سخنگوی کمیسیون برنامه بودجه مجلس گفت: دست بانک مرکزی همه مدل برای جلوگیری از فساد باز گذاشته شده است. اگر بانک مرکزی سیاست‌های ارزی خود را براساس آن قانونی که مجلس همه جوره با دولت برای اجرای آن همراهی کرده است، استفاده کند می‌تواند همه آ...
به گزارش رصد روز، نوسانات قیمت ارز در هفته‌های اخیر و اجرای سیاست‌های جدید ارزی از طرف دولت موجب شده تا صفی از موافقان و مخالفان در برابر اقدامات تیم اقتصادی دولت شکل بگیرد. برخی اجرای این سیاست‌ها را تورم‌زا می‌دانند و روند قیمت دلار را صعودی تصور می‌کنند و برخی دیگر معتقدند چون دولت چهاردهم به سمت تک ترخی شدن ارز پیش می‌رود، شرایط اگر چه سخت خواهد بود اما نیاز به فرصت بیشتری دارد.
پیش از این محمد قسیم عثمانی، عضو کمیسون برنامه و بودجه درباره سیاست جدید ارزی دولت گفته بود: این ساختاری که تعریف شده ساختار درستی است چون جلوی رانت و فساد را می‌گیرد و منجر به تک نرخی شدن ارز می‌شود. این اقدام به نظر من، اقدام خوبی است. منتها در شرایط فعلی با کمبود منابع ارزی مواجه هستیم. پمپاژ اصلی در بازار ارز از طرف دولت است و وقتی دولت حجم پمپاژ ارز را کاهش می‌دهد طبیعتا تقاضا افزایش می‌یابد و موجب بالا رفتن قیمت ارز می‌شود.
مهدی طغیانی، نایب رئیس کمیسیون اقتصادی هم در اظهارنظری در این خصوص گفته بود: باید مداخله موثرتری در بازار ارز داشته باشد. در شرایط پیش‌آمده بانک مرکزی ابزارهایی داشته که از آن استفاده نکرده است. هرچند بازار غیررسمی وجود دارد، اما بانک مرکزی به عنوان مقام ناظر ارزی باید به نحوی مداخله کند که ثبات بازار ارز حفظ شود.
حسینعلی حاجی‌دلیگانی، عضو کمیسیون اصل نود مجلس با تاکید بر اینکه باید باور کنیم که در یک جنگ ارزی به سر می‌بریم و دشمنان دنبال ایجاد مشکل برای کشور هستند گفت: دولت با این نوع رهاسازی نرخ ارز و در این شرایط ممکن است به هدف مورد نظر نرسد و قیمت‌ها را افزایش دهد. بعید است با این روش دولت بتواند به هدف خود برسد.
مهرداد لاهوتی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس هم در این باره عنوان کرد: وقتی فاصله ارز توافقی را با بازار آزاد کم می‌کنید این قیمت ارز بازار غیررسمی و آزاد است که بر بازار غلبه میکند و این مساله می‌تواند به ناپایداری‌های بیشتری منجر شود. من فکر نمی‌کنم دولت از این روش نتیجه خاصی بگیرد.
رحیم زارع، سخنگوی کمیسیون برنامه و بودجه در گفت‌وگو درباره سیاست‌های ارزی جدیدی که دولت چهاردهم آنها را به اجرا گذاشته است، ضمن تاکید بر اینکه در دو سه سال گذشته ۲۶ میلیارد دلار سرمایه از کشور خارج شده و لزوم اعتمادسازی در زمینه ارز ، تاکید کرد: مجلس به‌گونه‌ای دست بانک مرکزی را برای جلوگیری از فساد و اجرای سیاست‌های ارزی باز گذاشته است که تا ۵۰ سال آینده در این زمینه نیازی به قانونگذاری نیست. مشروح این گفت‌وگو را در ادامه بخوانید.
*بعد از اجرای سیاست‌های جدید ارزی دولت چهاردهم برخی نسبت به نحوه اجرای آن و واکنش بازار به این سیاست‌ها اعتراض دارند. نظر شما درباره این امر چیست؟ آیا انتقاداتی که نسبت به بانک مرکزی مطرح می‌شود را درست می‌دانید؟
ببینید ما سه نوع ارز در سیستم اقتصادی داریم. یک ارز شناور آزاد که عرضه و تقاضا خودشان تعیین‌کننده قیمت هستند. دوم ارز میخکوب که مثلا یک دلار در امارات ۴ درهم است. ارز دیگری هم داریم که ارز شناور مدیریت شده است که در ماده ۲۰ قانون رفع موانع، ماده ۴۴ قانون بانک مرکزی، ماده ۱۱ قانون برنامه توسعه، بند ۱۹ سیاست‌های اقتصاد مقاومتی به آن اشاره شده است و به این معناست که دولت می‌تواند در جریان قیمت‌گذاری ارز مداخله کند، منتها این مداخله باید منطقی باشد.
