بررسی عملکرد بخش صنعت ۴ سال بعد از وام گرفتن

به گزارش رصد روز ، ارزیابی‌های صورت گرفته نشان‌دهنده آن است که از سال ۹۵ تا پایان تیر ۹۹ در مجموع ۹۷۲ هزار و ۱۰۵ میلیارد ریال تسهیلات در قالب طرح رونق تولید به بنگاه‌های تولیدی تزریق شده است. در کنار طرح رونق تولید تسهیلات پرداختی در راستای طرح تولید و اشتغال (تبصره ۱۸) که از ابتدای اسفند ۹۷ در دستور کار متولیان این بخش قرار گرفت نیز نشان می‌دهد در اولین دوره پرداخت این نوع تسهیلات و تا پایان تیر سال ۹۹ در مجموع‌ ۵۲ هزار و ۴۲۱ میلیارد ریال تسهیلات به منظور ایجاد تولید و اشتغال به متقاضیان پرداخت شده است.

تسهیلات رونق تولید با توجه به پروژه‌های اولویت‌دار هم‌راستا با اقتصاد مقاومتی به منظور تکمیل طرح‌های نیمه‌تمام با ۶۰ درصد پیشرفت فیزیکی و همچنین واحد‌های تولیدی فعال جهت تامین سرمایه درگردش در سال ۹۵ در دستور کار متولیان این بخش قرار گرفت، از جمله وظایف کارگروه تسهیل و رفع موانع تولید، بررسی علل رکود یا توقف واحدهای تولیدی برای رفع مشکل، بررسی و پیگیری رفع موانع مربوط به اشتغال و هماهنگی سازمان‌های مرتبط، بررسی و ارائه راهکار درخصوص اختلاف یا مشکلات اجتماعی نیروی کار، بررسی اختلاف واحدهای تولیدی با دستگاه‌های اجرایی از جمله سازمان امور مالیاتی و ارائه راهکارهای مناسب، کمک به تسریع، تکمیل و راه‌اندازی طرح‌های نیمه‌تمام دولتی و حمایت و کمک به توسعه صادرات محصولات تولیدی در دستور کار قرار گرفت، به‌طوری‌ که طی چهار سال اخیر با تغییرات جزئی همواره به‌عنوان یکی از منابع تامین مالی بنگاه‌های تولیدی شناخته شده است.

در دستورالعمل اعلامی از سوی صمت، پرداخت تسهیلات پیش‌بینی شده مشمول بنگاه‌هایی می‌شود که از سوی کارگروه استانی مشروط به احراز توجیه فنی، مالی و اقتصادی باشد. همچنین دریافت تسهیلات بر اساس دستورالعمل پیش‌بینی شده مشمول محصولاتی می‌شود که در بازار فروش قابل‌قبولی داشته باشند و منجر به انباشته شدن محصولات در انبار نشوند. از سوی دیگر تسهیلات مذکور مشمول بنگاه‌هایی می‌شد که تولید آنها به دلیل کمبود نقدینگی متوقف شده باشد یا فعالیت آنها به کمتر از ظرفیت اسمی رسیده باشد. سال ۹۵ بود که تصمیم‌‌سازان و سیاست‌گذاران صنعت و تولید کشور برای افزایش سرمایه در گردش بنگاه‌ها، تخصیص وام‌های ارزان به صاحبان صنایع را در دستور کار قرار دادند. استارت تخصیص این نوع وام‌‌ها با یک طرح به نام «طرح رونق تولید» کلید خورد.

اما یک سال بعد و در اواخر خردادماه ۹۶، سیاست‌‌گذاران در راستای «استمرار رونق تولید»، «حفظ اشتغال»، «ایجاد اشتغال جدید» و «افزایش رشد اقتصادی کشور» ثبت‌نام سه نوع وام دیگر در راستای تداوم طرح رونق تولید را آغاز کردند و این روند برای سال‌های ۹۷ و ۹۸ نیز تمدید شد.

