بانک ها و خدمات مالی شخصی سازی شده

به گزارش رصد روز به نقل از روابط عمومی بانک اقتصادنوین، موضوع یادداشت محمدرضا حسین زاده با عنوان «بانک ها و خدمات مالی شخصی سازی شده» که به لزوم ارائه خدمات دیجیتالی بانکداری، متناسب با نیاز هر مشتری پرداخته، به این شرح است:

همکاری میان بانک ها و شرکت‌های فین تک، طی سال‌های اخیر مسیر تحول در صنعت خدمات مالی را هموار کرده و موجب تنوع، کیفیت و نوآوری در ارائه خدمات بانکی شده است. بانکداری دیجیتال با تکیه بر فناوری‌های نوین، دسترسی مشتریان به خدمات مالی را تسریع کرده و آن را از یک فرایند اداری محدود به یک تجربه دیجیتال پویا و فراگیر تبدیل نموده است. در نتیجه، امروز اغلب فعالیت‌‌های اقتصادی، از کسب‌وکارهای بزرگ گرفته تا تراکنش‌های روزمره شهروندان، با سیستم‌های بانکی دیجیتال در تعامل هستند.

افزایش این تعامل، به شکل طبیعی سطح انتظارات مشتریان از بانک‌ها را نیز بالا برده است. کاربران حقیقی و حقوقی اکنون انتظار دارند خدمات بانکی متناسب با نیازهای خاص و الگوهای رفتاری خود دریافت کنند. به موازات گسترش هوش مصنوعی، تحلیل داده و یادگیری ماشین، مفهوم «شخصی‌سازی خدمات بانکی» از یک مزیت رقابتی به ضرورتی اجتناب‌ناپذیر در صنعت بانکداری تبدیل شده است.

شخصی‌سازی در نظام بانکی به معنای طراحی و ارائه خدمات، پیشنهادها و مشاوره‌های مالی متناسب با ویژگی‌های فردی، سوابق تراکنش‌ها، رفتار مالی و حتی موقعیت زمانی و مکانی هر مشتری است. برخلاف مدل سنتی ارائه خدمات که همه مشتریان را در قالب محصولات یکسان می‌گنجاند، رویکرد شخصی‌سازی می‌کوشد برای هر فرد تجربه‌ای منحصر‌به‌فرد خلق کند. بانک‌ها با تحلیل دقیق داده‌های درآمد، هزینه، دارایی، بدهی و ترجیحات رفتاری، می‌توانند مسیر دستیابی به اهداف مالی مشتریان را ترسیم کرده و پیشنهادهای سرمایه‌گذاری متناسب با سطح ریسک‌پذیری آن‌ها ارائه دهند.

پژوهش‌های بین‌المللی نشان می‌دهد که استفاده از داده‌کاوی و مدل‌سازی رفتاری در بانک‌ها می‌تواند میزان رضایت مشتری را تا ۳۰ درصد و وفاداری او را تا ۴۵ درصد افزایش دهد. در واقع، وقتی بانک از داده‌های مشتری برای ارائه توصیه‌های دقیق، هشدارهای هوشمند و پیشنهادات مالی، هدفمند استفاده می‌کند، اعتماد مشتری به سیستم بانکی تقویت شده و احتمال تعاملات آتی او افزایش می‌یابد.

شخصی‌سازی علاوه بر بهبود تجربه مشتری، برای بانک‌ها نیز مزیت اقتصادی دارد. داده‌ها نشان می‌دهد مشتریان وفادار به طور میانگین دو تا سه برابر بیش از سایرین از محصولات مالی جدید بانک استفاده می‌کنند. از این رو، بانک‌های پیشرو در جهان از هوش مصنوعی، یادگیری عمیق و سامانه‌های تحلیل پیش‌بینی‌کننده برای شناسایی نیازهای آینده مشتریان بهره می‌گیرند تا پیش از طرح درخواست، خدمات مناسب را پیشنهاد دهند.

در این میان، همکاری با شرکت‌های فین‌تک و ارائه‌دهندگان خدمات بانکداری باز (Open Banking) نقشی کلیدی ایفا می‌کند. با یکپارچه‌سازی داده‌های تراکنش، تعاملات اقتصادی و سوابق مشتری در بانک‌ها، نهادهای مختلف می‌توانند درک عمیق‌تری از رفتار مالی افراد و بنگاه‌ها به دست آورند. این داده‌ها پس از تحلیل با الگوریتم‌های هوش مصنوعی به ابزارهایی چون سامانه‌های پیشنهاددهنده هوشمند، چت‌بات‌های مالی، برنامه های مدیریت سرمایه شخصی و سیستم‌های هشدار امنیتی تبدیل می‌شوند که مجموعه ای یکپارچه از خدمات شخصی سازی شده را در اختیار کاربر قرار می‌دهند.

با وجود مزایای گسترده، چالش حفظ حریم خصوصی و امنیت داده‌ها از مهم‌ترین دغدغه‌های این حوزه است. مشتریان باید اطمینان داشته باشند که اطلاعات شخصی و مالی آنان با شفافیت، رضایت آگاهانه و تحت تدابیر امنیتی دقیق مدیریت می‌شود.

پژوهش Accenture (۲۰۲۳) نشان می‌دهد بانک‌ هایی که در سیاست‌های حفاظت از داده و شفافیت عملکردی خود شفاف‌تر عمل می‌کنند، تا ۵۰ درصد اعتماد عمومی بیشتری جلب کرده‌اند. در نتیجه، ایجاد توازن میان بهره‌برداری از داده برای شخصی‌سازی و حفظ حریم خصوصی مشتریان، کلید موفقیت راهبرد بانکداری دیجیتال نوین است.

در نهایت، باید بدانیم شخصی‌سازی خدمات مالی، دیگر انتخابی لوکس برای بانک‌ها نیست، بلکه ضرورتی رقابتی است. در شرایطی که حدود ۶۰ درصد از مشتریان بانک ها تمایل دارند خدمات را بر اساس داده‌ها و نیازهای فردی خود دریافت کنند، بی‌توجهی به این روند می‌تواند منجر به خروج مشتریان و کاهش جایگاه رقابتی بانک ها شود.

آینده نظام بانکی در ایران نیز ناگزیر از پذیرش این تحول است. بانک‌هایی که با بهره‌گیری از همکاری با فین‌تک‌ها، تکمیل زیرساخت‌های داده‌محور و بکارگیری هوش مصنوعی به سمت ارائه خدمات بانکی شخصی‌سازی‌شده حرکت می کنند، نه‌تنها وفاداری مشتریان خود را حفظ می کنند، بلکه می توانند اعتماد و سرمایه اجتماعی جدیدی میان مردم و نظام بانکی ایجاد نمایند.

برای عضویت در کانال رصد روز کلیک کنید