ایران با مصرف بیش از دو برابر میانگین جهانی روغن خوراکی، نه تنها فشار زیادی بر منابع ارزی کشور وارد کرده بلکه به مشکلات جدی در حوزه سلامت عمومی دامن زده است. کارشناسان معتقدند که اصلاح الگوی مصرف و ترویج فرهنگ تغذیه سالم می‌تواند ضمن کاهش...
به گزارش رصد روز، مصرف روغن خوراکی در ایران خارج از استانداردهای جهانی است که علاوه بر ایجاد فشار بر منابع ارزی کشور، مشکلات جدی در حوزه سلامت عمومی به همراه داشته است.
هر ایرانی طی یکسال ۲۴ کیلوگرم و دو برابر میانگین اتحادیه اروپا روغن مصرف می‌کند» آمار سازمان خواروبار جهانی ملل متحد نشان می‌دهد. در واقع یک خانواده ۴ نفره در هر هفته نزدیک به دو لیتر روغن مصرف می‌کنند.ایران سال ۱۴۰۲ به ارزش ۲ میلیارد و ۴۷ میلیون دلار برای واردات روغن خوراکی هزینه کرد، با این پول می‌توان ۱۴۰ هزار دستگاه تراکتور به ناوگان ماشین‌آلات فرسوده کشاورزی تزریق کرد به گفته علی حسینی، کارشناس اقتصادی و استاد دانشگاه تهران، این خروج ارز در درازمدت می‌تواند به تضعیف قدرت خرید مردم و کاهش منابع مالی دولت برای سرمایه‌گذاری در پروژه‌های توسعه‌ای منجر شود.
طبق اعلام وزارت جهاد کشاورزی، ایران بیش از ۵۰ درصد روغن مورد نیاز را وارد می‌کند و برنامه‌های وزارت جهاد کشاورزی از وابستگی به این محصول اساسی طی دهه‌های گذشته کم نکرده است در حالی که اگر مصرف روغن در بین مردم به استاندارد جهانی برسد ۵۰ درصد از واردات روغن و خروج ارز کم خواهد شد.
وابستگی به بازارهای جهانی اقتصاد ایران را در معرض نوسانات قیمت‌های جهانی قرار می‌دهد و در مواقع بحران جهانی مانند جنگ‌ها یا تحریم‌ها، محدودیت در عرضه روغن در بازارهای جهانی به افزایش قیمت‌ها در داخل کشور منجر می‌شود که فشار زیادی را بر مصرف‌کنندگان وارد می‌کند.
به علاوه طبق گزارش وزارت بهداشت مصرف زیاد روغن به بیماری‌های قلبی، دیابت و چاقی منجر می‌شود. طبق آمار، ایران در رده‌های بالای ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی و دیابت قرار دارد و این بیماری‌ها هزینه‌های درمانی چند صد میلیارد تومانی بر دوش سیستم بهداشت و درمان کشور می‌گذارند.
کشورها کشت فرامرزی یا انتقال کشت دانه‌های روغنی به کشورهای دیگر راهکاری برای ارتقای امنیت غذایی و راه‌حل کاهش وابستگی به واردات دنبال می‌کنند و ۸۰ میلیون هکتار زمین در خاک کشورهای دیگر کشت می‌شود.
کشورهایی مانند هند، چین، آمریکا و مالزی پیشتازان کشت فراسرزمینی در جهان هستند.
استاد دانشگاه و تحلیل‌گر مسائل کشاورزی محمد رضا نیکو می‌گوید که کشت فرامرزی در کوتاه‌مدت ممکن است به نفع ایران باشد، اما در بلندمدت این رویکرد می‌تواند موجب افزایش وابستگی به خارج از کشور و از دست رفتن فرصت‌های کشاورزی داخلی شود.
اما متخصص کشاورزی و مدیر کشت فرامرزی سمیرا ایزدی نظر متفاوتی دارد وی می‌گوید که سرمایه‌گذاری در کشورهای دارای منابع آبی و زمین‌های وسیع مانند سودان و قزاقستان، می‌تواند به کاهش هزینه‌های تولید و تامین روغن در ایران کمک کند و وابستگی به تغییرات قیمت‌های جهانی را کاهش دهد.
کارشناسان معتقدند که توجه به فرهنگ تغذیه سالم و ترویج مصرف به اندازه روغن‌های خوراکی در دستور کار قرار گیرد تا ضمن نصف شدن واردات و خروج ارز هزینه‌های درمانی و مشکلات سلامت در آینده کاهش یابد، ایجاد زیرساخت‌های مناسب برای کشاورزی پایدار هم می‌تواند به کاهش وابستگی کمک کند.
