«پروژه خودروی برقی که مسئولان مطرح می‌کنند یک راه بسیار دراز است که تازه در گام اول و شروع است، وعده داده شد که امسال ۸۰ هزار دستگاه خودرو برقی به کلانشهر‌ها به عنوان تاکسی می‌دهیم، در حالی که بار‌ها گفتیم که این وعده اصلا عملی نیست.»
به گزارش رصد روز، بابک صدرایی، اظهار داشت: در سال گذشته تغییر خاصی در صنعت خودرو صورت نگرفته و به نظر می‌رسد در سال۱۴۰۳ هم اتفاقی نخواهد افتاد، با این دست فرمان و سیستمی که حاکم است، با توجه به تحریم‌ها، شرایط اقتصادی، فضای کسب و کار، سیاست‌های کلان صنعتی و اقتصادی کشور و فضای سرمایه‌گذاری، انتظار یک اتفاق معجزه‌آسا را نمی‌توانیم از صنعت خودرو داشته باشیم.
صنعت خودرو با وجود وعده‌های بسیار وزیر صمت و دولت سیزدهم در سه سال اخیر روز‌های نه چندان خوشایندی را پشت سر گذاشته است. از جهش ۹۰ درصدی قیمت خودرو‌های داخلی در سال ۱۴۰۱ تا سکون بازار در سال ۱۴۰۲ آسیب‌های بسیار بر پیکر تولیدکننده و مصرف کننده این بازار وارد کرده است.
طبق آخرین گزارشی که خودروسازان (شامل ایران خودرو، سایپا و پارس خودرو) تحت عنوان صورت‌های مالی تلفیقی سال مالی منتهی به ۲۹ اسفند ۱۴۰۲ به سایت کدال بورس ارائه داده اند، مجموع زیان انباشته آن‌ها به بالای ۲۴۵ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان رسیده است. با توجه به اینکه خودروسازان در پایان سال ۱۴۰۱ به زیان انباشته ۱۸۳ هزار میلیارد تومانی رسیده بودند، این زیان در انتهای سال گذشته حدود ۳۴ درصد بالا رفته است.
جدا از این زیان انباشته هنگفت، خودروسازان بزرگ کشور در طول سال گذشته ۶۲ همت زیان کرده اند که نسبت به ۱۴۰۱ با رقم حدودا ۵۰ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان، رشد بالغ بر ۲۲ درصد را نشان می‌دهد. از طرف دیگر علاوه بر بازار خودرو، صنعت خودرو هم مانند دهه‌های قبل درگیر چالش‌هایی بوده که نه تنها اراده‌ای برای حل آن وجود ندارد که با هر تغییر و تحولی، مشکلات جدیدی به آن اضافه می‌شود.
شرط تغییر وضعیت بازار خودرو چیست؟
بابک صدرایی، کارشناس حوزه صنعت و بازار خودرو وضعیت صنعت خودرو با ادامه روند فعلی را تحلیل و بررسی کرده است.
صدرایی ابتدا در مورد وضعیت بازار خودرو گفت: برای جمع‌بندی شرایط بازار خودرو باید شرایط کلان مملکت را بررسی کنیم، دلار از ۳۰ هزار تومان در سال ۱۴۰۱ به ۵۰ تا ۶۰ هزار تومان در سال ۱۴۰۲ رسید و خود عامل دلار قیمت‌ها را در بازار خودرو بهم ریخت. در حال حاضر هم دلار کانال ۶۰ هزار تومان را گذشته و پیش بینی‌های افزایش مجدد قیمت به گوش می‌رسد.
صدرایی بیان کرد: در سال ۱۴۰۲ دلار از ۵۰ هزار تومان به ۵۸ هزار تومان رسیده است. سال ۱۴۰۱ دلار تقریبا نرخ رشد ۸۰ درصدی و در سال ۱۴۰۲ حدود ۱۵ تا ۱۸ درصد رشد داشته است، در نتیجه بازار در سال ۱۴۰۲ نسبت به سال قبل، آرام‌تر، اما همراه با چالش‌هایی بوده که همواره در دو سه سال گذشته وجود داشته است.
وی افزود: بازار هنوز به ثبات و آرامش لازم نرسیده و کوچکترین عامل بیرونی مانند اتفاقات سیاسی و اقتصادی و عوامل درونی صنعت خودرو، بازار را ملتهب می‌کند و بر آن تاثیر می‌گذارد.
این کارشناس حوزه خودرو در مورد صنعت خودرو گفت: تغییر خاصی صورت نگرفته و نخواهد گرفت، با این دست فرمان و سیستمی که حاکم است، با توجه به تحریم‌ها، شرایط اقتصادی، فضای کسب و کار، سیاست‌های کلان صنعتی و اقتصادی کشور و فضای سرمایه‌گذاری، انتظار یک اتفاق معجزه‌آسا را نمی‌توانیم از صنعت خودرو داشته باشیم.
