حتی شیوع ویروس کرونا در سرتاسر جهان هم باعث نشد تا جهان عاری از مشکلات، بحران‌ها و کشمکش شده و مردم جهان به جز این ویروس به چیز دیگری فکر نکنند. بسیاری از کشمکش‌هایی که سال ۲۰۲۰ گریبان جهان را گرفتند در سال قبل هم بودند و به احتمال قر...
بسیاری از کشمکش‌هایی که سال ۲۰۲۰ گریبان جهان را گرفتند در سال قبل هم بودند و به احتمال قریب به یقین سال ۲۰۲۰ آنها را برای سال آینده باقی خواهد گذاشت.
برای بحران‌های افغانستان، یمن، اتیوپی و لیبی نقطه پایانی در سال ۲۰۲۰ که در آخرین روزهای آن قرار داریم متصور نیست و احتمالاً همچنان نیز نه تنها در سال ۲۰۲۱، بلکه همپای گذر سال‌ها نسل‌های مختلف را خواهد آزرد.
برخی از مهم‌ترین بحران‌های منطقه‌ای که جهان را در سال ۲۰۲۰ به خود مشغول کرده بود چندی پیش در لیستی منتشر شد. سعی کردیم در قالب همان لیست اوضاع برخی از مناطق جهان را به کنکاش بنشینیم.
سال‌هاست که مردم افغانستان روی امنیت را به خود ندیده‌اند. بحران امنیتی در افغانستان بیش از هر کشمکش دیگری در جهان قربانی می‌گیرد به نحوی که میانگین تلفات انسانی در این کشور طی ۲ سال گذشته در بین بقیه بحران‌های موجود در جهان در رتبه اول قرار گرفته است.
حملات مختلفی که گروه طالبان و داعش در نقاط مختلف افغانستان انجام می‌دهند جان بسیاری از مردم این کشور را گرفته است، در حالی که نیروهای دولتی و آمریکایی نیز حملات خود را که اکثراً هوایی است علیه مواضع این ۲ گروه سامان داده است. هرچند در بسیاری از موارد اهداف مورد اصابت قرار گرفته خانه و تجمع غیرنظامیان بوده تا باز هم آنها قربانی اول این بحران باشند.
تجاوز مشترک سعودی-اماراتی به یمن که به بهانه حمایت از دولت مستعفی این کشور در مقابل نیروهای انصارالله انجام گرفته چند سالی است که به طور مستمر جان هزاران نفر از مردم این کشور را، چه از طریق بمباران‌های گسترده به شکل مستقیم و چه به شکل غیرمستقیم و از طریق شیوع قحطی و بیماری، گرفته و می‌گیرد. سال ۲۰۲۰ شاهد گسترش بزرگ‌ترین بحران انسانی در یمن بودیم که سعودی‌ها سعی در سرپوش نهادن بر آن دارند و مردم یمن احتمالاً علاوه بر سال میلادی پیش رو در سال‌های دیگر نیز همچنان باید با آن دست‌وپنجه نرم کنند.
بر کسی پوشیده نیست که عراق همچنان بحران‌های سطحی و زیرسطحی زیادی را پیش روی خود دارد. گرچه مردم عراق سال ۲۰۲۰ را به شکل آرام‌تری نسبت به سال‌های قبل از آن پشت سر گذاشتند، اما با توجه به برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری این کشور در نیمه اول سال ۲۰۲۱ انتظار می‌رود تنش‌ها و بحران‌های سیاسی، اجتماعی و از همه مهم‌تر نظامی در عراق به نقطه اوج خود برسد.
در این بین تلاش جریان منطقه‌ای و داخلی طرفدار آمریکا برای افزایش نفوذ و تسخیر هر چه بیشتر مراکز قدرت در عراق نیز پیش‌بینی وقوع تنش‌های شدید را تقویت می‌کند.
گرچه «آبی احمد» نخست‌وزیر اتیوپی از زمان روی کار آمدن در آوریل ۲۰۱۸ گام‌های خوبی برای گشایش سیاسی در این کشور برداشته و شماری از زندانیان سیاسی را هم آزاد و از مخالفان حاضر در خارج از کشور دعوت به حضور در ساختار قدرت کرده، اما بحران در این کشور همچنان ادامه داشته است. اگر چه امیدها به حل‌وفصل این موارد در کوتاه‌مدت زیاد است، اما احتمال ادامه اوضاع به همین شکل هم به همان نسبت وجود دارد.
