بیداری غول خفته اقتصاد با تأمین مالی بانک کشاورزی در بخش کشاورزی

به گزارش اختصاصی رصد روز، توسعه کشاورزی نیازمند توجه به عوامل مختلف از قبیل تامین مالی، نهادسازی، بازاریابی ، نظام اطلاعات مدیریتی و… و برنامه ریزی جامع برای پیوند بین آنهاست. تامین مالی و ابزارهای آن یکی از مهمترین این عوامل به شمار می روند . شواهد حاکی از آن است که کشاورزان و به ویژه کارآفرینان بخش کشاورزی، در دریافت اعتبارات مورد نیاز مشکل دارند و به طور کلی، برخورداری بخش کشاورزی از سرمایه، بسیار اندک است و علاوه بر آن ، اعتبارات اعطایی به کشاورزی نیز لزوما در عمل صرف فعالیت های کشاورزی نمی شوند. گزارش حاضر به تحلیل وضعیت تامین مالی بخش کشاورزی ایران، به ویژه ظرفیت های نهادی در این زمینه برای توسعه تولید و کارآفرینی در بخش پرداخته است. نظام بانکی، به عنوان منبع اصلی تامین مالی بخش کشاورزی کشور با چالش هایی مواجه است. توزیع اعتبارت بانکی بر اساس سازو کار مناسبی صورت نمی گیرد، به نحوی که منجر به تقویت اساسی تولید شود. همچنین عدم درک الزامات و شرایط خاص تولیدی از سوی بانک ها و موسسات اعتباری، منجر به کاهش اثربخشی این اعتبارات در ارتقای تولید و در بسیاری از موارد، ورشکستگی بنگاه های کشاورزی شده است. ساختار نظام بانکی و تامین مالی بنگاه های کشاورزی و کسب و کارهای کشاورزی (شرکت های اقتصادی متوسط و کوچک) باید رویکردها و سازوکارهای مناسبی برای شناسایی و حمایت از کارآفرینان کشاورزی و روستایی، احراز صلاحیت اصولی متقاضیان، شراکت و نظارت بر آنان ، انعطاف پذیری و درک حساسیت های تولید و واکنش سریع نسبت به آن داشته باشد. این ساختار همچنین باید با ایجاد نهادهای منعطف و قابل دستیابی آسان ، با اتخاذ شیوه های نوین، اقدام به جذب نقدینگی سرگردان جامعه از طریق صکوک مزارعه و مساقات برای طرح های دانش بنیان کشاورزی و منابع طبیعی نماید.

امروز، بهره‌برداری بهینه از منابع در حوزه کشاورزی از ضرورت‌های انکارناپذیر است؛ مسیری که بسیاری از کشورها با هوشمندی و برنامه‌ریزی دقیق به آن ورود کرده‌اند. شرایط اقلیمی کنونی و نیاز به ارزش‌آفرینی حداکثری ایجاب می‌کند که با تدابیر لازم و برنامه‌ریزی هوشمندانه، کاستی‌ها و عقب‌ماندگی‌های موجود در بهینه‌سازی زیرساخت‌های کشاورزی کشور را با سرعت بیشتری جبران نماییم. برای این کار باید از ظرفیت‌های بالقوه بخش کشاورزی به‌عنوان یکی از پایه‌های توسعه اقتصادی کشور بهره‌برداری نماییم و جایگاه شایسته‌ای برای این حوزه را در اقتصاد کشور رقم بزنیم.

تاکنون بسیاری از کشورها به تامین نیاز خود از طریق کشاورزی قراردادی پرداخته‌اند. سهم کشاورزی قراردادی هم اکنون در کشورهای در حال توسعه بسیار زیاد است؛ به طور مثال، ۹۰ درصد تولید و کشت پنبه کشور ویتنام به صورت قراردادی انجام می‌شود.‌ در کشور ما نیز، موضوع کشاورزی قراردادی برای صنایع غذایی تعریف شده و بعضاً از این روش استفاده شده است؛ اما سهم کشاورزی قراردادی در ایران علی‌رغم تلاش‌های متعدد صورت گرفته، تنها یک درصد از کل این بخش است. این در حالی است که بخش عمده کشاورزی در آینده در کشاورزی قراردادی خلاصه خواهد شد.

متأسفانه باید اذعان کرد در کشور ما، کشاورزی بخش کم‌درآمد اقتصاد محسوب می‌شود؛ در حالی که اگر این بخش از مشاوره‌های تامین مالی برخوردار باشد، رونق خواهد یافت. در این راستا، برگزاری کارگاه‌های آموزشی در این حیطه، حائز اهمیت فراوانی است.

