رصدخانه استراتژیک و آینده‌پژوهی

 اقتصاد داده اروپا نمونه‌ای بارز از پتانسیل عظیم داده‌ها به‌عنوان منبعی ارزشمند است. در سناریوی رشد بالا، ارزش اقتصاد داده اروپا تا سال ۲۰۲۵ می‌تواند به ۷۳۹ میلیارد یورو برسد و تأثیر اقتصادی قابل‌توجه نوآوری مبتنی بر داده را آشکار کند. حتی در سناریوی محافظه‌کارانه‌تر، این ارزش ۳۵۴ میلیارد یورو برآورد شده است که پتانسیل قوی داده‌ها را به‌عنوان محرک رشد اقتصادی و پیشرفت تکنولوژیکی به نمایش می‌گذارد. این اعداد خیره‌کننده حقیقتی را فاش می‌کنند: داده‌ها نه‌تنها اقتصادها را تغذیه می‌کنند، بلکه انقلابی را شعله‌ور می‌سازند که جهان را دگرگون می‌کند.

برای همگام شدن با این سونامی غیرقابل توقف داده‌ها، زیرساخت‌های تکنولوژیکی ما باید به این چالش بزرگ پاسخ دهند، همان‌طور که در گسترش نفس‌گیر زیرساخت‌های ذخیره‌سازی شاهد آن هستیم. رشد سریع ظرفیت ذخیره‌سازی داده‌ها مهر تأییدی بر اهمیت داده در دنیای مدرن است و پیش‌بینی می‌شود ظرفیت ذخیره‌سازی داده بین سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۵ با نرخ رشد مرکب سالانه ۱۹.۲ درصد افزایش یابد این گسترش در ظرفیت ذخیره‌سازی برای پشتیبانی از اکوسیستم روبه‌رشد داده‌ها و توانمندسازی سازمان‌ها برای بهره‌برداری کامل از دارایی‌های داده‌ای خود حیاتی است. تا سال ۲۰۲۰، ظرفیت نصب‌شده ذخیره‌سازی به ۶.۷ زتابایت رسیده بود که نشان‌دهنده مقیاس عظیم زیرساخت داده‌ای موردنیاز برای حمایت از اقتصاد داده‌محور است. داده‌ها کلید آینده‌اند و ذخیره‌سازی دروازه‌ای به سوی آن؛ این سخن به‌خوبی عمق این تحول را نشان می‌دهد.

در ایالات‌متحده، پیش‌بینی‌کنندگان، رشد واقعی تولید ناخالص داخلی برای سال ۲۰۲۵ را ۲.۴ درصد تخمین زده‌اند که بینش‌ها و فناوری‌های مبتنی بر داده نقش کلیدی در افزایش بهره‌وری و نوآوری در صنایع مختلف ایفا می‌کنند. این فقط رشد نیست بلکه یک رنسانسِ قدرت‌گرفته از داده است که صنایع را به قلمروهای ناشناخته سوق می‌دهد. توانایی جمع‌آوری، تحلیل و بهره‌برداری مؤثر از داده‌ها به‌عنوان یک عامل تمایز کلیدی برای کسب‌وکارها و اقتصادها در بازار جهانی در حال ظهور است.

با نگاه به آینده، انتظار می‌رود تأثیرات القایی اقتصاد داده‌ها به‌طور فزاینده‌ای مهم شوند. به گفته کمیسیون اروپا (EU Comission)، در سناریوی پایه (Baseline Scenario) تا سال ۲۰۲۵، تأثیرات القایی ۴۲ درصد از کل تأثیر اقتصاد داده‌ها را در اتحادیه اروپا تشکیل خواهند داد. تأثیرات القایی به اثرات غیرمستقیم و گسترده‌ای گفته می‌شود که از استفاده و اشتراک داده‌ها در بخش‌های مختلف اقتصاد به وجود می‌آیند، مثل ایجاد نوآوری‌های جدید، افزایش بهره‌وری یا شکل‌گیری مدل‌های کسب‌وکار نوین. در مقابل، تأثیرات مستقیم که به استفاده مستقیم از داده‌ها در فعالیت‌های اقتصادی مربوط می‌شود، تنها ۱۵ درصد را شامل می‌شوند [۴]. این پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهند که داده‌ها نه‌تنها یک ابزار یا منبع ساده هستند، بلکه به نیروی محرکه‌ای تبدیل شده‌اند که اقتصادها و جوامع را تقویت می‌کنند و فرصت‌های جدیدی برای رشد و تحول فراهم می‌آورند.

این تحول عظیم، مسئولیت بزرگی را نیز به همراه دارد. داده‌ها به‌خودی‌خود خنثی‌اند. این چگونگی استفاده ما از آن‌هاست که آینده را شکل می‌دهد. آن‌ها می‌توانند ابزاری برای توانمندسازی باشند، شکاف‌های دانش را پر کنند و دسترسی به فرصت‌ها را دموکراتیک سازند، یا اگر در دستان نادرست قرار گیرند، به اهرمی برای کنترل و نابرابری تبدیل شوند. به یاد داشته باشیم که داده‌ها آینده را نمی‌سازند، بلکه آینده را از نو می‌نویسند و این بازنویسی، نه یک مسیر از پیش تعیین‌شده، بلکه بوم نقاشی‌ای است که ما، با انتخاب‌ها، سیاست‌ها و چشم‌اندازهایمان، بر آن نقش می‌زنیم. در این عصر نوین، موفقیت نه‌تنها به حجم داده‌هایی که جمع‌آوری می‌کنیم وابسته است، بلکه به خردی بستگی دارد که در بهره‌برداری از آن‌ها به کار می‌بریم. خردی که نوآوری را با اخلاق، پیشرفت را با عدالت و جاه‌طلبی را با پایداری پیوند می‌دهد. پس باید این فرصت بی‌مانند را غنیمت شماریم تا نه‌تنها آینده‌ای غنی‌تر، بلکه جهانی عادلانه‌تر و متصل‌تر را رقم بزنیم.

 منابع:

https://www.statista.com/chart/17727/global-data-creation-forecasts/

https://bdva.eu/news/where-will-european-data-economy-be-2025/

https://www.philadelphiafed.org/surveys-and-data/real-time-data-research/spf-q1-2025

https://www.statista.com/statistics/1135027/data-economy-by-type-of-impact-2025/