به گزارش رصد روز ، اوایل تیر ماه امسال بود که رسانه‌ها، خبر تصویب پیش نویس طرح یک قرارداد بلند مدت با چین به نام «برنامه ۲۵ ساله همکاری‌های جامع ایران و چین» در هیئت دولت را منتشر کردند.
حسن روحانی در توصیف این طرح گفته است: این همکاری، زمینه‌ای برای مشارکت ایران و چین در پروژه‌های اساسی و زیرساخت‌های توسعه‌ای از جمله طرح بزرگ کمربند ـ راه است و فرصتی برای جلب سرمایه‌گذاری در حوزه‌های مختلف اقتصادی از جمله صنعت، گردشگری، فناوری اطلاعات و ارتباطات خواهد بود.
سخنگوی دولت نیز این طرح را «اثبات کننده شکست‌های آمریکا و سیاست‌های این کشور برای منزوی کردن ایران و قطع ارتباط ایران با جامعه بین‌المللی و عزم جمهوری اسلامی بر توسعه روابط با دیگر کشورها» دانسته و گفت: این راهبرد با اتخاذ رویکرد برد – برد و تاکید بر سیاست‌های متوازن برای تأمین منافع متقابل، نوید بخش همکاری‌های طولانی مدت هم هست.
هفته پیش بود که وزیر نفت درباره قرارداد ۲۵ ساله با چین و مذاکره با وزارت نفت برای توسعه میادین نیز گفت: اولا قرارداد با چین مطرح نیست یک موافقتنامه کلی است. آنچه مربوط به نفت است با قاطعیت می‌گویم نه چینی‌ها از ما امتیازی خواسته‌اند و نه ما امتیازی داده‌ایم بلکه موضوع مربوط به همکاری درازمدت در توسعه میادین نفتی و گازی، پالایشی، پتروشیمی و خطوط لوله خواهد بود.
شرایط یکسانی برای انعقاد قرارداد وجود ندارد
صاحبنظران در این عرصه نظرات مختلفی را نسبت به این تفاهم نامه دارند. مرتضی افقه از جمله این اقتصاددانان است که با اشاره به اینکه از نظر اقتصادی قرارداد بلندمدت بین ایران و چین نمی‌تواند، معامله‌ای برد-برد برای طرفین باشد گفت: هرچند هنوز مفاد و شرایط این قرارداد آن هم در بخش فروش نفت به طور شفاف بیان نشده است، اما تاریخچه قرارداد‌های ایران با سایر کشورها طی چند سال گذشته تاکنون؛ بیانگر این موضوع است که قطعا کشوری که با ایران تفاهم نامه‌ای را به امضا می‌رساند بسیار متنفع خواهدشد!
این اقتصاددان افزود: با توجه به اینکه ما سه سال است که در تنگنای اقتصادی قرار گرفته ایم، به طور قطع شرایط یکسانی برای انعقاد قرارداد وجود ندارد، از سوی دیگر در چنین شرایطی چین نیز از وضعیت ما آگاه است و به طور قطع امتیازات بیشتری را نسبت به گذشته طلب خواهد کرد.
افقه در پاسخ به این سوال که نفع ایران در این قرارداد چگونه پیش بینی می‌شود؟ گفت: فروش نفت به چین با دردسر‌های کمتری انجام می‌گیرد، اما در مقابل بازار‌های ایران از کالا‌های چینی آن هم نه کالای درجه یک، بلکه درجه سه یا چهار اشباع خواهد شد.
این اقتصاددان با تاکید بر اینکه هنوز اقتصاد کشور وابستگی کامل به فروش نفت و ارز حاصل از آن دارد، گفت: همین موضوع باعث می‌شود که تحت هر شرایطی با توجه به تشدید تحریم‌های نفتی، این محصول را با هر قیمتی به بازار جهانی بفرستند از اینرو این تفاهم نامه فرصتی برای عرضه نفت ایران بشمار می‌آید.
