بازگشت سریال جنجالی رضا عطاران به تلویزیون
یش از شروع ماه رمضان سال 1387، وقتی تیزرهای سریال «بزنگاه» از تلویزیون پخش می‌شد، همه مشتاقانه منتظر پخش جدیدترین مجموعه مناسبتی ساخته رضا عطاران بودند.
یش از شروع ماه رمضان سال 1387، وقتی تیزرهای سریال «بزنگاه» از تلویزیون پخش می‌شد، همه مشتاقانه منتظر پخش جدیدترین مجموعه مناسبتی ساخته رضا عطاران بودند.
به گزارش رصد روز،۱۶ سال پس از اولین پخش سریال «بزنگاه»، این مجموعه از شب دوشنبه ۱۳ اسفند روی آنتن شبکه آی‌فیلم رفت. «بزنگاه» به آخرین همکاری رضا عطاران مشهور است. سریالی که در زمان پخش هم با حاشیه‌های فراوانی رو به رو شد و پس از آن هم در مرکز توجه در فضای مجازی بود. در این سال‌های «بزنگاه» چندباری در شبکه‌هایی مثل تماشا، الکوثر و آی فیلم بازپخش شده. نکته قابل توجه این است که بازپخش این سریال هم همیشه با حاشیه و ممیزی همراه بوده. بازپخش دوباره این مجموعه بازهم از شبکه‌ای غیر از شبکه سه و در ماه رمضان، بهانه‌ای شد تا مروری داشته باشیم بر آنچه بر یک سریال جنجالی در این سال‌ها گذشته.
پیش از شروع ماه رمضان سال ۱۳۸۷، وقتی تیزرهای سریال «بزنگاه» از تلویزیون پخش می‌شد، همه مشتاقانه منتظر پخش جدیدترین مجموعه مناسبتی ساخته رضا عطاران بودند. سه سریال «خانه به دوش» و بعد از آن «متهم گریخت» و «ترش و شیرین» در دهه ۸۰ اتفاق ویژه‌ای در زمینه سریال‌سازی مناسبتی تلویزیون بود. به شکلی که این باکس را برای مخاطب تلویزیون ویژه‌تر می‌کرد. سریال‌های عطاران با ویژگی‌های منحصر به فرد خودش مناسب ذائقه هر نوع مخاطبی بود. این را تاثیر طولانی آثار او حتی پس از سال‌ها نشان می‌دهد.
«بزنگاه» که روی آنتن رفت، از همان جند سکانس ابتدایی، مخاطب متوجه شد که با یک طنز انتقادی درباره مراسم سوگواری و خاکسپاری خانوادگی رو به رو است. عطاران با زبان خاص خودش و با بهره‌گرفتن درست از زندگی مردم طبقه متوسط و از همه مهم‌تر برجسته‌تر کردن جزییات روابط انسانی در این طبقه اجتماعی، یک طنر رئالیستی را به تصور کشیده بود که در واقع کاریکاتوری بود از هرآنچه در یک خانواده سوگوار اتفاق می‌افتد.
داستان «بزنگاه» درباره دو پسر و یک دختر مردی آبرو‌دار بود که پس از سال‌ها کار در نانوایی فوت کرده و حالا فرزندانش به دنبال تقسیم ارث او هستند. هرچه قسمت‌های سریال«بزنگاه» حلوتر می‌رفت، طنز انتقادی و سیاه او بیشتر خود را نمایان می‌کرد. نقد منفعت‌طلبی و بی‌رحمی آدمها و از طرفی به چالش کشیدن رسوم منسوخ و دست وپاگیر و حتی تمسخر جا به جایی روزهای مراسم بعد از فوت مثل چهل و هفتم و…. این نقدها در ظاهر خنده‌دار بود و «بزنگاه» را نسبت به چند سریال دیگر که همزمان از شبکه‌های دیگر پخش می‌شد پربیننده‌تر کرده بود. اما در باطن آرام‌آرام آن لبه تیز نقد خود را نمایان کرد و خود سریال با آماج نقدهایی رو به رو شد.
۲۷ شهریور ۱۳۸۷ خبرگزاری ایرنا اعلام کرد که رییس شورای نظارت بر سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی به مدیریت این سازمان نامه‌ای نوشت و در آن از ضرغامی خواست با توجه به تخلفات انجام شده و انتقادات شدید مردم نسبت به توقف پخش سریال «بزنگاه» اقدام عاجل نماید. در این نامه که دراختیار ایرنا قرار گرفته بود ، آمده بود: «با توجه به اعتراضات گسترده مردمی و بسیاری از نخبگان و کارشناسان دلسوز حوزوی و دانشگاهی و همچنین انتقاد قبلی ریاست شورای نظارت بر سازمان صد ا و سیما از ادامه هنجارشکنی‌های غیراخلاقی و غیرشرعی و حتی غیرقانونی سریال «بزنگاه»، دستور توقف این سریال طی نامه‌ای خطاب به ریاست سازمان صدا و سیما از سوی ریاست شورای نظارت ابلاغ شد.