کارنامه چهارساله

براساس داده‌های اعلام شده از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت از سال ۹۵ زمان شروع طرح «تامین مالی بنگاه‌های تولیدی کوچک و متوسط و طرح‌های نیمه تمام با پیشرفت بالای ۶۰ درصد در راستای اقتصاد مقاومتی» تا پایان تیر سال‌جاری در مجموع ۹۷۲ هزار و ۱۰۵ میلیارد ریال تسهیلات در قالب طرح رونق تولید به ۱۱۱ هزار و ۳۶۵ بنگاه متقاضی دریافت تسهیلات پرداخت شده است. در مدت زمان مورد بررسی مجموع درخواست‌های ثبت شده برای دریافت تسهیلات برابر با ۱۳۳ هزار و ۸۰۳ فقره بوده که برخی از این درخواست‌ها به دلیل نداشتن پیش‌شرط‌های در نظر گرفته شده نتوانسته‌اند به تسهیلات پیش‌بینی شده دست پیدا کنند. وزارت صنعت، معدن و تجارت به‌عنوان متولی تخصیص تسهیلات طرح رونق تولید چهار پیش‌شرط را در نظر گرفته که براساس شرط اول، کارخانه‌ها با دریافت تسهیلات باید تولید خود را ۱۰ درصد افزایش داده و براساس شرط دوم بنگاه‌ها باید افزایش ۱۰ درصدی اشتغال را نیز در دستور کار قرار می‌دادند. همچنین تسهیلات پیش‌بینی شده مشمول بنگاه‌هایی می‌شود که از سوی کارگروه استانی مشروط به احراز توجیه فنی، ‌مالی و اقتصادی مناسب به بانک‌های عامل معرفی شوند. مطابق شرط چهارم محصولات باید در بازار فروش قابل ‌عرضه بوده و منجر به انباشته شدن محصولات در انبار نشوند. با توجه به داده‌های اعلام شده از مجموع درخواست‌های ثبت شده برای دریافت تسهیلات ۳۱ هزار و ۹۶۶ فقره درخواست از طریق فرآیند طرح رونق موفق به دریافت تسهیلات شده‌اند که تسهیلات پرداختی به این گروه حدود ۳۹۶ هزار و ۹۰۳ میلیارد ریال بوده است، همچنین ۷۹ هزار و ۳۹۹ درخواست نیز به‌صورت مستقیم  به بانک‌ها ارائه شده که مجموع تسهیلات پرداختی به این گروه نیز برابر با ۵۷۵ هزار و ۲۰۲ میلیارد ریال بوده است.

طرح تولید و اشتغال

علاوه‌ بر طرح رونق تولید، اعطای تسهیلات با هدف تولید و اشتغال (موضوع بند الف تبصره ۱۸ قانون بودجه سال ۹۸) نیز در دستور کار متولیان و سیاست‌گذاران صنعت کشور قرار گرفته بود. این طرح برای اولین‌بار از ابتدای اسفند سال ۹۷ به مرحله اجرا گذاشته شد. مطابق جزئیات این طرح، برای ایجاد اشتغال در بخش صنعت‌ و معدن حدود ۲۰ هزار میلیارد تومان تسهیلات در نظر گرفته شده است که ۱۰ هزار میلیارد تومان آن از طریق منابع بانکی و ۱۰ هزار میلیارد تومان دیگر نیز از طریق منابع صندوق توسعه ملی تامین خواهد شد. البته در این طرح هزار میلیارد ‌تومان هم برای یارانه سود تسهیلات از سوی سیاست‌‌گذار منظور شده است. در این برنامه همچنین با تخصیص یارانه سود پیش‌بینی شده، نرخ نهایی سود تسهیلات طرح‌ها و واحدهای تولیدی در صورت تحقق اهداف مربوط، برای مناطق برخوردار به ۱۴درصد و برای مناطق کم‌‌برخوردار به ۱۲درصد کاهش می‌‌یابد.

رصد داده‌های اعلام شده نشان‌دهنده آن است که در مدت زمان مورد بررسی در مجموع‌ ۵۲ هزار و ۴۱۲ میلیارد ریال تسهیلات به ۹۲۷ متقاضی به منظور ایجاد تولید و اشتغال به متقاضیان پرداخت شده است. مجموع درخواست‌های ثبت شده برای پرداخت تسهیلات در قالب برنامه تولید و اشتغال (تبصره ۱۸) برابر با ۶ هزار و ۴۵۲ فقره درخواست بوده که از این تعداد دو هزار و ۷۸۳ درخواست به بانک‌های عامل معرفی شده‌اند و ۱۹۸ هزار و ۴۰۰ میلیارد ریال تسهیلات نیز برای متقاضیان دریافت این نوع تسهیلات در نظر گرفته شده است. اما کندی در اجرای این طرح موجب شده تا کمتر از نیمی از متقاضیان دریافت تسهیلات تولید و اشتغال (موضوع بند الف تبصره ۱۸ قانون بودجه سال ۹۸) بتوانند به تسهیلات پیش‌بینی‌شده دسترسی داشته باشند و صف انتظار برای دریافت این نوع تسهیلات همچنان طولانی است.