴.۱ درصد رسیده درحالی‌که سهم این کشور در سال ۲۰۲۰ فقط ۳.۳ درصد بوده است.

گزارش های منتشر شده از سوی بانک مرکزی نشان می دهد که ایران در کل سال گذشته در مجموع ۵۶ میلیارد و ۷۹۶ میلیون دلار نفت خام، فرآورده نفتی، گاز طبیعی، مایعات و میعانات گازی صادر کرده است. این ارقام مربوط به صادراتی است که توسط شرکت ملی نفت، شرکت ملی گاز، شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، شرکت‌های پتروشیمی و سایر شرکت‌های مرتبط و به صورت گمرکی و غیرگمرکی انجام شده است.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که در سال ۱۴۰۱، حجم صادرات این محصولات ۵۵ میلیارد و ۴۱۰ میلیون دلار بوده است. بنابراین، ارزش صادرات این محصولات در کل سال گذشته ۲.۵ درصد نسبت به سال ۱۴۰۱ رشد کرده است.

از طرفی داده‌های گمرک نشان می‌دهد مجموع صادرات کشور در نیمه نخست سال جاری به ۴۹ میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار رسید که ۲۳ میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار آن سهم نفت از صادرات کشور بوده است.

بر اساس آنچه در لایحه بودجه آمده دولت قصد دارد که میزان تولید روزانه نفت، ۳ میلیون و ۷۵۰ هزار بشکه برساند. با توجه به نیاز ۱.۷ میلیون بشکه ای در داخل کشور، ‌ می توان ادعا کرد که دولت چهاردهم به دنبال افزایش صادرات نفت ایران به ۲ میلیون بشکه است
لازم به یادآوری است که بر اساس آنچه در لایحه بودجه آمده دولت قصد دارد که میزان تولید روزانه نفت، ۳ میلیون و ۷۵۰ هزار بشکه برساند. با توجه به نیاز ۱.۷ میلیون بشکه ای در داخل کشور، ‌ می توان ادعا کرد که دولت چهاردهم به دنبال افزایش صادرات نفت ایران به ۲ میلیون بشکه است. هدف گذاری های صورت گرفته در اولین سند و دخل و خرج دولت چهاردهم از تمرکز مسعود پزشکیان بر تعامل بیشتر با کشورهای مختلف حکایت می کند.

برای عضویت در کانال رصد روز کلیک کنید

مطالب مرتبط

آخرین اخبار