رویای بانک تخصصی
به عقیده یک کارشناس بانکی، تغییر ساختار بانک‌های موجود و تخصصی کردن بانک ها، به دلیل تعارض میان منابع کوتاه‌مدت سپرده‌ها و مصارف بلندمدت تسهیلات، بسیار دشوار خواهد بود.
به عقیده یک کارشناس بانکی، تغییر ساختار بانک‌های موجود و تخصصی کردن بانک ها، به دلیل تعارض میان منابع کوتاه‌مدت سپرده‌ها و مصارف بلندمدت تسهیلات، بسیار دشوار خواهد بود.
به گزارش رصد روز، بانک مرکزی طی ماه‌های گذشته و در پی اجرای تکلیف مندرج در برنامه هفتم توسعه، تخصصی کردن بانک ها را به عنوان یکی از سیاست‌ها و برنامه‌های اصلی خود پیگیری کرده است. در مردادماه امسال نیز هیات عالی بانک مرکزی در سی و چهارمین نشست خود، دستورالعمل جامع تاسیس، فعالیت، اداره و نظارت بر بانک‌های تجاری، جامع، تخصصی و قرض‌الحسنه را به تصویب رساند.
بر این اساس، و طبق اظهارات محمدرضا فرزین، رئیس کل بانک مرکزی، بانک‌ها و موسسات اعتباری به ۶ گروه بانک‌های جامع، تخصصی، تجاری، توسعه‌ای، قرض‌الحسنه و پس‌انداز تقسیم خواهند شد. همچنین رئیس کل بانک مرکزی ابراز امیدواری کرده است که با اجرای این دستورالعمل، طی دو یا سه سال آینده، هر بانک در حوزه تخصصی خود فعالیت کند.
این در حالی است که موضوع تخصصی کردن بانک ها در میان کارشناسان بانکی و اقتصادی، مخالفان و موافقان متعددی دارد؛ موافقان معتقدند که تخصصی کردن بانک ها باعث بهبود روند توزیع تسهیلات و افزایش پاسخگویی نظام کشور می‌شود اما به زعم مخالفان، این سیاست دردی از مشکلات شبکه بانکی و اقتصاد را دوا نمی‌کند.
بهاءالدین حسینی هاشمی، کارشناس و مدیر باسابقه بانکی در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز، موضوع تخصصی کردن بانک ها و آثار آن را مورد بررسی قرار می‌دهد.
حسینی هاشمی در ابتدا گفت: «تجربه جهانی نشان می‌دهد بانک‌ها به مرور زمان و بر اساس نیازهای اقتصادی به سمت تخصصی‌شدن حرکت کرده‌اند؛ به گونه‌ای که بانک‌های تجاری، بانک‌های صنعت و معدن، کشاورزی، مسکن و حتی بانک‌های واردات و صادرات در دسته‌های مختلف شکل گرفته‌اند.»
او ادامه داد: «تخصصی کردن بانک ها مستلزم چند شرط اساسی است. نخست اینکه منابع بانک‌های تخصصی عموماً از محل پس‌انداز مردم تامین نمی‌شود، بلکه دولت یا نهادهای پشتیبان منابع مورد نیاز آنها را در اختیارشان قرار می‌دهند. دوم اینکه در نظام بانکداری ایران، با توجه به ماهیت بانکداری اسلامی، هر بانک می‌تواند طیف وسیعی از خدمات بانکی را ارائه دهد و همین موضوع باعث شده حتی بانک‌های تخصصی نیز به سمت فعالیت‌های عمومی‌تر حرکت کنند.»
مدیرعامل اسبق بانک صادرات در توضیح این مساله گفت: «در حال حاضر نیز بانک‌های تخصصی در کشور وجود دارند؛ بانک کشاورزی یک بانک تخصصی است، اما امروز تقریبا تمامی خدمات عمومی بانکی را انجام می‌دهد. همین وضعیت برای بانک توسعه صادرات یا بانک رفاه کارگران نیز وجود دارد. در نتیجه، بانک‌ها عملاً به بانک‌های جامع و چندمنظوره تبدیل شده‌اند، چراکه مجبورند منابع خود را از طریق بازار و با هزینه‌های بالا تامین کنند. این موضوع آنها را از تمرکز صرف بر یک حوزه خاص باز می‌دارد.»
حسینی هاشمی افزود: «با توجه به ساختار نظام بانکی ایران، صحبت در مورد تخصصی کردن بانک ها رویایی است و قابلیت اجرا ندارد. به نظر می‌رسد این مساله تنها به این دلیل مطرح شده که باعث افزایش امیدواری به بهبود عملکرد بانک‌ها شود.»
او توضیح داد: «تقریبا تمامی بانک‌های کشور ماهیت تجاری پیدا کرده‌اند و منابع خود را از سپرده‌های عمومی مردم جذب می‌کنند. طبق قانون عملیات بانکی بدون ربا نیز بانک‌ها مجاز هستند در حوزه‌های متنوعی مانند مشارکت مدنی، فروش اقساطی، اجاره به شرط تملیک و حتی سرمایه‌گذاری مستقیم فعالیت کنند.»
این کارشناس اقتصادی با تأکید بر چالش‌های اجرایی این طرح اظهار داشت: «تغییر ساختار بانک‌های موجود و تبدیل آنها به بانک‌های تخصصی، به دلیل تعارض میان منابع کوتاه‌مدت سپرده‌ها و مصارف بلندمدت تسهیلات، بسیار دشوار خواهد بود. سپرده‌گذاران معمولاً به دنبال سود بالاتر هستند و به همین دلیل جذب سپرده برای بانک‌های تخصصی که باید نرخ‌های پایین‌تری ارائه دهند، کار ساده‌ای نیست.»
حسینی هاشمی در پایان خاطرنشان کرد: «در این شرایط، شاید منطقی‌تر و مقرون به صرفه‌تر باشد به جای تغییر ماهیت بانک‌های موجود، بانک‌های جدیدی به صورت تخصصی و از ابتدا طراحی و راه‌اندازی شوند.»
برای عضویت در کانال رصد روز کلیک کنید
