بازار موبایل و لپ‌تاپ در تعلیق ارزی
قیمت دلار که در هفته‌های اخیر نوسانات شدیدی را تجربه کرده، اکنون به یکی از مهم‌ترین متغیر‌های تعیین‌کننده در بازار کالاهای وارداتی از جمله موبایل و لپ‌تاپ تبدیل شده است.
قیمت دلار که در هفته‌های اخیر نوسانات شدیدی را تجربه کرده، اکنون به یکی از مهم‌ترین متغیر‌های تعیین‌کننده در بازار کالاهای وارداتی از جمله موبایل و لپ‌تاپ تبدیل شده است.
به گزارش رصد روز، فعال‌سازی مکانیسم ماشه و قرار گرفتن ایران در آستانه بازگشت تحریم‌های چندجانبه، بازار ارز را بار دیگر به کانون التهاب‌های اقتصادی تبدیل کرده است. قیمت دلار که در هفته‌های اخیر نوسانات شدیدی را تجربه کرده، اکنون به یکی از مهم‌ترین متغیر‌های تعیین‌کننده در بازار کالاهای وارداتی از جمله موبایل و لپ‌تاپ تبدیل شده است. اما فعالان بازار دیجیتال معتقدند آنچه بیش از نرخ لحظه‌ای دلار اکنون اهمیت دارد، محدودیت‌های ساختاری در مسیر واردات و تخصیص ارز است.
فعال شدن مکانیسم ماشه، به‌عنوان یک عامل ژئوپلیتیکی با بار روانی بالا، نه‌تنها بر انتظارات تورمی اثر گذاشته، بلکه مسیر واردات رسمی را نیز با چالش‌های جدی مواجه کرده است. بر اساس گزارش دنیای اقتصاد، سهم برند آیفون در بازار ایران که پیش از اعمال محدودیت‌ها به حدود ۲۰ درصد رسیده بود، به دلیل ممنوعیت واردات و نوسانات ارزی به کمتر از ۱۰ درصد کاهش یافته است.
بنابر گفته یک فعال بازار موبایل، تقاضا برای آیفون همچنان وجود دارد، اما به دلیل نبود عرضه رسمی، این تقاضا به‌صورت پنهان باقی مانده است. حتی در بازه کوتاهی که واردات آیفون آزاد شد، سهم این برند به سرعت افزایش یافت و نشان داد که بازار همچنان تشنه کالاهای باکیفیت و برند‌های معتبر است. با این حال، در شرایط فعلی، خریداران به‌دلیل اختلاف شدید قیمت‌ها و هزینه‌های جانبی مانند رجیستری، ترجیح می‌دهند خرید خود را به تعویق بیندازند یا به گزینه‌های ارزان‌تر و میان‌رده روی بیاورند.
از سوی دیگر، کاهش قدرت خرید مردم نیز به‌عنوان یک عامل کلیدی در رفتار بازار نقش ایفا می‌کند. در شرایطی که تورم عمومی بالا رفته و درآمد واقعی خانوار‌ها کاهش یافته، تقاضا برای کالاهای دیجیتال به‌ویژه لپ‌تاپ و گوشی‌های پرچمدار، با افت محسوسی مواجه شده است. این موضوع باعث شده که نوسانات لحظه‌ای دلار تنها بر کالاهای کمیاب و پرتقاضا اثر بگذارد و سایر محصولات، تحت تأثیر رکود تقاضا، با ثبات نسبی قیمت مواجه باشند.
در مجموع، می‌توان گفت که بازار دیجیتال ایران در شرایط پس از فعال شدن مکانیسم ماشه، بیش از آنکه از نرخ لحظه‌ای دلار تأثیر بپذیرد، تحت فشار ساختاری ناشی از تحریم‌ها، محدودیت‌های وارداتی و کاهش قدرت خرید قرار دارد.
