صنعت از مهمترین بخش‌های اقتصاد
صنعت از مهمترین بخش‌های اقتصاد است که می‌تواند کل اقتصاد را با خود به پیش بکشد. رشد و رونق در این بخش به عنوان یکی از شاخصه‌های اصلی توسعه‌یافتگی در برخی تئوری‌های اقتصادی تلقی می‌شود.
صنعت از مهمترین بخش‌های اقتصاد است که می‌تواند کل اقتصاد را با خود به پیش بکشد. رشد و رونق در این بخش به عنوان یکی از شاخصه‌های اصلی توسعه‌یافتگی در برخی تئوری‌های اقتصادی تلقی می‌شود.
به گزارش رصد روز، تورم نقطه به نقطه تولیدکننده صنعت در شهریور امسال به ۲۱.۸ درصد رسیده است. این درحالی است که این شاخص در مرداد معادل ۱۹.۵ درصد برآورد شده است. در مقابل تورم سالانه صنعت در شهریور همچنان روندی کاهشی داشته و از ۲۵.۹ درصد در مرداد به ۲۴.۷ درصد رسیده است.
براساس داده‌ها و ارقام از سال ۸۹ تاکنون، شوک‌های اقتصادی و سیاسی که منجر به افزایش قیمت و یا کمبود مواد اولیه صنعتی می‌شوند نقش اصلی را در افزایش قیمت کالاهای صنعتی در کارخانه ایفا می‌کنند. براین اساس تورم نقطه به نقطه و سالانه تولید صنعت در دوران برجام به پایین‌ترین مقدار در بیش از ۱۴ سال اخیر رسیده درحالی که در دوران پسا خروج ترامپ تورم صنعت به بالاترین مقدار خود در بیش از ۱۴ سال گذشته رسیده است.
بنابراین باید گفت جهت ثبات قیمتی در صنعت و رفع نااطمینانی‌ها، رفع تحریم‌ها مهمترین اقدام ممکن است.
نکاتی در باب تورم پیشران صنعت
صنعت از مهمترین بخش‌های اقتصاد است که می‌تواند کل اقتصاد را با خود به پیش بکشد. رشد و رونق در این بخش به عنوان یکی از شاخصه‌های اصلی توسعه‌یافتگی در برخی تئوری‌های اقتصادی تلقی می‌شود.
یکی از مهمترین شاخصه‌هایی که می‌تواند روند بهبود را در بخش صنعت نشان دهد تورم پیشران است. تورم تولیدکننده صنعت شاخصی است که نشان می‌دهد قیمت محصولات صنعتی در مبدا تولید و پشت درب کارخانه در هر ماه چند درصد نسبت به گذشته تغییر کرده است. بنابراین این شاخص منعکس‌کننده تغییرات هزینه تولید است. از آن‌جایی که این تغییرات قبل از رسیدن به بازار مصرف اعمال می‌شود، تغییرات تورم تولیدکننده می‌تواند نشان‌دهنده تغییرات تورم مصرف‌کننده در آینده باشد. در واقع طبق یافته‌های مطالعات اقتصادی، در اکثر مواقع تورم تولیدکننده روی تورم مصرف‌کننده اثرگذار است و به همین علت به آن «پیشران تورم مصرف‌کننده» نیز گفته می‌شود.
همچنین تحلیل و بررسی تورم نقطه به نقطه و تورم سالانه تولیدکننده صنعت بسیار حائز اهمیت است.
تفاوت این دو تورم در این است که شوک‌های اقتصادی و سیاسی در تورم نقطه به نقطه سریعتر از تورم سالانه منعکس می‌شود. علاوه بر این‌ها تورم نقطه به نقطه صنعت اغلب بیشتر از تورم سالانه است. دلیل این امر در نحوه محاسبه دو تورم نهفته است. تورم نقطه به نقطه تغییرات قیمتی را نسبت به مدت مشابه سال قبل محاسبه می‌کند درحالی که تورم سالانه درصد تغییر میانگین شاخص قیمت‌ها در بازه یک ساله است.
