این تیراندازی همزمان با اوج شیوع کووید-۱۹ در ایالات متحده بود؛ زمانی که آمریکایی‌ها در حال خرید اسلحه به میزان بی‌سابقه‌ای بودند و این اسلحه‌ها با سرعت بی‌سابقه‌ای در صحنه‌های جرم ظاهر می‌شدند. اما با افزایش تورم و تعطیلی برخی کارخانه‌های ایالات متحده به‌دلیل قرنطینه‌های ناشی از همه‌گیری، اسلحه به‌طور فزاینده‌ای از کشورهایی وارد می‌شد که تولید در آنها ارزان‌تر و بدون وقفه بود. به نوشته وبگاه فارن‌پالیسی، ترکیه که از سال۲۰۲۱ صادرکننده برتر اسلحه به ایالات متحده بوده، در صدر این روند قرار دارد. در میان برندهای ترکیه‌ای، جانیک متعلق به شرکت مادر سامسون یورت ساوونما در صدر قرار دارد.
در زمان قتل جونز، تپانچه جانیک به کالایی داغ تبدیل شده بود که به‌طور منحصر به فردی برای بازار رو به رشد ایالات متحده مناسب بود. طراحان و بازاریابان اسلحه در تلاش بودند تا پایگاه مشتریان خود را در میان زنان، کودکان و مصرف‌کنندگان سیاه‌پوست مانند مورگان و جونز گسترش دهند و تپانچه ۹میلی‌متری جانیک – که برای دست‌های کوچک، با ماشه آسان برای استفاده و قاب سبک طراحی شده بود – برای تیراندازی با تجربه کم ایده‌آل بود. مهم‌تر از همه، تپانچه جانیک ارزان بود و معمولا کمتر از ۴۰۰دلار قیمت داشت.
ایان هریسون، تیرانداز و سردبیر مجله «ریکویل»، به فارن‌پالیسی گفت: «ترکیه به‌نوعی این جایگاه را به تنهایی اشغال کرده است.» درحالی‌که قیمت اسلحه‌های تولیدکنندگان ترکیه‌ای با اسلحه‌های بی‌کیفیت از کشورهایی با صنایع کمتر توسعه‌یافته مقایسه می‌شود، «از نظر کیفیت، حتی با وجود قیمت، آنها درست در کنار اسلحه‌های اروپایی قرار می‌گیرند.»
اگرچه فروش اسلحه در ایالات متحده از اوج خود در سال۲۰۲۰ کاهش یافته و فروش رقبای سامسون تا حد زیادی کاهش یافته است، اما برندهای سامسون فراتر از اعداد قبل از همه‌گیری خود در حال رشد هستند. این شرکت می‌گوید می‌تواند سالانه تا ۴۶۰هزار تپانچه ۹میلی‌متری تولید کند که آن را پس از غول آلمانی زیگزائور، دومین تولیدکننده بزرگ اسلحه در جهان می‌کند؛ اما نکته مهم این است که با نصف قیمت به فروش می‌رود. موفقیت شرکت‌های ترکیه‌ای در ایالات متحده تا حدودی به‌دلیل چرخش آنها به سمت تولید تپانچه‌های نیمه‌خودکار ۹میلی‌متری است، نوعی اسلحه که با خشونت مسلحانه مرتبط دانسته شده است و به‌طور نامتناسبی محله‌های فقیرنشین را تحت تاثیر قرار می‌دهد. طبق گزارش دفتر الکل، دخانیات، سلاح گرم و مواد منفجره ایالات متحده (ATF)، از بین اسلحه‌هایی که در سال۲۰۲۳ در صحنه‌های جرم ردیابی شده‌اند، ۷۴درصد تپانچه بوده‌اند. تقریبا نیمی از آنها ۹میلی‌متری بوده‌اند. درحالی‌که اطلاعات مربوط به سازنده این اسلحه‌ها ناقص است، در یک مطالعه اخیر توسط «Everytown for Gun Safety» که داده‌ها را از ۳۴ شهر جمع‌آوری کرده است، چهار مورد از ۱۰برند رایج ردیابی‌شده در سال۲۰۲۳ خارجی بوده‌اند، از جمله آنهایی که با نام سنچری آرمز، واردکننده جانیک، علامت‌گذاری شده‌اند.
سارا برد-شارپ، مدیر ارشد سابق تحقیقات در «Everytown for Gun Safety» گفت: «خیلی ساده است؛ عوامل اقتصادی بر خرید سلاح گرم تاثیر می‌گذارند. دسترسی بیشتر به اسلحه‌های بسیار ارزان برابر است با احتمال آسیب بیشتر.»
