جرقه طلایی نفت ایران زده شد

پروژه گوره-جاسک در دو مرحله انجام می شود ، در فاز اول از ظرفیت ۳۵۰،۰۰۰ بشکه در روز بهره برداری می شود و در مرحله دوم این ظرفیت به یک میلیون بشکه افزایش می یابد. این پروژه شامل یک خط لوله ۴۲ اینچی ۱۰۰۰ کیلومتری است که زیرساخت های دیگری نیز دارد ، از جمله ظرفیت ذخیره سازی ۱۰ میلیون بشکه (مخازن ۲۰،۰۰۰،۰۰۰ بشکه) و قابل ارتقا تا ۳۰ میلیون بشکه در بندر جاسک ، مناسب برای پهلوگیری کشتی های با ظرفیت ۲ میلیون تن در بندر جاسک (VLCC) ، پنج ایستگاه پمپاژ ، دو ایستگاه توپ و سه توپ شناور با ظرفیت پهلوگیری همزمان به سه فروند VLCC و بارگیری حداکثر ۴.۵ میلیون بشکه نفت خام در روز وجود دارد.

به منظور اجرای سریعتر و استفاده بیشتر از ظرفیت شرکتهای فعال در این زمینه ، ۱۰۰۰ کیلومتر خط لوله به ۶ منطقه تقسیم شده است که هر قسمت توسط پیمانکار ایرانی احداث و مدت قرارداد خط لوله و تلمبه خانه‌ها برای ۱۸ ماه امضا شده است.

چرا پروژه گوره-جاسک مهم است؟

برخی اهمیت پروژه گوره – جاسک را صرفاً دور زدن از تنگه هرمز می دانند و با نتیجه گیری غلطی که نتیجه عدم تسلط بر جنبه های مختلف موضوع است ، این پروژه را عاملی برای کاهش اهمیت استراتژیک تنگه هرمز به دست خودمان میدانند. این مسئله از دو منظر کاملاً متفاوت قابل ارزیابی است. اولاً ، اهمیت تنگه هرمز همیشه به قوت خود باقی مانده است و اجرای هر پروژه ای که حمل و نقل نفت ، فرآورده های نفتی و سایر کالاها و تجهیزات را از مسیرهای دیگر تسهیل کند ، هنوز نمی تواند اهمیت تنگه هرمز را با آن حجم بالای کشتی ها و تانکرهایی که از آن عبور می کنند کاهش دهد.

در عین حال ، خوشحال شدن از رویاهایی مانند تهدید بستن تنگه هرمز ، تنها باعث عقب ماندن این کشور از سرعت تغییر می شود ، زیرا اول از همه چنین تهدیدی به دلیل اهمیت استراتژیک و بین المللی تنگه هرمز و نقش مهم و غیر قابل تعویض آن در ایجاد امنیت در تأمین انرژی و کالاها هرگز عملیاتی نبوده و نخواهند شد و ثانیا ، خوشحال بودن با چنین تهدیدی مانع از تلاش سایر کشورهای منطقه برای یافتن راههای جایگزین نمی شود و وقتی چشم باز می کنیم و می بینیم که همه کشورهای منطقه برای متنوع کردن مسیرهای عرضه انرژی خود تلاش کرده و به نتیجه رسیده اند اما ما هنوز در حال بررسی تنها مسیر صادرات نفت و فرآورده های نفتی خود در خارک هستیم. بدون اینکه تعدد و تنوع مبادی صادراتی را در دستور کار خود قرار دهیم.

به زبان ساده ، دلخوش کردن به شعارهای مربوط به مسدود کردن تنگه هرمز و خواب دیدن اینکه امنیت تنگه هرمز فقط متعلق به ماست دلیل بی توجهی به تلاش های سایر کشورهای منطقه برای اطمینان از تأمین امنیت انرژی و عرضه انرژی است. اما نکته دوم توجه به اهمیت پروژه گوره-جاسک است ، نه از نظر جمله تکراری “دور زدن تنگه هرمز” بلکه از نظر اقتصادی و از نظر مثبت عواقب متنوع سازی مسیرهای صادراتی.

