انتخاب پایتخت جدید ایران

به گزارش رصد روز، موضوع انتقال پایتخت از شهر تهران برای نخستین بار در سال ۱۳۶۴ مطرح شد. این موضوع در آن زمان به دلیل مشکلاتی همچون جمعیت زیاد، آلودگی هوا و مسائل زیست‌محیطی مورد بحث و بررسی قرار گرفت، اما پس از چند سال بحث و گفت‌وگو، به نتیجه‌ای نرسید. در اواخر دهه ۸۰ و اوایل دهه ۹۰، بار دیگر این موضوع به عنوان یک راهکار جدی برای ساماندهی وضعیت تهران پیگیری شد.

در سال ۱۳۹۱، طرح انتقال پایتخت با امضای ۱۵۱ نماینده مجلس به صحن علنی ارائه شد و در نهایت قانون «امکان‌سنجی انتقال مرکز سیاسی و اداری کشور و ساماندهی تمرکززدایی از تهران» در سال ۱۳۹۴ به تصویب مجلس و شورای نگهبان رسید. این قانون به دنبال بررسی‌های کارشناسانه و با هدف کاهش فشار بر تهران و توزیع عادلانه‌تر منابع و امکانات در کشور تصویب شد.

در اردیبهشت ۱۳۹۳، امیر خجسته، رئیس وقت کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور در مجلس، اعلام کرد که شهرهای همدان، سمنان و پردیس به عنوان گزینه‌های اصلی برای انتقال پایتخت مطرح هستند. این اظهارات نشان‌دهنده عزم مجلس برای بررسی دقیق‌تر این موضوع بود. با این حال، در سال ۱۳۹۴، در نشستی به ریاست معاون اول رئیس‌جمهور، اعضا با تغییر مرکز سیاسی کشور مخالفت کردند و این طرح به طور موقت منتفی شد.

اما آیا انتقال پایتخت قطعی است؟ جمعیت زیاد تهران، مسائل زیست‌محیطی، قرار گرفتن بر روی گسل زلزله و دیگر دلایل باعث شده‌اند که موضوع انتقال پایتخت به یک مسئله جدی تبدیل شود. با این حال، هزینه‌های بسیار بالای اجرای این طرح تاکنون مانع از تحقق آن شده است. در ماه‌های اخیر، بار دیگر بحث انتقال پایتخت به طور جدی مطرح شده است و این بار تأکید رئیس‌جمهور بر این موضوع می‌تواند نشان‌دهنده عزم جدی دولت برای پیگیری این طرح باشد.

در تاریخ ۱۰ دی، محمدرضا پزشکیان در دیدار با مجمع نمایندگان استان سمنان به مشکلات کمبود آب و نابرابری منابع و مصارف در تهران اشاره کرد و پیشنهاد داد که پایتخت به یک شهر ساحلی منتقل شود. او تأکید کرد که این تغییر می‌تواند به حل مشکلات ملی کمک کند. همچنین در روز ۱۱ دی، محمدرضا عارف، معاون اول رئیس‌جمهوری، در همایش مسئولان روابط عمومی دستگاه‌های اجرایی درباره انتقال پایتخت گفت: دو نظر متفاوت درباره پایتخت وجود دارد؛ یکی بر لزوم باقی ماندن پایتخت در تهران تأکید دارد و دیگری معتقد است که تهران دیگر کشش سرویس‌دهی به جمعیت بالای ۱۰ میلیون نفر را ندارد. او همچنین اشاره کرد که انتقال پایتخت تنها با رضایت و نظر مردم امکان‌پذیر است.

در دهه اخیر، گزینه‌های مختلفی برای انتقال پایتخت مطرح شده‌اند، اما به تازگی رئیس دولت توجه را به سمت چند شهر خاص جلب کرده است. مسعود پزشکیان پیشنهاد انتقال پایتخت به یک شهر ساحلی را مطرح کرده است. استان‌های گلستان، گیلان، مازندران، سیستان و بلوچستان، بوشهر، هرمزگان و خوزستان به دریا راه دارند و شهرهای مهم این استان‌ها می‌توانند گزینه‌های مناسبی برای جایگزینی پایتخت باشند.

برای یافتن گزینه دقیق‌تر از پیشنهاد پزشکیان باید به سخنرانی او در تابستان امسال بازگردیم. او در تاریخ ۱۷ شهریور ۱۴۰۳ پس از بازدید از نمایشگاه فعالیت‌های زیربنایی قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا (ص) گفت: «اگر می‌خواهیم در منطقه اول باشیم، نمی‌توانیم از رقبای خود عقب بمانیم بنابراین چاره‌ای نداریم جز اینکه مرکزیت اقتصادی و سیاسی کشور را به جنوب و نزدیک دریا منتقل کنیم.» این اظهارات نشان می‌دهد که استان‌های گیلان، مازندران و گلستان از گزینه‌های مد نظر خارج شده‌اند و شهرهای مهم چهار استان جنوبی کشور در فهرست باقی مانده‌اند.

گمانه‌زنی‌ها درباره انتقال پایتخت به شهری در استان هرمزگان و به طور خاص شهر بندرعباس بیشتر شده است. بندرعباس به عنوان یک شهر مهم تجاری در سواحل خلیج فارس شناخته می‌شود و می‌تواند نقطه‌ای استراتژیک برای اقتصاد کشور باشد. البته ظرفیت مشابهی در سایر شهرهای جنوبی نیز وجود دارد و برخی صاحبنظران حتی شهر شیراز را به عنوان یک گزینه مهم پیشنهاد کرده‌اند.

با این حال، هنوز مشخص نیست که در دولت و مجلس چقدر اراده برای انتقال پایتخت از تهران وجود دارد و آیا واقعاً شرایط فعلی اجرای چنین طرحی امکان‌پذیر و به نفع منافع کلی کشور است یا خیر. این موضوع همچنان نیازمند بررسی‌های دقیق‌تر و مشورت با کارشناسان مختلف است تا بتوان تصمیمی منطقی و کارآمد اتخاذ کرد.

برای عضویت در کانال رصد روز کلیک کنید