در این مواد و قوانینی که به آنها اشاره کردم دست بانک مرکزی برای جلوگیری از فساد به همه مدل باز گذاشته شده است. اگر بانک مرکزی سیاست‌های ارزی خود را بر اساس آن قانونی که مجلس همه جوره با دولت برای اجرای آن همراهی کرده است، استفاده کند می‌تواند همه آسیب‌ها، نوسان‌ها، رانت‌‌ها، سوءاستفاده‌ها را به ثبات برساند فقط باید اراده داشته باشد.
*این چیزی که در حال اجرا است براساس قوانینی که اعلام کردید نیست؟
دولت باید سیاست ارزی شناور کنترل شده را به روند اجرایی فعلی خود اضافه کند. دولت می‌گوید کانال‌های تلگرامی قیمت ارز را تعیین می‌کنند. بانک مرکزی می‌تواند اقدام شبه قضایی انجام دهد، از ظرفیت قوه قضاییه استفاده کند، از ظرفیت دستگاه‌های اطلاعاتی و امنیتی کشور استفاده کند.
*یکی از بحث‌ها همین است که کارایی رئیس بانک مرکزی چگونه است که یک کانال تلگرامی می‌تواند برای او قیمت ارز تعیین کند؟
ببینید دست بانک مرکزی برای مقابله با هر چیزی که رانت و فساد ایجاد میکند باز است، قانون در این باره وجود دارد. به حدی قانون در این زمینه وجود دارد و دست بانک مرکزی برای اقدام باز است که تا ۵۰ سال دیگر هم در این حوزه نیاز به قانون نداریم. به نظر من دولت هر تصمیمی که می‌خواهد در زمینه ارز بگیرد براساس همان طرح شناور مدیریت شده جلو برود.
*موانع اینکه دولت نمی‌تواند سیاست‌های ارزی خود را اجرا کند چیست؟
یک سری موانع ساختاری و قانونی وجود دارد که ما درست کرده‌ایم، تحریم هم که وجود دارد اما در نهایت کاری که باید انجام شود این است که فرآیندها اصلاح شود. کسی که می‌خواهد کالای کشاورزی از برزیل وارد کشور کند که نباید روند انتقال پول خود را از لندن پیگیری کند. نفت خود را به چین داده‌ایم؟ انتقال پول را هم از چین انجام دهیم و بانک مرکزی فرآیندها را اصلاح کند قیمت تمام شده پایین‌تر می‌آید.
باید آنقدر اعتماد وجود داشته باشد که فرد حساب ارزی باز کند و ارز خود را در این حساب نگه دارد نه اینکه معادل ریالی ارز توافقی را بگیرد. در دو سه سال گذشته بیش از ۲۶ میلیارد دلار سرمایه از کشور خارج شده است.
*فکر می‌کنید سیاست ارزی که دولت به تازگی در دستورکار قرار داده است با توجه به شرایط اقتصادی به جایی خواهد رسید؟
اول اینکه دولت تازه کار خود را آغاز کرده است و از طرفی در تلاش است که ارز تک نرخی به وجود آورد. ولی دولت باید بازه زمانی مشخص کند. مثلا بگوید مجلس در یک سال آینده به من در حوزه اقتصادی اعتماد کنید، این کار را درست می‌کنم.
*درباره دریافت پول از کشورهایی که محصولات را به آنها صادر می‌کنیم. مثلا شنیده می‌شود که عمده صادرات ما به چین است اما این کشور به ایران یوهان را مستقیم نمی‌دهد بلکه پول به امارات می‌رود و پس از تبدیل به درهم به ایران تحویل داده می‌شود. شما هم درباره برزیل به همین موضوع اشاره کردید. این خود باعث کاهش منابع ارزی نمی‌شود؟
اینها از اثرات تحریم است و باید فرآیندها را با کشوری که در حال تبادل تجاری با آن هستیم اصلاح کنیم. پیمان‌های پولی یک جانبه و چند جانبه، فین تک‌ها، رمزارزها و … را باید فعال کنیم. الان چین بخش قابل توجهی از مبادلات خود را با رمزارزها انجام می‌دهد ما هم باید از این ظرفیت استفاده کنیم. اگر ایران از رمزارزها و دیگر امکانات مالی از این دست استفاده کند به راحتی می‌تواند دلار را کنار بگذارد.
*در حال حاضر ایران از این امکانات مالی و پولی استفاده نمی‌کند. اما تبعات مبادلاتی از این دست، برای اقتصاد چیست؟ اصلا چرا چنین روندی وجود دارد؟
این مبادله فرآیند رخ می‌دهد چون در آن رانت وجود دارد البته این از اثرات تحریم‌ها هم هست. همین موجب ایجاد عطش ارزی در کشور می‌شود. به همین دلیل تاکید می‌کنیم که دولت باید در زمینه ارز اعتمادسازی کند.
برای عضویت در کانال رصد روز کلیک کنید