محدودیت صادرات نفت ایران به بندر صادراتی خارک نیز در طول جنگ تحمیلی کشور را تهدید می کرد و این انحصار و غفلت از ایجاد تنوع در پایگاه های صادراتی ، علاوه بر تهدیدهای امنیتی ، می تواند کشور را از یک مزیت رقابتی هم محروم سازد. پروژه گوره-جاسک و فراهم آوردن امکان صادرات نفت از نقطه دیگر ، نه تنها مسیر صادرات نفت را برای خریداران به دلیل دسترسی به آبهای آزاد کوتاه می کند و هزینه بیمه نفتکش را کاهش می دهد و در نهایت افزایش استقبال خریداران به دلیل همین مزیتهای رقابتی خواهد شد، بلکه موجب افزایش قدرت رقابتی ایران در قیاس با صادرکنندگان نفت منطقه خواهد شد.

برخی از کارشناسان معتقدند  که شاید هر کشور دیگری از مزیت ایران در نزدیکی به آبهای آزاد جهان برخوردار بود، زودتر از اینها از این مزیت رقابتی استفاده می کرد، با نگاهی ساده و گذرا به سیاست های آمریکا و برخی از کشور های منطقه میتوان به راحتی به سنگ اندازی های کشورهای مذکور چه در پیش و چه در زمان اجرای طرح پی برد. از تحریم ورق های مقاوم در برابر خوردگی گرفته تا جزیی ترین موارد، موانع یک به یک برای ایران چیده شد. به هر روی راه اندازی این طرح منافع سیاسی و اقتصادی آنها را به خطر می انداخت و با هر دستاویزی تلاش کردند تا این طرح به سرانجام نرسد واین فرصت طلایی که همان مزیت رقابتی است برای ایران حاصل نشود.

توجه به بخش ملی مهمترین ویژگی

مرتضی بهروزی فر- کارشناس ارشد حوزه انرژی در خصوص اهمیت اجرای این طرح به ایسنا گفت: اجرای این پروژه مانند هر پروژه دیگر نکات مثبت و منفی دارد، از نکات متثبت این طرح می توان به استفاده از ظرفیت های ملی اشاره کرد.

وی با بیان اینکه در شرایط رکود و شیوع کرونا که منجر به تعطیلی بسیاری از واحد های تولیدی شده دو میلیارد دلار پول تزریق شده است و بیش از ۲۰۰ شرکت ایرانی در آن حضور داشتند، اظهار کرد: گفته می شود که بیش از ۹۰ درصد اجرای این پروژه با دانش فنی بوده است.

این کارشناس ارشد حوزه انرژی افزود: این مساله نکته مهم و قابل توجه در صنعت نفت است، علاوه بر این بخش عمده ای از صادرات از بندر خارک صورت می گرفت و این طرح مسیر صادرات را نزدیک تر می کند و همین مساله در هزینه و شرایط خاص تاثیر گذار است.

بهروزی فر با بیان اینکه اگر این پروژه در زمان جنگ با عراق صورت می گرفت قطعا تاثیرات بهتر و بیشتری را شاهد بودیم، گفت: در آن زمان با شرایط بسیار دشوار دست اندرکاران صنعت نفت توانستند اقتصاد کشور را سرپا نگهدارند.

وی با تاکید بر اینکه اگر در آن زمان می توانستیم از محلی صتدرات داشته باشیم که از موشک های عراق دور باشد واقعا یک پروژه استراتژیک به حساب می آمد اما در شرای فعلی نمی توان مهم ترین هدف این پروژه را دور زدن تنگه هرمز اعلام کرد، گفت: این پروژه تاثیرات بسیار خوبی در صنعت نفت ایران خواهد گذاشت.