چرا پژو پارس همچنان تولید می‌شود؟
صدرایی توضیح داد: صنعت خودروی ایران تا سال‌های سال به همین شکل و وضعیت باقی خواهد ماند. در حالی که وعده حذف برخی محصولات قدیمی از چرخه تولید را می‌دهند، اما می‌بینیم که این محصولات همچنان با نظر مدیران در چرخه تولید باقی می‌مانند و افتخار هم می‌کنند که توانسته‌اند مجوز تولید مجدد خودروی متعلق به سه دهه قبل را با رایزنی بگیرند.
وی افزود: پروژه خودروی برقی که مسئولان مطرح می‌کنند یک راه بسیار دراز است که تازه در گام اول و شروع است، وعده داده شد که امسال ۸۰ هزار دستگاه خودرو برقی به کلانشهر‌ها به عنوان تاکسی می‌دهیم، در حالی که بار‌ها گفتیم که این وعده اصلا عملی نیست. اگر عمر تاکسی‌های تهران را ۲۰ سال در نظر بگیرید، کل تهران ۵۰ تا ۶۰ هزار دستگاه تاکسی دارد، چگونه می‌خواهند ظرف سه ماه، این تعداد تاکسی را بدون احداث جایگاه‌های شارژ برق و سایر زیرساخت‌های لازم به یکباره برقی کنند؛ بنابراین این کار به نظرم نشدنی و غیرممکن است و اتفاقی که می‌افتد این است که می‌بینیم در نهایت به جای ۸۰ هزار دستگاه، ۸۰۰ دستگاه تاکسی برقی تحویل می‌شود. در حال حاضر هم تنها ۲۰۰ دستگاه تاکسی برقی به رانندگان تحویل شده است.
این کارشناس صنعت و بازار خودرو اظهار کرد: این روند نشان می‌دهد که ما در استراتژی‌های خود چه در زمینه خودرو برقی و چه خودرو بنزینی، هنوز استراتژی‌های گنگ و گیج داریم که راه به جایی نخواهد برد. نیازمند این هستیم که یک اصلاحاتی از بالا به پایین در نگرش کلان ما نسبت به صنعت و اقتصاد و به تبع آن به صنعت و بازار خودرو، واردات و تولید خودرو‌هایی با انرژی‌های مختلف اعم از احتراق داخلی، هیبریدی و برقی داشته باشیم و با یک برنامه‌ریزی کلان اقدام کنیم.
صدرایی عنوان کرد: متاسفانه دچار یک شلختگی و آشفتگی بسیار بد در زمینه تولید، مونتاژ، واردات خودرو، بحث خودرو‌های برقی و حتی خودرو‌های سنگین هستیم که این‌ها بحران‌زا است و با کوچکترین تلنگری که در محیط کلان کشور به وجود می‌آید این بحران‌ها و شرایط خود را بیشتر نشان می‌دهد.
وی بیان کرد: صنعت خودروسازی در کشور ما یک استراتژی مدون و پیوسته‌ای نداشته است، با آمدن و رفتن دولت‌ها و یا وزرا، کل استراتژی به یکباره تغییر پیدا کرده است. از اواسط دهه هشتاد و تغییر دولت در ایران، تا حدودی استراتژی بخش خودرو تغییر پیدا کرد، البته این استراتژی‌ها نه تنها به واسطه عملکرد دولت که به دنبال تغییر شرایط نیز بوده، ما دو بار تحریم شدیم و تحریم‌های دور دوم سفت و سخت‌تر بوده است.
بهره‌وری پایین در صنعت خودرو
این کارشناس صنعت و بازار خودرو تصریح کرد: علاوه بر این موضوع دیگری که در صنعت خودرو ما هیچ‌وقت دیده نشده، بحث بهره‌وری و مدیریت است. چون صنعت خودروسازی ما دولتی بوده است، هیچ‌گاه خودش را در معرض رقابت و یا این که به سمت صادرات برود، ندیده و نگرش جهانی نسبت به محصول و فرآیند مدیریت‌اش نداشته و خود را در یک فضای بسته قرار داده که هر چه تولید شد با هر شکل و کیفیت و با هر هزینه‌ای مردمی مجبور هستند آن را خرید و استفاده کنند.
صدرایی گفت: تا زمانی که در تحریم هستیم و روابط عادی با دنیا نداریم، ساختار‌های مدیریتی‌مان به جای لیاقت محوری و شایستگی سالاری، انتصابی است و مدیران دارای شایستگی نیستند (البته منظور بخشی از بدنه مدیریت کشور است و قطعا مدیران لایق هم داریم)، شرایط اقتصادی ما به همین شکل است، فرهنگ کار و تولید برای ما تعریف نشده با همین مشکلات در صنعت خودرو دست و پنجه نرم می‌کنیم.
این کارشناس صنعت و بازار خودرو در پایان گفت: این‌ها بحث‌های کلانی است که باید به آن پرداخته شود و بدترین مورد هم این است که استراتژی مدونی نداریم و همیشه شاهد یک نوع شلختگی در همه بخش‌های صنعت خودرو، واردات و تولید هستیم که متاسفانه آزاردهنده است.