پیشتر هم اسلحه‌های خارجی ارزان‌قیمت در ایالات متحده عملکرد بهتری نسبت به اسلحه‌های بومی داشته‌اند، اما این نخستین‌بار است که کشوری با صنعت جوان و هزینه‌های تولید پایین، چنین عملکرد خوبی داشته است. علاوه بر این، ازآنجاکه تعرفه‌های ایالات متحده قرار است قیمت‌ها را در همه زمینه‌ها افزایش دهد، اسلحه‌های ترکیه ممکن است از بزرگ‌ترین افزایش‌ها در امان بمانند. برای کسانی که مالکیت اسلحه را حقی برای دفاع از خود می‌دانند، محبوبیت اسلحه‌های ترکیه گامی به سوی گسترش دسترسی و تنوع بخشیدن به گزینه‌ها است. اما برای کسانی که نگرانند عرضه بالای اسلحه آسیب بیشتری به همراه داشته باشد، این امر نه تنها ممکن است به خشونت بیشتر در ایالات متحده، بلکه به خشونت بیشتر در جهان نیز منجر شود.
آنکارا پیش از دهه۱۹۹۰، زمانی که جنگ علیه چریک‌های کرد، نیاز به سلاح‌های پیشرفته‌تر را ایجاد کرد، سرمایه‌گذاری کمی در نوسازی تولید سلاح‌های سبک خود انجام داد. شرکت دولتی صنایع مجانیکی و شیمیایی (MKE) مجوزها را بین صاحبان کارخانه‌ها توزیع کرد و بخش‌های کوچکی از یک صنعت روستایی رو به گسترش تولید اسلحه را رسمیت بخشید.
شرکت سامسون جاه‌طلب‌ترین شرکت نوپای ترکیه بود. حسین جاهد آرال، بزرگ خانواده، به‌عنوان یک صنعتگر و با تاسیس نخستین کارخانه‌های آبمیوه و مواد غذایی منجمد ترکیه، ثروتی به هم زده بود. پسرش ظفر در سال۱۹۹۸ یک کارگاه اسلحه‌سازی کوچک خرید و از طریق مشارکت با شرکت‌های دفاعی ملی و چندملیتی، آن را به یک شرکت چند شعبه‌ای و پیشرفته تبدیل کرد.
این تحول تا حدودی به‌دلیل اصلاحاتی که در سال۲۰۰۴ توسط رجب طیب اردوغان، نخست‌وزیر وقت آغاز شد، امکان‌پذیر شد؛ اصلاحاتی که هدف آن رهایی صنعت دفاعی ترکیه از وابستگی به شرکت‌های غربی بود. در این تلاش، او تا حد زیادی موفق بوده است. وزارتخانه‌های دفاع و تجارت اکنون یارانه‌ها، حمایت‌های بازاریابی و وام‌های مطلوب را به شرکت‌های دفاعی ترکیه‌ای کارآفرین ارائه می‌دهند و با قراردادهای هنگفت برای تجهیز ارتش و پلیس به آنها پاداش می‌دهند.
تا دهه۲۰۱۰، با افزایش مالکیت اسلحه در داخل کشور، شرکت‌های اسلحه‌سازی ترکیه‌ای چشم به بازار ایالات متحده دوختند. در سال۲۰۱۲، نمایندگان سامسون به نمایشگاه «SHOT» لاس‌وگاس سفر کردند و در آنجا با «Century International Arms«، بزرگ‌ترین واردکننده اسلحه مازاد ایالات متحده، ملاقات کردند. این دو توافق کردند که مشارکتی را امتحان کنند که در آن سنچری آرمز به سامسون کمک کند تا سلیقه آمریکایی‌ها را درک و در چشم‌انداز قانونی حرکت کند. برای شروع، مدیران شرکت «سنچری آرمز» فهرستی از ویژگی‌های تپانچه‌هایی که خریداران اسلحه آمریکایی را راضی می‌کرد، برای مهندسان سامسون ارسال کردند. تپانچه‌های ساخته‌شده بر اساس این طرح‌ها فروش خوبی داشتند و سود حاصل از آن صرف مهندسی بهتر می‌شد.
تپانچه‌های جانیک اکنون پرفروش‌ترین اسلحه شرکت «سنچری آرمز» هستند و برندهای ترکیه‌ای که زمانی حاشیه‌ای بودند، جوایز صنعتی متعددی را کسب کرده‌اند. آنها گروه‌های هواداری و انجمن‌های اختصاصی خود را دارند و غرفه‌هایشان در نمایشگاه‌های اسلحه، جمعیت وفادار را به خود جذب می‌کند. آدام روئونالا، معاون بازاریابی و توسعه کسب‌وکار شرکت سنچری آرمز، به فارن‌پالیسی گفت: «به نظر من این یک نمونه بسیار زیبا از یک رابطه همزیستی است.»
