تاخت و تاز گرانی در بازار لوازم خانگی/ ‌کابوس خرید جهیزیه برای تازه‌عروس‌ها

آن تولیدکنندگانی که همواره مدعی بودند جلوی واردات را بگیرید تا تولید داخل رونق پیدا کند حالا به علت نبود مواد اولیه نمی‌توانند تولید قابل توجهی داشته باشند چون واقعیت این است که در بحث لوازم خانگی به خودکفایی نرسیده‌ایم. از طرفی بسیاری از فعالان بازار لوازم خانگی نبود مواد اولیه و بالا رفتن نرخ دلار را دستاویزی برای‌ گران‌فروشی قرار داده‌اند، قبول داریم که بالا رفتن هزینه‌های تولید در افزایش نرخ محصول نهایی تاثیرگذار است اما مشکل اینجاست که این تورم فعلی متناسب با هزینه‌های تولید نبوده و بسیار فراتر از آن است.

حالا که با تشدید تحریم‌ها و توقف واردات لوازم خانگی، گوی و میدان به تولیدکنندگان داخلی سپرده شد، نه تنها نتوانستند جوابگوی نیاز بازار باشند بلکه تولیدات اندک آنها هم با قیمت گزافی به دست مصرف‌کننده می‌رسد. متأسفانه در استان لرستان که از ضعف نظارت‌ها رنج می‌برد این موضوع بغرنج‌تر شده تا جاییکه دیگر قدرت خریدی برای مردم باقی نمانده و خرید لوازم خانگی برای اقشار ضعیف جامعه به یک رویا تبدیل شده است.

نارضایتی مردم از افزایش بی‌رویه قیمت‌ها

لیلا دریکوند، یک شهروند خرم‌آبادی که بانویی میانسال است با ابراز نارضایتی از وضعیت گرانی موجود  گفت: آخرین باری که لوازم خانگی خریداری کرده‌ام نیمه نخست سال ۹۷ و برای جهیزیه بوده و حالا که بازار لوازم خانگی را می‌بینم آنقدر شگفت زده شده‌ام که نمی‌توانم باور کنم این حجم از افزایش قیمت‌ها طی ۲ یا سه سال اتفاق افتاده است.

وی افزود: افزایش قیمت تا ۲۰ درصد در سال قابل قبول است اما اینکه قیمت یک یخچال از هفت میلیون به ۴۰ میلیون برسد واقعاً منطقی نیست؛ من با اینکه شاغل هستم و همسرم هم کارمند است توانایی خرید نداریم؛ حالا تصور کنید جوانی که قصد ازدواج دارد و مجبور از تمام این وسایل را خریداری کند چه وضعیتی دارد.

دریکوند عنوان کرد: به نظر می‌رسد مسئولان بازار لوازم خانگی را به حال خود رها کرده‌اند و هیچ نظارتی ندارند؛ مردمی که عمدتاً در آستانه عید نوروز لوازم منزل خود را تعویض می‌کردند حالا هیچ قدرت خریدی ندارند و حتی برخی افراد در سمساری‌ها به دنبال وسایل مورد نیاز خود می‌گردند.

اسحاق اکبری از فروشندگان لوازم خانگی در خرم‌آباد نیز اظهار داشت: واقعیت این است که قیمت لوازم خانگی رشد سرسام‌آوری داشته و متأسفانه این روند همچنان ادامه دارد؛ با توجه به اینکه قدرت خرید مردم کاهش پیدا کرده این روزها خرید لوازم خانگی کاری لوکس و فانتزی محسوب می‌شود که هر کسی از عهده آن برنمی‌آید.

وی افزود: امسال قیمت لوازم خانگی ۱۰۰ درصد افزایش داشته است در نتیجه تقاضای مردم برای خرید، کمتر شده که شرایط کرونا و کاهش ازدواج هم مزید بر علت شده و بازار لوازم خانگی را دچار رکود محض کرده است.

اکبری بیان کرد: هم اکنون به علت تورم روز افزون و تغییرات لحظه‌ای قیمت اجناس نمی‌توانیم کالای خود را به صورت قسطی به فروش برسانیم و از آنجایی که بسیاری از مردم توانایی خرید نقدی ندارند ما مشتری‌های سابق خود را از دست می‌دهیم.

در صنعت لوازم خانگی هیچ کالایی به طور صددرصد تولید داخل نیست

محمد حسین رحیمی، دبیر اتحادیه لوازم خانگی اظهار داشت: قیمت لوازم خانگی معمولاً تحت تأثیر سه عامل تغییرات قیمت ارز نیمایی، قیمت مواد اولیه و هزینه دستمزد قرار دارد.

