ایرانی‌ها در سال چقدر دارو مصرف می‌کنند؟
طی سال ۱۴۰۳ در کنار داروهای مُسکن و داروهای بدون نسخه آرام‌بخش، داروهای دیابت، فشار خون و مشکلات گوارشی و معده در صدر مصرف دارویی کشور قرار دارند.
طی سال ۱۴۰۳ در کنار داروهای مُسکن و داروهای بدون نسخه آرام‌بخش، داروهای دیابت، فشار خون و مشکلات گوارشی و معده در صدر مصرف دارویی کشور قرار دارند.
به گزارش رصد روز، ایرانی‌ها به طور متوسط سالانه ۶۶۹ دارو مصرف می‌کنند! یعنی هر ایرانی به طور میانگین روزانه ۲ دارو مصرف می‌کند. این عدد در دهه ۱۳۸۰ حدود یک دارو بوده است. اما لیست داروهای مصرفی و الگوی مصرف دارویی ایرانیان نیز بسیار قابل‌تأمل است. طی سال ۱۴۰۳ در کنار داروهای مُسکن و داروهای بدون نسخه آرام‌بخش، داروهای دیابت، فشار خون و مشکلات گوارشی و معده در صدر مصرف دارویی کشور قرار دارند. در کنار این داروها، داروهای ضداضطراب نیز پرمصرف هستند. همین افزایش مصرف به‌علاوه تورم و سایر عوامل اقتصادیِ مؤثر سبب شده ارزش بازار دارو در ایران در سال ۱۴۰۳ به ۲۳۲ هزار میلیارد تومان برسد؛ عددی که درست ۲۰ سال قبل از آن در سال ۸۳ حدود ۸۲۰ میلیارد تومان ارزش داشت. اعداد و ارقام نگران‌کننده هستند. این آمارها نشان می‌دهند در سال‌های اخیر و به‌ویژه پس از شیوع کرونا، الگوی مصرف دارویی ایران به طور قابل توجهی تغییر کرده و مصرف عددی دارو افزایش چشمگیری داشته است.
آمارهای مربوط به ارزش ریالی بازار دارویی ایران از سال ۱۳۸۳ تا ۱۴۰۳ نشان می‌دهد هرچند این صنعت در دهه ۸۰ و اوایل دهه ۹۰ یک روند رشد متناوب با میانگین رشد ۵۰ درصد در هر سال را سپری می‌کرد، اما در سال ۱۴۰۳ رشد فزاینده‌ای را تجربه کرده که البته بخشی از آن به دلیل تورم‌های بالای سال‌های اخیر است. ارزش بازار دارو که در سال ۸۳ حدود ۸۲۱ میلیارد تومان بوده، در سال‌های بعدی به حدود یک هزار میلیارد تومان رسیده و دهه نود را با عدد ۴ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان شروع کرده است. روند رشد تندوتیزی که امروز شاهد آن هستیم، از دهه نود آغاز شده بود. ارزش بازار سال‌به‌سال بیشتر می‌شد و بازاری که در سال ۹۹ حوالی ۳۴ هزار میلیارد تومان ارزش داشت، در سال بعد به ۶۳ همت رسید. به بیان دقیق‌تر، پس از شیوع ویروس کرونا در اواخر سال ۹۸ و ادامه‌دار شدن آن، بازار دارو در ایران رشد قابل توجهی پیدا کرد. به همین ترتیب، سال ۱۴۰۱ ارزش بازار داروی کشور ۱۰۶ هزار میلیارد تومان، سال ۱۴۰۲ حدود ۱۶۳ هزار میلیارد تومان و در سال ۱۴۰۳ حدود ۲۳۲ همت شد. در نهایت می‌توان گفت در طول ۲۰ سال ارزش بازار داروسازی در ایران ۲۸۲ برابر شده است.
نمودار تعداد فروش عددی دارو در ایران از سال ۱۳۸۵ تا ۱۴۰۳ نشان می‌دهد مردم ایران در سال ۱۳۸۵ به طور سالانه ۲۵ میلیارد و ۷۰۰ هزار عدد دارو مصرف می‌کردند. این در حالی است که طبق آمار سال ۱۴۰۳ این میزان به ۵۷ میلیارد و ۵۰۰ هزار عدد دارو در سال رسیده است. به بیان بهتر، پس از رکوردشکنی میزان مصرف دارو در سال ۱۴۰۱ به ۵۷ میلیارد و ۶۰۰ هزار عدد، سال گذشته بیشترین میزان مصرف دارو در آمار کشور به ثبت رسیده است. آمارها نشان می‌دهد حجم مصرف دارو در دهه نود از ۳۳ میلیارد عدد آغاز شده و با ۴۴.۵ میلیارد عدد پایان یافته است. دهه ۱۴۰۰ نیز با یک افزایش قابل توجه به حدود ۵۰ میلیارد عدد آغاز شده و در سال ۱۴۰۱ به ۵۷ میلیارد و ۶۰۰ هزار، در سال ۱۴۰۲ به ۵۳ میلیارد و ۹۰۰ هزار و در سال ۱۴۰۳ به ۵۷ میلیارد و ۵۰۰ هزار عدد دارو در سال رسیده است.