افقه با اشاره به اینکه هنوز جزئیات این قرارداد در ابهام است گفت: هرچند موضوع کلی قرارداد از سوی مقامات بازگو شده، اما باید جزئیات این تفاهم نامه نیز شرح داده شود، آن زمان است که متوجه خواهیم شد نفت را با چه شرایطی به فروش می‌رسانیم و آیا می‌تواند محرک اقتصاد باشد یا خیر؟.
چین مشتری استراتژیک نفتی ایران
اما محمدعلی خطیبی نماینده اسبق ایران در اوپک با اشاره به اینکه در دنیای فعلی کشورها به شرکای استراتژیک نیاز دارند یعنی شرکایی که بتوانند با آن‌ها منافع بلند مدت داشته باشند گفت: با توجه به مشکلاتی که ایران با آمریکایی‌ها و برخی کشور‌های اروپایی دارد وجود یک شریک راهبردی و قوی که تحت تاثیر مشکلات و اختلاف موجود قرار نگیرد بسیار مهم است و این نیاز را البته چینی‌ها هم دارند، زیرا چینی‌ها پیشنهاد قرارداد ۲۵ ساله را ۶ سال پیش به ایران دادند که متاسفانه در ۶ سال گذشته این موضوع چندان جدی گرفته نشد.
خطیبی ادامه داد: در دنیای فعلی کشور ما به عنوان یک کشور تولیدکننده نفت باید با کشور‌های مصرف کننده ارتباط راهبردی داشته باشیم. با توجه به اینکه چین یکی از بزرگترین واردکننده‌های نفت در جهان است چنانچه چینی‌ها با ما قرارداد راهبردی داشته باشند حتی در شرایط تحریم، می‌تواند خرید نفت خود را از ایران ادامه دهد.
این کارشناس اقتصاد نفت گفت: کشوری که ۱۱ میلیون بشکه نفت نفت مصرف دارد ممکن است خرید ۱ میلیون بشکه برایش اهمیتی نداشته باشد، اما برای ما و در شرایط فعلی فروش یک میلیون بشکه نفت بسیار با اهمیت است.
خطیبی تصریح کرد: البته باید به این موضوع نیز توجه داشت که باید این قرارداد درست و با دقت بسته شود، اما در عین حال با تمامی اوصاف ما نیاز داریم تا با کشور‌هایی که به آمریکا وابسته نیستند و قدرتمندند و می‌توانند شرکای خوبی برای ما باشند، همکاری کنیم.
نماینده اسبق ایران در اوپک تصریح کرد: بر اساس پیش بینی‌ها در چند سال آینده چین به بزرگترین قدرت اقتصادی جهان تبدیل خواهد شد، بنابراین داشتن کشوری مانند چین در کنار ایران می‌تواند بسیار مهم و مفید باشد.
خطیبی ادامه داد: توافق و قرارداد با کشوری مانند چین که نیاز زیادی به نفت و گاز دارد و نمی‌خواهد نیاز خود را از کشور‌هایی تامین کند که به آمریکا وابسته هستند و ممکن است با اشاره آمریکا برای واردات نفت و گاز این کشور مشکلاتی ایجاد کنند، خوب است.
وی در پاسخ به این سوالی درباره تاثیر پُر شدن ذخایر نفتی چین با توجه به اینکه خرید نفت از ایران را نیز ادامه می‌دهد، گفت: نباید به این مشکلات کوتاه مدت توجه کرد، زیرا بحث، بحث بلند مدت است و موضوع یک شراکت راهبردی است که می‌تواند در تامین نیاز‌های ما کمک کند.
به گفته نماینده اسبق ایران در اوپک، زمانی هم که مخازن نفتی چین پُر باشد به دلیل اینکه این کشور از جمعیت بالایی برخوردار است و اقتصاد پویایی دارد، همچنان خرید نفت ضروری است و هیچ علتی نمی‌تواند مانع آن شود.
اقتصاد ۲۴