در ادامه این نامه تاکید شده بود: «اگرچه رسالت صدا و سیمای جمهوری اسلامی به عنوان رسانه ملی و مهمترین دستگاه فرهنگی، ارتقای دانش و بینش و منش عمومی آحاد جامعه و گسترش ارزش‌ها، آرمان‌های اسلام و انقلاب به مخاطبان بویژه نسل جدید است ولی متأسفانه محتوای برخی از سریال‌های تولیدی صدا و سیما، نه تنها در این راستا نبوده بلکه متأثر از خاستگاه غربی آن، به عاملی برای رخنه و شکافی برای تهاجم فرهنگی و آسیب‌رسانی بر پیکره فرهنگ و دیانت کشور مبدل شده است» شورای نظارت برای اشاره مستقیم به برخی سکانس‌ها و بخش الفاظ خارج از عرف این سریال در پایان نامه چند مثال هم درباره این مجموعه آورده بود.
ذکر نمونه‌هایی مثل «خفه شو، اینقدر زر نزن، میترسم خریتش کار را خراب کنه، گاز بده لعنتی، تو کپه مرگت روبذار، درسته گاهی من خولم ولی تو همیشه خولی، حرف زیادی نزن، چه مرگته، اینا رو از کدوم گوری پیدا کردی، ای یارو عوضی، تا آن روی سگ من را بالا نیومده، آشغال‌بر، مرتیکه مزاحم، برو گم‌شو، احمق‌های دیونه و نمایش حرکات ناپسند از قبیل بازی با انگشتان دست که در عرف نماد و یا معنای زشتی را متبادر می‌کند، انتخاب سوژه مکرر آبریزگاه و دستشویی، توهین به والدین که در دستشویی می گوید: «اینجا بوی آقاجون رو میده». در این نامه این مسایل را خلاف رسالت صدا و سیما عنوان کرده و خواستار توقف سریع این سریال شده بود.
اما هنوز چند ساعتی از انتشار این نامه نگذشته بود که روابط عمومی صدا و سیما اعلام کرد که سریال متوقف نمی‌شود و به کار خود ادامه خواهد داد. در زمان پخش سریال دیگر حاشیه‌ای درباره این مجموعه پیش نیامد. اما انگار مخاطب عام از ماجراهای اصلی بی‌خبر بود و مدام نقدهای تند درباره این مجموعه در رسانه‌ها منتشر می‌شد و حتی ناظران پخش برای ممیزی بخش‌هایی از سریال تحت فشار بودند.
«بزنگاه» آخرین همکاری رضا عطاران با تلویزیون بود. بسیاری معتقدند به دلیل همان فشارها و نقدها عطاران ترجیح داد دیگر با رسانه ملی همکاری نکند. واکنش‌های منفی بالادستی به «بزنگاه» تا مدتی آنقدر زیاد بود که حتی تا مدتی بازپخش این سریال هم در شبکه‌های تلویزیون روی آنتن نمی‌رفت. اواخر دهه ۹۰ بود که بالاخره شبکه تماشا و بعد از آن آی‌فیلم اجازه پیدا کردند که «بزنگاه» را بازپخش کنند. اما به طور مشخص بخش‌هایی از سریال حذف شده بود و این موضوع تبدیل به یک حاشیه دیگر برای این مجموعه شد و شاید همین موضوع هم به دلخوری عطاران پس از سال‌ها دامن زد. تا حدی که حتی او حاضر نشد در برنامه‌های «خندوانه» و «دورهمی» هم حضور پیدا کند و کلا به سمت صدا و سیما نیامد. حتی یکبار در مصاحبه‌ای تلویزیونی مهران مهام تهیه‌کننده سریال درباره تلاش‌هایی برای بازگرداندن عطاران به تلویزیون حرف زد. اما این موضوع هیچ‌وقت میسر نشد.
اما «بزنگاه» مخصوصا در این سال‌های اخیر به واسطه فضای مجازی، سکانس به سکانس به صورت وایرال شده در اینستاگرام و شبکه‌های دیگر دست به دست می‌شد و هنوز هم یکی از خنده‌دارترین سریال‌های طنز انتقادی است که در تلویزیون پخش شده. در این سال‌ها چندبار بازپخش آن از شبکه‌های فرعی تلویزیون روی آنتن رفته. حالا با شروع ماه مبارک رمضان دوباره این سریال روی آنتن آی‌فیلم رفته. اما باید منتظر بود و دید که این نسخه هم نسخه ممیزی شده این مجموعه است یا خیر؟
