جهش تراز عملیاتی و تعمیق جریان نقدینگی در نیمه نخست ۱۴۰۴
رشد ۲۲.۷ درصدی درآمدهای عملیاتی، افزایش ۳۳ درصدی مانده تسهیلات و صعود چشمگیر سرمایه‌گذاری در اوراق بدهی، نشان از چرخش کیفی بانک تجارت از سود حسابداری به سود پایدار دارد؛ تحولی که تراز مالی بانک را به ۳۰ هزار و ۸۲۸ میلیارد ریال رسانده است.
به گزارش اختصاصی رصد روز، بانک تجارت در نیمه نخست سال ۱۴۰۴، تصویری تازه از توان مالی و مدیریتی خود به نمایش گذاشته است. عملکرد اخیر بانک نه صرفاً در قالب رشد عددی متغیرها، بلکه در کیفیت ترکیب درآمدها، جهت‌گیری منابع، و ساختار نقدینگی قابل تحلیل است. این گزارش نشان می‌دهد که بانک تجارت با اصلاح ترکیب دارایی‌ها، به‌ویژه در حوزه تسهیلات و سرمایه‌گذاری‌های مولد، توانسته جایگاه خود را در نظام بانکی کشور ارتقا دهد و به سمت پایداری مالی حرکت کند.
درآمدهای عملیاتی بانک تجارت در شش‌ماهه نخست ۱۴۰۴ به ۷۵۶ هزار و ۲۴۱ میلیارد ریال رسیده که نسبت به ۶۱۵ هزار و ۹۴۷ میلیارد ریال در دوره مشابه سال ۱۴۰۳، رشد ۲۲.۷ درصدی را نشان می‌دهد.
در نظام بانکی، درآمدهای عملیاتی اصلی‌ترین شاخص سنجش سلامت و تداوم جریان نقدی واقعی محسوب می‌شود؛ زیرا برخلاف درآمدهای غیرعملیاتی یا تسعیر، حاصل از فعالیت‌های اصلی بانک یعنی جذب سپرده، اعطای تسهیلات و سرمایه‌گذاری در دارایی‌های مولد است.
رشد این متغیر در بانک تجارت نشان‌دهنده دو نکته کلیدی است:
۱. بهبود کیفیت درآمدی ناشی از ترکیب مناسب‌تر پرتفوی تسهیلات و سرمایه‌گذاری‌ها.
۲. افزایش سهم درآمدهای مشاع و غیرمشاع پایدار در سبد درآمدی بانک.
این رشد در شرایطی رقم خورده که فضای پولی کشور با محدودیت‌های نرخ سود، تورم بالا و رقابت فشرده در جذب منابع مواجه بوده است؛ بنابراین، حفظ و ارتقای درآمد عملیاتی در چنین شرایطی نشانه‌ای از چابکی مالی و مدیریت مؤثر دارایی‌ها و بدهی‌ها (ALM) در بانک تجارت است.
مانده تسهیلات اعطایی بانک تجارت در پایان دوره شش‌ماهه ۱۴۰۴ به ۹۲۱ هزار و ۵۰۱ میلیارد تومان رسیده است؛ در حالی‌که این عدد در پایان دوره مشابه ۱۴۰۳ برابر ۶۹۳ هزار و ۲۶۲ میلیارد تومان بوده است؛ یعنی رشد ۳۳ درصدی.
افزایش مانده تسهیلات از دو منظر قابل اهمیت است:
اول، نقش در تحریک اقتصاد واقعی: بخش عمده تسهیلات بانک تجارت در حوزه‌های مولد و زیرساختی متمرکز است که به رشد تولید ناخالص داخلی کمک می‌کند.
دوم، اثر بر بازده دارایی‌ها (ROA): افزایش حجم تسهیلات با کنترل ریسک نکول، موجب رشد بازدهی دارایی‌ها و در نهایت افزایش درآمد عملیاتی می‌شود.
در واقع، رشد تسهیلات در کنار حفظ نسبت مطالبات غیرجاری در سطح کنترل‌شده، نشان می‌دهد که بانک تجارت در مدیریت چرخه نقدینگی خود، به توازن میان سودآوری و ریسک‌پذیری دست یافته است.
یکی از نقاط برجسته عملکرد نیم‌سال بانک تجارت، رشد ۱۳۱.۸ درصدی سرمایه‌گذاری در اوراق بدهی است. این شاخص از ۶۲ هزار و ۴۷ میلیارد ریال در شش‌ماهه ۱۴۰۳ به ۱۴۳ هزار و ۸۸۶ میلیارد ریال در شش‌ماهه ۱۴۰۴ افزایش یافته است.
در فضای فعلی اقتصاد کلان، اوراق بدهی به‌عنوان یکی از ابزارهای مطمئن و نقدشونده در سبد سرمایه‌گذاری بانک‌ها محسوب می‌شود. افزایش چشمگیر این سرمایه‌گذاری در بانک تجارت از چند جهت حائز اهمیت است:
۱. مدیریت بهینه نقدینگی کوتاه‌مدت: بانک با نگهداری بخشی از دارایی‌ها در اوراق بدهی دولتی، ریسک نقدینگی را کاهش داده است.