رضا عالیان، دبیر کنگره موبایل ایران درباره اثر نوسانات دلار بر بازار موبایل، به اقتصاد ۲۴ گفت: «در حال حاضر مشکل ما نرخ ارز نیست بلکه مسئله این است که ثبت سفارش‌ها و تخصیص ارز به بازرگانان قطع شده و بیش از یک هفته است که هیچ تقاضای وارداتی در حوزه موبایل ثبت نمی‌شود. فرآیند واردات به مشکل خورده و این موجودی کالا را با چالش و کاهش جدی مواجه می‌کند. ما باید نگران باشیم که تعادل عرضه و تقاضا برهم نخورد چراکه در این صورت قطعا شاهد افزایش قیمت خواهیم بود.»
وی درباره علت محدودیتی که دولت برای تخصیص ارز ایجاد کرده، عنوان کرد: «این تصمیم بیشتر به مسأله کنترل منابع ارزی و کمبود ارز بازمی‌گردد، اما دلیل مشخص و روشنی وجود ندارد که بتوان آن را به یک عامل خاص نسبت داد.»
عالیان درباره اثر بازگشت تحریم‌ها بر واردات موبایل بیان کرد: «از سال ۹۶ که موبایل وارد پروسه رجیستری شد، دیگر بازرگانان بصورت رسمی و قانونی از کمپانی‌های مادر خرید نمی‌کنند. از آن سال تاکنون روش‌های مختلفی برای دور زدن تحریم‌ها و تامین موبایل انجام شده است و به همین دلیل به واردکنندگان موبایل می‌گویند مهندسان تحریم. این قطعنامه‌ها اگر صادر و اجرا شود تاثیری روی تامین موبایل در کشور نخواهد گذاشت. اگر ارز تامین و شرایط واردات تسهیل شود بازرگانان راه وارد کردن موبایل را بلدند ولی قطعا با افزایش نرخ دلار، قیمت موبایل هم مانند هر کالای وارداتی افزایش پیدا می‌کند.»
این فعال بازار موبایل همچنین درباره تغییر الگوی خرید مردم با اعمال تحریم‌ها، گفت: «قدرت خرید مردم نیز به همان نسبت کاهش و الگوریتم تقاضا تغییر پیدا می‌کند و از گوشی‌های ارزان قیمت و میان رده استقبال می‌شود. کما اینکه همین الان هم در چنین شرایطی هستیم.»
عالیان در پاسخ به اینکه در وضعیتی که بازار ارز در نوسان است، فروشندگان خرید جدید انجام می‌دهند یا فعلا دست نگه داشته‌اند، عنوان کرد: «این وضعیت معلق و بلاتکلیفی را ما تقریبا یکسال است که داریم آن هم نه فقط در بازار موبایل بلکه تمام بازار‌ها در این بلاتکلیفی به سر می‌برند. تا زمانی که جو هیجانی و انتظاری بازار از بین نرود، این رویه ادامه دارد. تجربه نشان داده است بدنه اقتصادی ما به شرایط تحریم عادت کرده است. ژنتیک اقتصادی خودش را در وضعیت‌های بحرانی بازآفرینی می‌کند. قطعا از این بحران هر چند به سختی، خواهیم گذشت.»
ابراهیم درستی، دبیر کل اسبق انجمن صنفی تلفن همراه نیز درباره مشکلات فروشندگان وسایل دیجیتال درپی التهاب بازار ارز، به اقتصاد ۲۴ گفت: «وقتی قیمت دلار در نوسان است، از توزیع‌کننده گرفته تا فروشنده و خریدار، نمی‌دانند چه باید بکنند؛ ولی مشکل عمده برای مغازه‌دار است نه واردکننده. به خصوص اینکه مغازه‌دار، امسال با بحران انرژی و قطعی برق آسیب دیده و در این وضعیت هم او بیشتر ضرر می‌کند.»
وی ادامه داد: «نوسانات ارز هم بر بازار اثر می‌گذارد و قیمت‌ها بر مبنای دلار تغییر می‌کند. واردکننده هم باید تا جایی که می‌تواند از سودش کمتر کند تا به مغازه‌دار آسیب وارد نشود.»
