یک هفته زندگی با حقوق ماهانه هر کارگر!

به گزارش رصد روز، سخنگوی دولت به تازگی اعلام کرده است که خط فقر کشور در سال ۱۴۰۳ برابر با ماهانه ۶ میلیون و ۱۲۸ هزار و ۷۳۹ تومان برای هر نفر بوده است. خط فقر یکی از مهم‌ترین شاخص‌های اقتصادی و اجتماعی برای سنجش وضعیت معیشتی خانوارهاست. این شاخص نشان می‌دهد که یک فرد یا خانوار برای تأمین حداقل نیاز‌های اساسی زندگی اعم از خوراک، پوشاک، مسکن، بهداشت، آموزش و حمل‌ونقل، به چه میزان درآمد نیاز دارد. اگر درآمد افراد کمتر از این سطح باشد، آنها زیر خط فقر قرار می‌گیرند.

در شرایطی که تورم در نیمه نخست سال با سرعتی چشمگیر بر هزینه‌های زندگی سایه انداخته، اعلام خط فقر بر اساس داده‌های سال گذشته از سوی دولت، گمراه‌کننده و عملا کارکرد خود را از دست داده است. از این رو نمی‌تواند تصویر دقیقی از وضعیت فعلی خانوار‌ها ارائه دهد. محاسبه خط فقر معمولا با تعریف یک سبد کالای پایه آغاز می‌شود. این سبد شامل مجموعه‌ای از کالا‌ها و خدمات ضروری است که برای یک زندگی حداقلی لازم است. اقلام خوراکی مانند نان، برنج، گوشت، لبنیات، میوه و سبزیجات و همچنین هزینه‌هایی مانند اجاره مسکن، حمل‌ونقل، آموزش و درمان در این سبد لحاظ می‌شوند.

پس از تعیین اقلام سبد، قیمت روز آنها در مناطق مختلف کشور جمع‌آوری می‌شود. این داده‌ها از طریق مراکز آماری رسمی یا بانک مرکزی به‌دست می‌آید. سپس با در نظر گرفتن نرخ تورم، هزینه نهایی این سبد برای یک فرد یا خانوار در یک بازه زمانی مشخص (معمولا ماهانه) برآورد می‌شود. در برخی کشورها، خط فقر به‌صورت نسبی محاسبه می‌شود. بدین معنا که درصدی از میانگین یا میانه درآمد جامعه در نظر گرفته می‌شود. اما روش غالب در ایران، محاسبه خط فقر مطلق است که بر اساس هزینه‌های واقعی زندگی و قیمت کالا‌های اساسی تعیین می‌شود.

یکی از چالش‌های مهم در ایران، عدم به‌روزرسانی به‌موقع این شاخص است. در بسیاری از موارد، خط فقر با تاخیر و بر اساس داده‌های سال گذشته اعلام می‌شود، در حالی‌که تورم و هزینه‌های زندگی به‌صورت مستمر در حال تغییر است. همچنین، سهم بالای هزینه مسکن در سبد خانوار و تفاوت شدید آن در مناطق مختلف کشور، محاسبه دقیق خط فقر را پیچیده‌تر می‌کند. برخی کارشناسان پیشنهاد می‌کنند که برای دقت بیشتر، باید تورم کالا‌های اساسی منهای مسکن مبنای محاسبه قرار گیرد، چرا که مسکن بیشترین شکاف اقتصادی را میان خانوار‌ها ایجاد می‌کند.

حسن صادقی، قائم‌مقام خانه کارگر در پاسخ به اینکه آیا دولت برای بهتر نشان دادن وضعیت، تعمدا میزان خط فقر مطلق سال گذشته را اعلام کرده است؟ به اقتصاد ۲۴ گفت: «سخنگوی دولت به موضوعی اشاره کرده که مبین نظرات جامعه کارگری است. اینکه میزان خط فقر سال گذشته را اعلام کرده است، به نظر می‌رسد که به عمد نخواسته خط فقر ۶ ماهه اول سال را بگوید تا بابی برای مطالبات باز نکند چراکه اگر امسال را اعلام می‌کرد، نوع مذاکرات کارگران و کارفرمایان را برای انتهای سال سخت می‌کرد.»

وی ادامه داد: «این امکان هم وجود دارد که واقعا اطلاعات ایشان به‌روز نبوده که بعید است دولت از آخرین آمار جامعه فقیر و خط فقر بی‌اطلاع و تمرکزش بر سال قبل باشد. این کار دولت فرار از واقعیات سال جاری است که خط فقر عمیق‌تر، تعداد فقرا بیشتر و دامنه فقر مطلق در جامعه گسترده‌تر شده است.»

صادقی درباره برآورد خود از میزان خط فقر در سال جاری عنوان کرد: «خط فقر را اگر دو دلار درنظر بگیریم و آن را در ۱۱۵ هزار تومان ضرب کنیم، عدد ۱۳۰ هزار تومان به دست می‌آید. اگر آن را در ۳/۳ نفر که برای بازنشستگان است، ضرب کنیم، خط فقر مطلق یک خانواده در امروز به دست می‌آید. حال اگر در ۴ نفر که ملاک سبد معیشت و برای شاغلین است ضرب کنیم، خط فقر برای هر نفر در امسال حدود ۷ میلیون و ۵۹۰ هزار تومان می‌شود.»

این فعال حوزه کارگری همچنین درباره میزان رقم سبد معیشت، گفت: «آنچه ما احساس می‌کنیم این است که سبد معیشت در یک خانواده ۴ نفری حدود ۳۹ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان است. باتوجه به تورمی که سایه سنگینی بر اقتصاد ایران افکنده و این هزینه را طبقه ضعیف جامعه، به خصوص حققو بگیران کارگر و کارمند پرداخت می‌کنند، آنها بیشترین فشار را متحمل می‌شوند. فقر بیشتر در این طبقات خود را نشان می‌دهد و عمیق‌تر دردش را حس می‌کنند.»

صادقی ادامه داد: «ملاک محاسبه سبد معیشت، میزان تورم سال گذشته و ۶ ماهه اول سال جاری است. پیش‌بینی من به استناد میزان تورمی که بر کالا‌های اساسی، منهای مسکن وجود دارد، این است که باید سبد معیشت را برای ۶ ماهه اول ۳۹ میلیون و ۷۰۰ و خورده‌ای برآورد کنیم. البته اگر مسکن که بیشترین شکاف اقتصادی در مصرف کنندگان را دارد، محاسبه شود، این رقم بالاتر می‌رود.»

وی با اشاره به عقب افتادن دستمزد کارگران از خط فقر، بیان کرد: «به همین دلیل می‌گوییم که با این میزان حقوق، کارگر یک هفته بیشتر نمی‌تواند زندگی کند. حداقل حقوقی که کارگران بازنشسته دریافت می‌کنند، صرفا برای اداره ۸ تا ۱۰ روز زندگی کفاف می‌‎دهد.»

برای عضویت در کانال رصد روز کلیک کنید