تک فرزندی تهدیدی خاموش برای آینده ایران

به گزارش رصد روز، این روز‌ها در بوستان‌ها و فضای سبز شهری بیشتر افراد میانسال مشاهده می‌شوند، افرادی که برای اینکه بتوانند با همسالان خود صحبت کنند در نیمکت‌های بوستان‌ها می‌نشینند و اوقات فراغت خود را این گونه می‌گذرانند، اما شاید فراموش کرده باشیم که هدف اصلی از ایجاد این فضا‌های سبز، ایجاد مکانی برای بازی کودکان بوده است تا صدای خنده هایشان این فضا را پر کند.

این روز‌ها جمعیت میانسال کشور بیشتر از کودکان و جوانان به چشم می‌آید و این موضوع می‌تواند زنگ خطری برای ایران و جامعه ایرانی باشد. در ۳۰ سال آینده ایرانجزء ۴ کشور پیر جهان خواهد بود، آمار ولادت منتشر شده از سوی سازمان ثبت احوال نشان می‌دهد که هر سال میزان ولادت در مقایسه با سال‌های قبل کاهش چشمگیری داشته است و ادامه این روند را در چند سال اخیر شاهد بودیم، به طوری که جمعیت شناسان معتقدند با این روند کشور دیگر نیروی جوان و آینده ساز نخواهد داشت.

پیر شدن جمعیت، موضوعی است که در دهه‌ها و سال‌های گذشته، رهبر معظم انقلاب درباره آن بارها هشدار داده‌اند. ایشان با اشاره به روند رو به کاهشِ جمعیت جوان کشور، خطر بزرگ تحدید نسل برای کشور را پیری عمومی می‌دانند و بر تعیین‌کننده بودن مسئله نمای جوان برای کشور تاکید کردند.

رهبر معظم انقلاب اسلامی نزدیک به ۵۰ بار درباره این موضوع هشدار داده‌اند، ایشان در اردیبهشت سال ۹۳ با توجه به اهمیت مقوله جمعیت در اقتدار ملی و با توجه به جوانی جمعیت کنونی، سیاست‌های کلی جمعیت را ابلاغ کردند؛ این سیاست‌ها بر اساس بند یک اصل ۱۱۰ قانون اساسی و پس از مشورت با مجمع تشخیص مصلحت نظام تعیین شده است؛ ایشان با در نظر داشتن نقش مهم جمعیت در پیشرفت کشور، تأکید فرمودند که لازم است برنامه‌ریزی‌های جامع برای رشد اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور متناسب با سیاست‌های جمعیتی انجام شود.

این روزها تک فرزندی پدیده‌ای شده است که زوجین جوان آن را انتخاب می‌کنند، زوجینی که با زوج‌های ۲۰ سال گذشته تفاوت بسیاری دارند. مزیت‌های معدود تک فرزندی در کنار معایب بی شمار آن به چشم نخواهد آمد و این امر می‌تواند برای جامعه معایب فراوانی داشته باشد.

در گذشته هر خانواده‌ای حداقل سه فرزند به دنیا می‌آورد با این تفاوت که زوجین جوان امروزی از داشتن یک فرزند نیز ترس دارند. شاید مشکلات اجتماعی و اقتصادی بهانه‌ای برای عدم فرزندآوری یا تک فرزندی باشد.

زوج‌های جوان امروزی معتقدند، هرخانواده‌ای اگر یک فرزند را به شیوه صحیح تربیت کند، بهتر می‌تواند آن را به جامعه معرفی کند، اما آیا از نظر شما این موضوع درست است؟ جالب است بدانید بر اساس بررسی‌های جمعیت شناسی انجام شده، آمار خانواده‌هایی که تک فرزند هستند در خانواده‌های ثروتمند و مرفه بیشتر از خانواده‌های حد متوسط و نیازمند است، بنابراین مشکلات اقتصادی نمی‌تواند دلیلی برای عدم فرزند آوری باشد.

امان الله قرائی مقدم کارشناس خانواده اظهار کرد: زوجین با اعتقاد بر اینکه فرزند کمتر، زندگی بهتری را به همراه دارد، پدیده تک فرزندی را رقم زده و امروز چنین رفتاری یک نوع پرستیژ و حتی به نوعی مد محسوب می‌شود.

وی در خصوص آسیب‌های تک فرزندی برای جامعه گفت: کمبود نیروی انسانی و کاهش جمعیت از مشکلات اساسی تک فرزندی است و هنگامی که نیروی انسانی کاهش یابد، برای تأمین نیروی انسانی متخصص و ماهر، مهاجرت به داخل صورت می‌گیرد، در نتیجه چنین رفتاری تجانس فرهنگی جامعه را نیز بر هم خواهد زد و مشکلات متعددی را به دنبال خواهد داشت.

قرائی مقدم افزود: کاهش جمعیت یک بحران جدی است که شاید اکنون مورد توجه قرار نگیرد، اما با افزایش مسئله تک فرزندی در آینده جامعه شاهد مهاجرت نیروی کار به کشور خواهیم بود و تبعات این مسئله از فرار مغز‌ها نیز بیشتر است.

سید شهرام علیزاده روانشناس و مشاور در این باره اظهار کرد: تعداد بسیار محدودی از افرادی که ازدواج می‌کنند، به داشتن بیش از یک فرزند تمایل نشان می‌دهند و به همین دلیل تعداد خانواده‌های تک فرزند در حال افزایش است.

او افزود: طبق تحقیقات انجام شده در این مورد مشخص شده است که کودکان در خانواده‌های چند فرزند از سلامت روانی بیشتری برخوردار هستند و پدران و مادران آن‌ها نیز احساس شادمانی بیشتری را تجربه می‌کنند.

این روانشناس با تأکید بر اینکه یکی از معایب خانواده‌های تک فرزند این است که تمام امکانات رفاهی بدون تلاش در اختیار کودک قرار می‌گیرد که این مسأله ممکن است زیاده خواهی، عدم تحمل نه شنیدن از افراد جامعه و عدم تلاشگری او را در پی داشته باشد.

اضافه کرد: نقش پدر و مادر در زندگی یک کودک کافی نیست و موقعیت‌های بسیاری وجود دارد که کودک به یک برادر یا خواهر برای تعامل و مشورت نیاز دارد و این خلأ در وجود فرزندان خانواده‌های تک فرزند کاملا مشهود است.

ایران در آستانه رسیدن به بحران میانسالی و کاهش نیروی جوان در کشور است، بحرانی که اگر به سیاست‌های جمعیتی عمل شود، خانواده‌ها به داشتن فرزند بیشتر فکر خواهند کرد، جالب است بدانید که برای حل این معضل نیاز است تا هر خانواده‌ای حداقل ۴ فرزند داشته باشد، اما تا زمانی که به این موضوع از سوی مسئولان و افراد جامعه نگاه جدی نشود، این مسأله حل نخواهد شد.