بورکینافاسو را باید جدیدترین کشوری دانست که وارد لیست کشورهای بحران‌زده جهان شده است. این کشور آفریقایی از سال ۲۰۱۶ شاهد حضور کم‌رنگ تروریست‌های انصارالاسلام بود تا اقداماتی را نشأت‌گرفته از ایدئولوژی گروه القاعده و تحت تاثیر جریان اسلامگرای جهادی-افراطی فعال مالی داشته باشد. به مرور زمان شدت و حجم این درگیری و تنش‌ها افزایش پیدا کرده و در حال تبدیل شدن به یک بحران است.
لیبی سال ۲۰۲۰ را پر تنش پشت سر گذاشت و احتمالاً طی ماه‌های ابتدایی سال ۲۰۲۱ شاهد افزایش درگیری بین گروه‌ها و جناح‌های متخاصم نظامی در این کشور خواهیم بود. حضور بالفعل قدرت‌های جهانی برای اعمال معادلات دلخواه خود تنش‌های نظامی را در این کشور تشدید می‌کند.
این کشور که از سال ۲۰۱۴ وارد گردونه خشونت شده و از سال ۲۰۱۶ هم صاحب ۲ دولت است رورهای سختی را در سال ۲۰۲۱ پیش روی خود می‌بیند.
تنش‌آفرینی‌های ایالات متحده و رژیم اسرائیل علیه ایران از پایان سال ۲۰۱۹ افزایش بیشتری به خود گرفت و علنی‌تر شد. گرچه خروج ایالات متحده از توافق هسته‌ای کلید جهش این تنش را زده بود، اما ترور سردار شهید سلیمانی در روزهای اول سال ۲۰۲۰ و ترور شهید فخری‌زاده در پایان این سال که هر دوی آنها جزو مسئولان دولتی و نظامی رسمی جمهوری اسلامی ایران محسوب می‌شدند سطح تنش بین تهران و واشینگتن و صد البته تل‌آویو را به نقطه اوج خود رسانده است، در حالی که احتمالاً این تنش‌آفرینی در سال ۲۰۲۱ نیز به ویژه از سوی رژیم اسرائیل بیشتر هم خواهد شد.
گرچه با شیوع ویروس کرونا کره شمالی بیش از گذشته در انزوا فرو رفته است، اما همان‌طور که در سال ۲۰۲۰ شاهد بن‌بست شدید در حل‌وفصل بحران بین پیونگ‌یانگ و واشینگتن بودیم، پیش‌بینی می‌شود در سال ۲۰۲۱ نیز کیم جونگ اون همچنان همین رویکرد را در قبال جو بایدن در پیش خواهد گرفت.
گرچه بحران کشمیر برای سالیان متمادی از صدر بحران‌های جهانی کنار رفته یا حداقل نادیده گرفته شده بود، اما از سال ۲۰۱۹ به بعد شاهد پررنگ شدن مجدد این بحران بودیم. بحران کشمیر احتمالاً در سال ۲۰۲۱ نیز به همین روال ادامه یافته و خط کنترل آن که همان خط آتش‌بس جنگ ۱۹۴۸ هند و پاکستان است همچنان نقطه تلاقی ۲ ارتش در منطقه کشمیر و کانون احتمالی وقوع بحران خواهد بود.
نیکولاس مادورو رئیس‌جمهور ونزوئلا در انتخابات ۲۰۲۰ این کشور به پیروزی رسید، گرچه همچنان مخالفانش که مورد حمایت آمریکا قرار دارند بر عزم خود برای برکناری او تاکید می‌کنند. در این میان تورم افسارگسیخته و سقوط آزاد ارزش پول ملی این کشور همچنان ادامه دارد و احتمالاً عرصه را بر مردم این کشور در سال ۲۰۲۱ تنگ‌تر و آنها را به سوی فقر بیشتر پیش خواهد برد.
با آن که ولادیمیر زلنسکی رئیس‌جمهور اوکراین از آوریل ۲۰۱۹ قول پایان تنش با روسیه را داده بود، اما مشکل هفت ساله این کشور با جدایی‌طلبان مورد حمایت روسیه در سال ۲۰۲۰ همچنان به قوت خود باقی ماند. این مشکل با توجه به رویکرد ۲ کشور احتمالاً سال ۲۰۲۱ نیز ادامه یافته و تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه روسیه نیز در این چارچوب کمکی به حل این بحران نخواهد کرد.
البته در این میان بحران‌های دیگری همچون مشکلات سوریه، مشکل قره‌باغ، کشمکش اسرائیل با فلسطینیان، تنش‌های اسرائیل در لبنان و… وجود دارند که در فرصت دیگری به آن پرداخته خواهد شد.