وی با اشاره به افزایش ۲۰ تا ۲۵ درصدی قیمت‌ لوازم خانگی در سال ۹۹، افزود: واردات کالا یک سهمی از بازار مصرف ایران داشته که اکنون این سهم از بین رفته است، وقتی جلوی واردات گرفته می‌شود با کمبود کالا مواجه می‌شویم که این کمبود کالا به دلیل احتکار نیست.

وی با بیان اینکه حدود ۲ سال است که واردات نداریم و یک سری از کارخانه‌ها به صورت قطره چکانی کالا به بازار می‌دهند، افزود: تا پیش از این حدود ۵۵ درصد لوازم خانگی وارداتی بود اما آیا تولید ما هم ۵۵ درصد بالا رفته که این کمبود را پوشش دهد.

دبیر اتحادیه لوازم خانگی با بیان اینکه مشکلات تولید به علت تحریم‌های ظالمانه ایجاد شده است، عنوان کرد: در صنعت لوازم خانگی کالایی را نداریم که صددرصد در داخل ساخته شود، تنها چیزی که تولید داخل بوده کولر است که البته موتور کولرهای کم مصرف هم خارجی است.

وی بیان کرد: مشکلاتی که در بحث واردات داریم، تحریم‌ها، نقل و انتقالات و تحریم‌ها از عواملی هستند که در سبب بالا رفتن قیمت اجناس شده‌اند وگرنه این گرانی‌ها ناشی از احتکار لوازم خانگی نیست.

 افزایش قیمت لوازم خانگی غیرمنصفانه و بیشتر از هزینه‌های تولید است

برخی فعالان بازار لوازم خانگی معتقدند افزایش قیمت مواد اولیه مثل ورق فولادی که ۱۵ درصد هزینه تولید یخچال و ۳۵ درصد هزینه لباسشویی را تشکیل می‌دهد سبب افزایش قیمت لوازم خانگی شده که کارشناسان این موضوع را رد می‌کنند و علی اصغر بهرامی، کارشناس بازار فلزات در پاسخ به این اظهارات، گفته: قطعاً افزایش قیمت نهاده‌های تولید سبب بالا رفتن قیمت فروش آن کالا می‌شود اما به نظر می‌رسد این بار رشد قیمت لوازم خانگی ارتباط زیادی با قیمت ورق ندارد.

وی خاطرنشان کرد: اینگونه نیست که اگر قیمت مواد اولیه ۱۰ درصد رشد کرد قیمت فروش نیز همزمان به همین میزان رشد کند؛ ضمن اینکه اگر فعالان این گروه به بهانه رشد قیمت ورق، بهای فروش محصولات خود را گران کرده‌اند آیا با کاهش قیمت‌های جهانی فولاد و یا اصلاح نرخ دلار، قیمت‌های خود را پایین می‌آورند؟

این کارشناس بازار فلزات تصریح کرد: اگر این مورد را می‌پذیرند، در برهه‌های زمانی مختلف نیز حق با آنها خواهد بود که با رشد قیمت ورق فولاد، نرخ فروش خود را افزایش دهند؛ به هر حال سازمان حمایت از تولیدکننده و مصرف‌کننده باید در رابطه با رشد قیمت کالاها ورود کند.

وی افزود: بانک مرکزی تورم مورد انتظار امسال را ۲۲ درصد اعلام کرده که این میزان تورم در سطح عمومی قیمت کالاها از ابتدای سال تاکنون محقق شده است، از این رو، یا به نظر می‌رسد نحوه محاسبه این نرخ اشتباه است و یا تولیدکننده انتظاری خلاف واقع دار چون تورم انتظاری تولیدکننده، بالاتر از ۲۲ درصد است و این انتظارات در رشد قیمت لوازم خانگی نیز موثر بوده است.

بهرامی با بیان اینکه خریداران ورق‌های فولادی مواد اولیه را براساس سهمیه‌های تعیین شده در سامانه بهین یاب وزارت صمت خریداری می‌کنند، گفت: صنف لوازم خانگی، مواد اولیه مصرفی خود را با قیمت‌های پایین‌تر از نرخ‌های بازار آزاد خریداری می‌کند، اما محصول خود را برمبنای قیمت مواد اولیه بازار آزاد به مصرف‌کننده نهایی می‌فروشند.

وی خاطرنشان کرد: در حقیقت محصول نهایی با قیمت ارزان به‌دست مصرف‌کننده نهایی نمی‌رسد و به عبارتی هیچ حمایتی از مصرف‌کننده نمی‌شود که این ایراد اساسی به سامانه بهین یاب وزارت صمت و همچنین نظارت بر قرار گرفتن مواد اولیه در مدار تولید وارد است.

