به گزارش رصد روز، دیوان محاسبات کشور تازهترین گزارش عملکرد مالی دولت از ابتدای سال جاری تا پایان شهریور ۱۴۰۳ را منتشر کرده است.
این گزارش، که بر اساس رویکرد جدید دیوان در پایش آنلاین عملکرد بودجه و تمرکز بر حسابرسی منابع و کنترل فرآیندهای درآمدی مطابق با ماده ۴۰ قانون محاسبات عمومی تهیه شده، نشان میدهد منابع در اختیار دولت طی این دوره به ۱,۲۷۷ هزار میلیارد تومان و کل مصارف عمومی به ۱,۳۳۸ هزار میلیارد تومان رسیده است. این ارقام منجر به کسری ۶۱ هزار میلیارد تومانی شده که از طریق مدیریت منابع خزانهداری جبران شده است.
بررسی مصارف نشان میدهد که از کل هزینههای دولت، ۱,۱۷۲ هزار میلیارد تومان (۸۷ درصد) صرف اعتبارات جاری، ۶۵ هزار میلیارد تومان (۴ درصد) برای تملک داراییهای سرمایهای و ۱۰۱ هزار میلیارد تومان (۹ درصد) به تملک داراییهای مالی و سایر مصارف اختصاص یافته است.
همچنین، ۲۱۶ هزار میلیارد تومان از منابع عمومی برای تأمین هدفمندی یارانهها از خزانهداری کل تخصیص داده شده، اما همچنان تسویه نشده است.
سهم طرحهای عمرانی از کل بودجه کشور در سال ۱۴۰۳ به ۱۶ درصد رسیده که کمترین سهم در چهار سال گذشته است. در این میان، بسیاری از این طرحها پروژههایی هستند که بدون هیچ پیشرفتی صرفا در قانون بودجه خاک میخورند.
چالشهای طرحهای عمرانی در بودجه ۱۴۰۳
بنا به گزارش اکوایران، در لایحه بودجه سال ۱۴۰۳، از میان ۲ هزار و ۳۲۵ طرح عمرانی، تعداد ۵۵۸ طرح بهعنوان طرحهای جاری و هزار و ۷۶۷ طرح بهعنوان طرحهای غیرجاری طبقهبندی شدهاند. اعتبار تخصیصیافته به طرحهای جاری بیش از ۲۰ هزار میلیارد تومان و به طرحهای غیرجاری ۲۴۳ هزار میلیارد تومان است.
بنا به گزارش مرکز پژوهشهای مجلس، بسیاری از طرحهای غیرجاری در لایحه ۱۴۰۳ پروژههایی هستند که از سالهای گذشته به جا ماندهاند و تکمیل تمامی آنها به حدود ۲ هزار همت اعتبار نیاز دارد. این در حالی است که تخصیص ۲۴۳ هزار میلیارد تومان برای این طرحها، به معنای ناتمام ماندن بسیاری از آنها و انتقالشان به بودجه سالهای آینده است.
طبق این گزارش، میانگین عمر این طرحها به ۱۷ سال رسیده است و با روند فعلی، تکمیل آنها حدود هشت سال به طول میانجامد.
مرکز پژوهشهای مجلس یکی از مشکلات اساسی بودجه در این بخش را عدم غربالگری طرحهای عمرانی میداند؛ زیرا بسیاری از این طرحها با گذشت زمان فاقد توجیه فنی و اقتصادی شدهاند و تنها باری بر دوش بودجه کشور هستند.
کاهش سهم پروژههای عمرانی در مجموع منابع بودجه
در لایحه بودجه سال ۱۴۰۳، مجموع منابع و مصارف عمومی دولت معادل ۲ هزار و ۴۶۲ هزار میلیارد تومان تعیین شده است. بنابراین، مبلغ ۴۰۰ هزار میلیارد تومان برای طرحهای عمرانی، سهمی معادل ۱۶ درصد از کل بودجه دولت را به خود اختصاص میدهد.
سهم طرحهای عمرانی از کل بودجه میتواند نشاندهنده میزان توجه دولت به گسترش زیرساختهای کشور باشد. اما بررسی بودجه سالهای اخیر نشان میدهد که دولت در سال ۱۴۰۳ کمترین توجه را به این موضوع داشته و سهم این طرحها از کل منابع و مصارف بودجه به پایینترین میزان از سال ۱۴۰۰ رسیده است.
نکته دیگری که در ارتباط با طرحهای عمرانی حائز اهمیت است، انباشت طرحهایی است که بدون هیچ پیشرفتی از بودجه یک سال به سال بعد منتقل میشوند. حال عملکرد بودجه نشان می دهد که همین میزان نیز در عمل محقق نشده است و دولت از آن زده است.