ایالات متحده از سال ۱۹۶۸، پس از ترور رئیس‌جمهور جان اف کندی با استفاده از یک تفنگ ایتالیایی کارکانو، واردات اسلحه را به‌طور کلی ممنوع کرده است. اما این ممنوعیت از آن زمان تاکنون تنها دو به‌روزرسانی عمده داشته است و همچنان برای اسلحه‌هایی که برای «اهداف ورزشی» استفاده می‌شوند، محدودیت‌هایی اعمال می‌شود؛ تعریفی که واردکنندگان به سرعت راه‌هایی برای گسترش و دستکاری آن برای شامل کردن مدل‌های خاص نظامی پیدا کردند.
به‌دلیل قوانین مربوط به اسلحه‌های «قابل قطعه قطعه شدن» در ایالات متحده، برخی از مدل‌ها می‌توانند وارد شوند اما فقط در ایالت‌های خاصی فروخته می‌شوند. برخی از تپانچه‌های نیمه‌خودکار ترکیه به‌دلیل ظرفیت بالای خشاب در تعداد انگشت‌شماری از ایالت‌ها ممنوع هستند، اما فروشندگان به سادگی همان اسلحه را با خشاب‌های کوچک‌تر در آنجا می‌فروشند. (برخی مدل‌ها، مانند چندین مدل از گلاک اتریش، حتی می‌توانند با یک وسیله تعویضی ارزان اما غیرقانونی به سلاح‌های کاملا خودکار تبدیل شوند.)
حتی اسلحه‌هایی که در آزمون واردات «مقاصد ورزشی» مردود می‌شوند، در نهایت می‌توانند در ایالات متحده فروخته شوند. یک راه برای انجام این کار این است که یک سازنده اسلحه قطعات را وارد کند و آنها را با حداقل تعداد قطعات ساخت آمریکا در داخل کشور مونتاژ کند. راه دیگر این است که شرکت خارجی، یک کارخانه در ایالات متحده افتتاح کند تا فرآیند انطباق را به‌طور کامل دور بزند.
در سال ۲۰۲۲، زمانی که مدل جدید تپانچه‌اش از آزمون واردات سربلند بیرون نیامد، شرکت تابعه سامسون یعنی، «Canik USA»، تصمیم گرفت نخستین کارخانه خود در ایالات متحده را در فلوریدا بسازد و قوانین واردات را به‌طور کلی دور بزند. این کارخانه که در ماه دسامبر افتتاح شد، تولید خود را با این مدل تپانچه جانیک آغاز کرده و در نهایت به تولید مسلسل‌های سنگین و توپ‌های کالیبر متوسط نیز خواهد پرداخت.
با این اقدام، سامسون به دیگر شرکت‌های خارجی که تولید خود را در داخل کشور انجام می‌دهند، از جمله زیگزائور آلمان، گلاک اتریش، IWI اسرائیل و تائوروس برزیل، می‌پیوندد. با افتتاح کارخانه‌های آمریکایی، این شرکت‌ها اکنون شانس بیشتری برای برنده شدن در قراردادهای بزرگ دولتی ایالات متحده و فرآیند آسان‌تری برای ساخت مدل‌های نظامی دارند که فروش و تولید آنها اغلب در پایگاه‌های ایالات متحده بسیار کمتر از کشورهای مبدا کنترل می‌شود. این انتقال نه تنها آمار واردات شرکت‌ها را کاهش می‌دهد، بلکه این واقعیت را نیز پنهان می‌کند که درآمدهای حاصل از دفاتر مرکزی ایالات متحده در نهایت به کشورهای مبدا این شرکت‌ها – و صنایع دفاعی ملی آنها – بازمی‌گردد.
سال گذشته، سامسون مبلغ ۱۹۰میلیون دلار، بیش از سه برابر بیشترین میزان کمک‌های امنیتی ایالات متحده به ترکیه، به این کشور کمک کرد. واشنگتن این کمک‌ها را در سال۲۰۲۰ کاهش داد؛ زیرا صادرات اسلحه را مسدود و ترکیه را به‌دلیل خرید سامانه موشکی اس-۴۰۰ روسیه تحریم کرد. امروزه، حتی با وجود اینکه تحریم‌های دفاعی ایالات متحده همچنان پابرجاست، خریداران اسلحه آمریکایی هنوز به نوعی به تامین مالی تولید سلاح‌های نظامی شرکت‌های ترکیه‌ای، مانند توپ‌ها و برجک‌های سامسون و سیستم‌های پهپادی و روبات‌های قاتل «سارسیلاماز»، کمک می‌کنند.