۲. تقویت درآمد بهره‌ای پایدار: این اوراق با بازده تضمین‌شده، بخشی از درآمدهای عملیاتی بانک را تثبیت می‌کند.
۳. بهبود نسبت نقدینگی به دارایی‌ها: که در مدیریت ریسک‌های سیستمی و انطباق با الزامات نظارتی بانک مرکزی مؤثر است.
این سیاست نشان از آن دارد که بانک تجارت در کنار توسعه تسهیلات، به دنبال پایداری و تنوع‌بخشی درآمدی نیز بوده است.
سرمایه‌گذاری در سهام نیز از ۳۳۷ هزار و ۳۰۰ میلیارد ریال در شش‌ماهه ۱۴۰۳ به ۴۳۵ هزار و ۹۶۶ میلیارد ریال در ۱۴۰۴ رسیده است؛ یعنی رشد ۲۹.۲ درصدی.
این رشد بیانگر افزایش سهم دارایی‌های مولد با بازده ترکیبی (سرمایه‌ای + سود نقدی) در پرتفوی بانک است. بانک تجارت با انتخاب استراتژیک شرکت‌های پربازده در حوزه‌های پتروشیمی، فولاد، بیمه و انرژی، توانسته ضمن تقویت دارایی‌های غیرمشاع، ارزش افزوده‌ای پایدار برای سهامداران خود ایجاد کند.
این بخش از سرمایه‌گذاری‌ها نقش مهمی در افزایش سرمایه پایه، بهبود نسبت کفایت سرمایه و تقویت توان تسهیلات‌دهی بانک دارد.
مانده سپرده‌های سرمایه‌گذاری بانک تجارت در پایان شش‌ماهه ۱۴۰۴ به ۱۰ میلیون و ۸۱۸ هزار و ۵۶۷ میلیارد ریال رسیده، در حالی‌که در مدت مشابه سال قبل ۸ میلیون و ۹۶ هزار و ۶۰۰ میلیارد ریال بوده است.
این رشد ۳۳.۶ درصدی، پیام روشنی از افزایش اعتماد عمومی به سیاست‌های بانک و جذابیت ابزارهای سپرده‌ای تجارت دارد.
در نظام بانکی، سپرده‌ها نقش دوگانه دارند:
از یک‌سو، تأمین‌کننده منابع تسهیلاتی هستند.
از سوی دیگر، شاخصی از اعتماد بازار پول به مدیریت بانک محسوب می‌شوند.
افزایش مانده سپرده‌ها با رشد هم‌زمان مانده تسهیلات، نشان‌دهنده چرخش سالم نقدینگی در ترازنامه بانک تجارت است؛ یعنی منابع جذب‌شده به‌درستی به دارایی‌های مولد تبدیل شده‌اند، نه در حساب‌های غیرفعال راکد مانده‌اند.
تراز مالی بانک تجارت در نیمه نخست سال ۱۴۰۴ معادل ۳۰ هزار و ۸۲۸ میلیارد ریال ثبت شده است. تراز مالی مثبت بیانگر آن است که درآمدهای عملیاتی، هزینه‌های بهره‌ای و جاری را پوشش داده و مازاد سودآوری تحقق یافته است.
در واقع، این تراز مثبت حاصل سه عامل کلیدی است:
۱. رشد هم‌زمان درآمدهای عملیاتی و سرمایه‌گذاری‌ها،
۲. کنترل کارآمد هزینه‌های مالی و ذخایر،
۳. و مدیریت فعال دارایی‌ها و بدهی‌ها (Active Balance Sheet Management).
این دستاورد در شرایطی رقم خورده که اغلب بانک‌ها با چالش ناترازی یا رشد بی‌کیفیت دارایی‌ها روبه‌رو هستند.
عملکرد شش‌ماهه ۱۴۰۴ بانک تجارت، فراتر از یک گزارش عددی است؛ این گزارش تصویری از تغییر رویکرد از رشد کمی به رشد کیفی و ساختاری ارائه می‌دهد.
بانک تجارت در سال جاری توانسته با اتخاذ سیاست‌های حساب‌شده در حوزه مدیریت منابع، کنترل ریسک، و سرمایه‌گذاری هدفمند، نه‌تنها تراز عملیاتی خود را تقویت کند بلکه مسیر پایداری سود را نیز هموار سازد.
در صورت تداوم این مسیر در نیمه دوم سال، می‌توان انتظار داشت که بانک تجارت به یکی از موثرترین بازیگران بازار پول و سرمایه کشور تبدیل شود؛ بانکی که توانسته میان سودآوری، ریسک و توسعه اقتصادی، تعادلی حرفه‌ای برقرار کند.