اگر بخواهیم آمار مصرف عددی یا همان سرانه فروش عددی دارو را کمی قابل‌لمس‌تر بیان کنیم، می‌توانیم بگوییم به طور میانگین هر ایرانی در سال ۱۳۸۵ سالانه ۳۶۵ دارو مصرف می‌کرده که تقریباً چیزی حدود یک دارو به ازای هر روز بوده است. اما در سال ۱۴۰۳ این میزان به حدود دو برابر، یعنی ۶۶۹ دارو در سال و ۲ دارو به ازای هر روز رسیده است. البته با در نظر داشتن اینکه در سال ۱۴۰۰ هر نفر از مردم ۵۹۲ دارو، در سال ۱۴۰۱ حدود ۶۷۹ دارو و در سال بعد ۶۳۱ دارو در سال مصرف می‌کرده، مصرف ۲ دارو در هر روز چند سالی است که به یک روال عادی تبدیل شده است. ایرانی‌ها دهه ۸۰ را با ۳۹۰ دارو در سال تمام کرده‌اند و دهه ۹۰ را با ۴۴۲ دارو در سال آغاز؛ سال ۹۹ اما ایرانی‌ها حدود ۵۳۰ دارو در سال و حدود ۱.۴ دارو در روز مصرف می‌کردند.
اما یک سؤال مهم! هر کدام از ما ایرانی‌ها به طور میانگین طی سال گذشته ۶۶۹ دارو و روزی ۲ دارو مصرف کرده‌ایم؛ اما این داروها در چه گروهی قرار دارند و الگوی مصرف داروی ایرانی‌ها چه چیزی را نشان می‌دهد؟ آنگونه که داده‌ها و اعداد نشان می‌دهد، متأسفانه بیشتر مردم با درد ناآشنا نیستند؛ دردهایی که بیشتر به جان معده، قلب و قفسه سینه‌شان می‌افتد. این هم که نباشد یا قند دارند یا اضطراب. آنگونه که به نظر می‌رسد پس از سال‌های شیوع کرونا، استرس و اضطراب‌های اقتصادی نیز دست‌به‌دست هم داده تا مردم این روزها بیشتر به درد عادت کنند و لیست داروهایشان بلندتر شود. داده‌ها نشان می‌دهد پس از قرص سرماخوردگی و آموکسی‌سیلین (آنتی‌بیوتیک) به عنوان اولین و دومین داروی پرمصرف، نام متفورمین به عنوان داروی کنترل قند، سومین داروی پرمصرف لیست است که سالانه حدود یک میلیون و ۴۰۰ هزار عدد از آن خریداری می‌شود. آسپرین برای جلوگیری از لختگی خون، فاموتیدین برای التیام زخم معده و مشکلات گوارشی، لووتیروکسین برای کنترل کم‌کاری تیروئید و استامینوفن کدئین نیز به عنوان مُسکن در رتبه‌های بعدی بیشترین مصرف قرار دارند. «آلپرازولام» به عنوان یک داروی ضداضطراب و افسردگی در ردیف ۲۳ام میزان مصرف قرار دارد و سالانه بیش از ۴۸۵ میلیون عدد از آن مصرف می‌شود. جالب آنکه از میان ۳۰ داروی پرمصرف در کشور، ۷ دارو برای فشار خون و قلب، ۵ دارو مربوط به مشکلات گوارشی و معده و ۲ دارو برای تسکین اضطراب است.
بررسی داده‌های مربوط به فروش ریالی بازار دارویی ایران طی سال ۱۴۰۳ در استان‌های کشور نشان می‌دهد هر نفر در کشور سالانه به طور میانگین ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان از درآمد خود را صرف خرید دارو می‌کند. البته باید توجه داشت که ۴ استان کشور بیش از ۳ میلیون تومان در سال را صرف تهیه دارو می‌کنند. براساس این آمارها، تهرانی‌ها سال گذشته به طور میانگین ۳ میلیون و ۹۰۰ هزار تومان، گیلانی‌ها ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان و یزدی‌ها و مازندرانی‌ها نیز سالانه ۳ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان دارو خریداری کرده‌اند. البته که یکی از علل صدرنشینی استان تهران در بیشترین هزینه‌کرد فردی در کشور برای دارو می‌تواند به دلیل تمرکز مراکز درمانی اصلی در پایتخت نیز بازگردد؛ به بیان بهتر، از آنجایی که بسیاری از افراد برای مراجعه به پزشک یا خریداری دارو از سایر استان‌ها به تهران مراجعه می‌کنند، در نهایت سرانه خرید دارو در تهران افزایش پیدا می‌کند.
مردم استان فارس و مردم اصفهان نیز به طور متوسط سالانه ۲ میلیون و ۹۰۰ هزار تومان، مردم آذربایجان شرقی سالانه ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان و مردم اردبیل (اردبیلی‌ها) ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان دارو خریداری می‌کنند. یکی از نکات قابل توجه در این آمار این است که کمترین میزان خرید دارو متعلق به مردم استان سیستان‌وبلوچستان است؛ یک و نیم میلیون تومان دارو در سال ۱۴۰۳. پس از آن نیز خراسان جنوبی و خراسان شمالی با یک میلیون و ۸۰۰ هزار تومان، بوشهر و هرمزگان با یک میلیون و ۹۰۰ هزار تومان و کردستان با ۲ میلیون تومان خرید سالانه دارو در انتهای لیست قرار دارند. هرچند در شرایط خوش‌بینانه کم بودن رقم سرانه تهیه دارو در یک استان می‌تواند به دلیل کم بودن بیماری‌ها باشد، اما در نگاه بدبینانه ـ و احتمالاً واقعیت ماجرا ـ این امر می‌تواند با کمبود مراکز درمانی، پزشک و پرستار در این استان‌ها مرتبط باشد.
برای عضویت در کانال رصد روز کلیک کنید