تولیدات داخلی جوابگوی نیاز بازار نیست؛ باید ۲ برابر شود

بسیاری از تولیدکنندگان عدم اختصاص ارز برای واردات مواد اولیه را یکی دیگر از دلایل اصلی گرانی لوازم‌خانگی دانسته‌اند که اکبر پازوکی، رئیس اتحادیه لوازم‌خانگی نیز در این رابطه گفت: با شرایطی که در دو سال اخیر داشته‌ایم تمام کارخانه‌داران اعلام می‌کنند که فقط موتور محصولات خانگی را از کشورهای دیگر خریداری می‌کنند البته درصد کمی از شرکت‌ها نیز بورد از خارج وارد می‌کنند ولی به صورت کلی ارزبری این کالاها آنقدر بالا نیست که بتواند تغییر زیادی در قیمت تمام‌شده لوازم‌خانگی داشته باشد.

وی بیان کرد: مشکل اصلی صنعت لوازم‌خانگی افزایش قیمت مواد اولیه در داخل کشور است به طوری که فولاد و مواد پتروشیمی هر روز دچار نوسان و افزایش قیمت می‌شوند مخصوصاً از زمانی که فولاد در بورس عرضه می‌شود هر روز قیمتش متفاوت بوده و کارخانه‌داران صنعت لوازم‌خانگی بیشترین ضرر را می‌کنند.

پازوکی در پاسخ به سؤالی مبنی‌بر «آیا امکان ارزان شدن محصولات خانگی در آینده‌ای نزدیک وجود دارد»، خاطرنشان کرد: اگر دولت قیمت فولاد، مواد پتروشیمی، رنگ و ورق آهن و ارز را کنترل نکند یا به تولیدکنندگان کمکی نکند ما هیچ آینده خوبی را برای صنعت لوازم‌خانگی متصور نیستیم ولی دولت وعده‌هایی برای اصلاح امور به ما داده است.
رئیس اتحادیه لوازم‌خانگی تصریح کرد: سالانه باید ۳.۳ میلیارد دلار لوازم‌خانگی در بازار عرضه شود که از این تعداد حدود ۱.۱ میلیارد دلار آن در کشورمان تولید می‌شود و ۲.۲ میلیارد دلار آن وارداتی بوده است.

وی عنوان کرد: پس باید تولید کشورمان دو برابر ظرفیت فعلی شود تا بتوانیم به صورت کلی در این صنعت خودکفا شویم ولی وقتی مواد اولیه نیست یا کم هست یا این که هر روز یک قیمتی دارد تولیدکننده چطور برنامه‌ریزی کند تا به این میزان تولید نائل شود؟

نایب رئیس و سخنگوی اتحادیه لوازم‌خانگی عنوان کرد: تمامی کارخانجات لوازم‌خانگی با افزایش تولید روبرو بوده‌اند ولی با وجود این افزایش تولید ۱۰ درصدی، به خاطر به بستن مرزها و تحریم‌های ظالمانه کشورمان قادر به پاسخگویی به تمام نیازهای مشتریان داخلی نیستیم.

گرانی لوازم خانگی ناشی از احتکار نیست

عباس هاشمی، مشاور عالی انجمن صنایع لوازم خانگی ایران نیز اظهار داشت: به طور میانگین میزان عمق ساخت داخل در صنعت لوازم خانگی ۷۰ تا ۷۵ درصد است.

وی افزود: به طور مثال عمق ساخت داخل در یخچال و فریزر ۷۵ درصد، لباسشویی ۷۰ تا ۷۵ درصد، بخاری گازی ۹۵ تا ۱۰۰ درصد و در کولر آبی ۱۰۰ درصد است.

مشاور عالی انجمن صنایع لوازم خانگی ایران ادامه داد: اما در تلویزیون پایین‌ترین عمق ساخت داخل معادل ۳۵ درصد ایجاد شده است که این مسئله در تمام دنیا صادق است، چراکه ۵۰ تا ۶۰ درصد ارزش تلویزیون مربوط به صفحه ماژول آن است که فقط سه یا چهار تولید کننده در دنیا دارد و سرمایه‌گذاری برای تیراژهای پایین در این بخش اقتصادی نیست.

وی با بیان اینکه البته اخیراً اخباری از راه‌اندازی تولید صفحه ماژول در کشور شنیده شده، تصریح کرد: در مجموع تاکنون حدود ۲۲۰ میلیون دلار داخلی سازی در صنعت لوازم خانگی اتفاق افتاده است که انجمن صنایع لوازم خانگی ایران با تشکیل دپارتمان قطعه‌سازی به دنبال توسعه این بخش است.

هاشمی خاطرنشان کرد: ما در کشور در بحث بردهای الکترونیک و موتور جاروبرقی پیشرفت‌های خوبی داشته‌ایم اما میزان ساخت داخل در صنایع جدید مثل اسپلیت یونیت و مایکروفر کمتر است.