درستی درباره اثر بازگشت تحریم‌ها بر واردات موبایل و لپ‌تاپ گفت: «ما سالیان سال است که تحریم هستیم و راه‌های دور زدن تحریم را دوستان بلد هستند.»
وی در پاسخ به اینکه آیا ممکن است با محدودیت واردات برند خاصی مواجه شویم؟ مطرح کرد: «اگر دولت بتواند تامین ارز کند، خیر؛ ولی درصورتی که با محدودیت ارزی مواجه شویم مسلما کالاهای اساسی در اولویت قرار می‌گیرند.»
یک واردکننده لپ‌تاپ نیز در پاسخ به اینکه تغییرات لحظه‌ای قیمت دلار بر قیمت‌ها در این بازار چه اثری گذاشته است؟ به اقتصاد ۲۴ گفت: «به دلیل فاصله زیادی که میان ارز تخصیصی و آزاد وجود دارد، تلاطم بازار آزاد روی واردات بازار لپ‌تاپ، قطعات آی تی و بازار‌های مشابهش اثر نداشته است. اگر هم اثری بر قیمت تمام شده گذاشته، صرفا به این دلیل بوده که ارز را گاهی زودتر و گاهی دیرتر تخصیص داده‌اند ولی زمان فروش همیشه قیمت ارز در بازار آزاد ملاک بوده است. زمانی که تقاضا در بازار بالاست، قیمت کالاهای بازار ما با نرخ دلار تغییر می‌کند، اما شرایطی پیش آمده که بازار به صورت عجیبی، خروجی کمی دارد.»
وی ادامه داد: «باید دقت کنیم که صنعت آی‌تی، صنعتی است که در آن مدل‌ها در گردش هستند. حتی کالا‌هایی که در انبار می‌مانند، باز هم نسبت به سایر اصناف پُرگردش محسوب می‌شوند چراکه دائم در حال بروز شدن هستند و مدل‌های قدیمی عملا کاربردی ندارند. در چنین فضایی کالاهای وارد شده از سال گذشته هنوز در بازار موجود هستند. این بدین معناست که تقاضای کمی در بازار وجود دارد. از این رو هرچه با افزایش قیمت دلار، قیمت کالا را افزایش بدهید، اما وقتی تقاضایی وجود نداشته باشد، کالا در انبار رسوب کند و قدیمی شود، سودی ندارد. به همین دلیل قیمت‌ها را که افزایش می‌دهند، بعد از ۴۸ الی ۷۲ ساعت تعدیل می‌شود.»
این فعال صنعت آی‌تی، ضمن تاکید بر اینکه صرفا در مورد کالایی که کم و جایگزینی‌اش سخت است و به طور استثنا تقاضایش بالاست، قیمت ارز موثر است، گفت: «اما در مورد باقی کالاها، میان حجم کالایی که در بازار وجود دارد همیشه فروشندگانی پیدا می‌شوند که کالا را ارزان‌تر می‌دهند و این باعث می‌شود که بقیه هم قیمت را تعدیل کنند؛ بنابراین دلار دیگر آن تاثیر لحظه‌ای که پیشتر بر قیمت کالا می‌گذاشت را ندارد. آن هم نه به دلیل اینکه دلار جایگاهش را از دست داده فقط به این دلیل که خروجی و تقاضا بسیار کم است.»
وی ادامه داد: «مشاهده می‌کنید که دلار از ۹۵ هزار تومان به ۱۰۵ هزار تومان رسیده است ولی تا دو سه هفته بعد می‌توانید به قیمت دلار ۹۵ هزار تومان، لپ‌تاپ یا کالای مشابه آن را خریداری کنید. در بازار موبایل هم صرفا بر سر موبایل‌های پرتقاضا که تعدادشان کم است، افزایش دلار به سرعت اثر می‌گذارد وگرنه ممکن است تخفیفی در مورد یک کالایی ببینید که تعداد بالایی وارد شده، تقاضایش هم کم است و مشاهده کنید که نوسان دلار بر قیمت آن موثر هم نبوده است.»
برای عضویت در کانال رصد روز کلیک کنید