درحال حاضر نسبت سرمایه و تولید در بخش کشاورزی پایین است بطوریکه میزان سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی نسبت به ارزش افزوده حاصل شده از آن، اندک می‌باشد؛ لذا باید به سمت مدیریت کشاورزی بهره‌ور و جذب سرمایه در این حوزه قدم گذاشت.

بخش کشاورزی به ازای هر یک میلیارد ارزش افزوده ایجاد شده،  نیاز به سرمایه‌گذاری کمتری نسبت به صنعت و خدمات دارد و در این راستا ضروری است نگاه ویژه‌ای به حوزه جذب سرمایه در کشاورزی صورت گرفته و خلق ثروت در این حوزه هم راستا با مدنظر قرار دادن محدودیت‌هایی نظیر کمبود منابع بالاخص منابع آب و انرژی و ریسک تولید انجام شود.

آمارها نشان می دهد  کل تسهیلات پرداختی به بخش کشاورزی توسط شبکه بانکی کشور در سال گذشته، حدود۳۰۰ هزار میلیارد تومان بوده و به عبارتی، این بخش سهمی ۶/۶ درصدی از کل تسهیلات و اعتبارات داشته است،که حدود ۷۰ درصد آن سرمایه در گردش و ۳۰ درصد، تسهیلات سرمایه ای بوده است.

لازم به ذکرست این نکته پذیرفتنی است که در کنار مدیریت و استفاده بهینه سایر نهاده‌ها و عوامل تولید و کنترل و پیش‌بینی و مدیریت بهینه عوامل اقلیمی و طبیعی و آفات و بیماری‌ها و فضای اقتصاد کلان مناسب کسب‌و‌کار، تزریق سرمایه به ساختار تولید بخش کشاورزی موجب افزایش بهره‌وری سایر عوامل تولید، یعنی زمین و کار و سایر نهاده‌ها می‌شود.

گام مهم بانک کشاورزی در اقتصاد کشور

بانک کشاورزی با درک درست این مسئله و بعنوان تنها بانک تخصصی بخش کشاورزی، بیشترین سهم مشارکت در تامین مالی این بخش را دارد و در سال جاری تا پایان آبان ماه ۶۲ درصد تسهیلات پرداختی نظام بانکی به فعالان این بخش را تأمین کرده است که این سهم با احتساب منابع پرداختی بابت تأمین مالی خرید تضمینی گندم به ۹۲ درصد رسیده است.

بانک کشاورزی در راستای تامین مالی خرد ،حمایت از اشتغال، فقرزدایی و ایفای مسئولیت اجتماعی خود، تا پایان دی ماه سال جاری ۴۰۸ هزار میلیارد ریال تسهیلات خرد ( تا ۳ میلیارد ریال) به ۳۸۵ هزار نفر پرداخت کرده که از نظر تعداد ۷۰ درصد کل تعداد پرداخت های این بانک را شامل می شود.

این بانک در ده ماهه نخست سال جاری جمعا ۱۹۶ همت تسهیلات به ۵۴۹ هزار نفر از هموطنان پرداخت کرده که از این مبلغ، ۱۳۹ همت معادل ۷۱ درصد به بخش کشاورزی، ۱۹ همت معادل ۱۰ درصد در بخش قرض الحسنه و ۳۸ همت در سایر بخش های اقتصادی و خدماتی پرداخت شده است.

برای درک بهتر از اهمیت کار بانک کشاورزی باید به این آمار توجه کرد؛

نرخ فقر در مناطق روستایی (به طور میانگین ۲۹) بالاتر از نرخ شهری (۱۳ درصد) است. بسیاری از فقرای روستایی به طور مستقیم یا غیرمستقیم، در بخش کشاورزی برای امرار معاش فعالیت دارند. کشاورزی منبع معیشت برای حدود ۸۶ درصد از مردم روستایی (۲,۵‌ میلیارد نفر) است. این قشر کم‌درآمد و فقیر، توانایی مالی برای سرمایه‌گذاری در پروژه‌های نوین بخش کشاورزی را ندارند. از سوی دیگر بیشتر مطالعات نشان می‌دهد کشاورزان کوچک و متوسط، برای تأمین مالی خود به بانک‌ها و بخش غیر رسمی مراجعه کرده که هر دو این روش‌های تامین مالی با مشکلاتی همراه بوده‌اند. در بخش دولتی، بوروکراسی اداری و ضمانت‌ها و فرایندها مهم‌ترین مشکلات مطرح‌شده بود و در بخش غیررسمی نرخ سود بالای وام‌ها با توجه به سودآوری تولید، به صرفه کشاورز نبوده است.

برای عضویت در کانال رصد روز کلیک کنید