در سال‌های اخیر سفره خانوار ایرانی همواره با شوک‌های بسیاری دست و پنجه نرم کرده است. این شوک‌ها که غالبا به شکل تورم خود را در سفره مردم بروز می‌دهد می‌تواند آثار متفاوتی بر شیوه مصرف مردم در طول زمان داشته باشد. به عبارتی افزایش قیمت شدی...
به گزارش رصد روز، در سال‌های اخیر سفره خانوار ایرانی همواره با شوک‌های بسیاری دست و پنجه نرم کرده است. این شوک‌ها که غالبا به شکل تورم خود را در سفره مردم بروز می‌دهد می‌تواند آثار متفاوتی بر شیوه مصرف مردم در طول زمان داشته باشد. به عبارتی افزایش قیمت شدید در یکسری از کالاها می‌تواند مصرف مردم از آن کالاها را کاهش داده و مردم را به سمت کالای جانشین یا قطع مصرف پیش ببرد.
از آنجایی که در سال ۱۴۰۲ از تب تورم کاسته شده و وضعیت اقتصادی کشور ثبات بیشتری را نسبت به سال ۱۴۰۱ یافته است در نتیجه انتظار می‌رود وضعیت رفاهی خانوار بهبود پیدا کرده باشد.
گزارش هزینه درآمد مرکز آمار ایران در سال ۱۴۰۲ گواهی بر این ادعاست. آمارهای این مرکز نشان می‌دهد نقش هزینه خوراکی از سبد مصرف خانوارها در سال ۱۴۰۲ نسبت به سال ۱۴۰۱ کاهش یافته است. این کاهش در سهم هزینه خوراکی به معنای افزایش هزینه غیرخوراکی خانوارها و ایجاد رفاه بیشتر برای آن‌هاست. چرا که بخش اصلی رفاه در یک اقتصاد را کالاهای غیرخوراکی ایجاد می‌کند لذا هرچه سهم آن از سبد مصرف خانوار بیشتر شود رفاه بیشتری را به ارمغان می‌آورد.
همچنین در این سهم می‌توان نقش هزینه خوراکی در هر دهک را نیز مشاهده کرد. این آمار حاکی از آن است که دهک‌های کم‌درآمد سهم بیشتری از هزینه خوراکی نسبت به دهک‌های پردرآمد داشته‌اند. در نتیجه هموار رفاه کمتری را بدست آورده‌اند.
کاهش اهمیت کالای خوراکی در سبد مصرف خانوار
این آمار به نوعی می‌تواند اهمیت کالای خوراکی در سبد مصرف خانوار را نشان دهد. در دهک‌های پایین‌تر به دلیل درآمد کمتر، سهم بیشتری از سبد مصرف خانوارها به خرید کالاهای خوراکی اختصاص پیدا می‌کند. این آمار نشان می‌دهد سهم خوراکی‌ها در دهک اول بیش از ۴۰ درصد و دهک دهم و با افزایش درآمد به زیر ۲۰ درصد رسیده است. دهک دهم نیز به دلیل درآمد بیشتر سهم بیشتری از درآمد خود را صرف کالاهای غیرخوراکی مانند مسکن کرده است.
لذا به طور کلی می‌توان گفت از آنجایی که بیشتر از یک حد مشخصی امکان هزینه کردن برای کالاهای خوراکی برای خانوار وجود ندارد، هرچه هزینه برای کالاهای غیرخوراکی سهم بیشتری پیدا کند مستقیما بر رفاه خانوارها اثر می‌گذارد و آن را افزایش می‌دهد.
مقایسه سهم هزینه خوراکی از کل هزینه خانوار در سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ نیز نکات جالبی به همراه داشته است. این آمار نشان می‌دهد در تمامی دهک‌ها، سهم هزینه خوراکی خانوار در سال ۱۴۰۲ نسبت به ۱۴۰۱ کاهش پیدا کرده است.
از این آمار می‌توان به افزایش اهمیت کالاهای غیرخوراکی در سال ۱۴۰۲ نسبت به ۱۴۰۱ پی برد که باعث شده رفاه خانوارها در تمامی دهک‌های درآمدی افزایش پیدا کند. برای مثال در سال ۱۴۰۱ دهک اول ۴۶.۱ درصد از کل هزینه‌اش را صرف خوراک میکرده اما در سال گذشته این سهم به ۴۲.۷ درصد رسیده که نشان از افزایش رفاه در این دهک درآمدی داشته است.
در سمت دیگر دهک پردرآمد دهم قرار گرفته که در سال ۱۴۰۱، حدود ۱۹.۸ درصد از هزینه سالانه خود را صرف خرید کالای خوراکی کرده اما این نرخ در سال ۱۴۰۲ به حدود ۱۶.۱ درصد کاهش پیدا کرده است.
به نوعی می‌توان گفت وضعیت اقتصادی جامعه در سال ۱۴۰۲ نسبت به ۱۴۰۱ با ثبات بیشتری همراه بوده به همین جهت اثر مثبتی را می‌توان در رفاه خانوارها در این سال مشاهده کرد.