تورم تولیدکننده ماهانه در مرداد امسال در ۱۷ زیربخش اصلی صنعت نسبت به تیر ماه کاهش یافته است.
آغاز تحریم‌های بین‌المللی و شوک به صنعت ایران
تحریم‌های آمریکا و سازمان ملل در سال ۸۹ علیه ایران اعمال شد. این تحریم‌ها شامل محدودیت‌های جدی اقتصادی و مالی و تلاش جهت کاهش فروش نفت ایران می‌شد. در نتیجه این تحریم‌ها فعالان صنعتی با افزایش قیمت و کمبود مواد اولیه روبرو شدند. از همین‌رو تورم نقطه به نقطه صنعت از ۵۳.۴ درصد در زمستان ۸۹ به ۶۰.۶ درصد در بهار ۹۰ افزایش یافته است. تورم سالانه صنعت نیز با تاخیر به تحریم پاسخ داده است. به طوری که این شاخص از ۲۷ درصد در زمستان ۸۹ به ۵۷.۲ درصد در پاییز سال ۹۰ افزایش یافته است.
اثر بود و نبود برجام بر تورم تولیدکننده صنعت
توافق هسته‌ای در سال ۹۴ بعد از مدت طولانی مذاکرات به امضا رسید. نتیجه این توافق برداشته شدن تحریم‌های اقتصادی و نفتی ایران بود. چشم‌انداز مثبت ایجاد شده و بهبود روند تامین مواد اولیه در تولید صنعت موجب شد تورم صنعت در این مدت کاهشی شود. به طوری که تورم نقطه به نقطه و تورم سالانه تولید صنعت به پایین‌ترین مقدار خود در بیش از ۱۴ سال گذشته رسید. در بهار ۹۲ تورم نقطه به نقطه تولید صنعت معادل ۴۵.۵ درصد بوده که در پاییز سال ۹۴ به منفی ۲.۸ درصد کاهش یافته است. تورم سالانه پیشران صنعت نیز در تابستان ۹۲ برابر ۴۱ درصد بوده که در بهار ۹۵ به منفی ۱.۵ درصد رسیده است.
اما این روند کاهشی به دلیل ریاست جمهوری ترامپ در آمریکا ادامه پیدا نکرد. ورود ترامپ به کاخ سفید منجر به خارج شدن ایالات متحده آمریکا از برجام و اعمال مجدد تحریم‌های اقتصادی، مالی و نفتی این کشور در سال ۹۷ بر علیه ایران شد. شوک اولیه بازگشت مجدد تحریم موجب شد تورم نقطه نقطه تولید صنعت به ۷۷.۶ درصد افزایش یابد. درحالی که در بهار ۹۶ نرخ تورم نقطه به نقطه صنعت ۵.۷ درصد بوده است. تورم سالانه نیز در زمستان ۹۶ ، ۱۳.۳ درصد ثبت شده که در بهار ۹۸ به ۶۹ درصد افزایش یافته است.
اثر ادامه دار تحریم‌ها بر قیمت کارخانه محصولات صنعتی
شوک قیمتی بازگشت مجدد تحریم در سال ۹۷، به علت کرونا و رکود جهانی ناشی از آن در سال ۹۹ فروکش کرده و تورم نقطه به نقطه و سالانه پیشران صنعت کاهشی شد. در نتیجه تورم نقطه به نقطه صنعت از ۷۷.۶ درصد در بهار ۹۸ به ۹.۵ درصد در بهار ۹۹ رسید. تورم سالانه نیز روندی نزولی را پی گرفته و از ۶۹ درصد در بهار ۹۸ به ۲۲ درصد در بهار ۹۹ کاهش پیدا کرد.
با این‌حال اثر واقعی و حقیقی تحریم به تدریج آشکار شد. به طوری که کمبود مواد اولیه ناشی از این تحریم‌ها موجب شد تا تورم نقطه به نقطه و سالانه تولید صنعت به بالاترین مقدار خود در بیش از ۱۴ سال گذشته برسد. تورم نقطه به نقطه به پیشران صنعت در بهار ۱۴۰۰ به ۹۴.۷ درصد و تورم سالانه صنعت نیز با کمی تاخیر در تابستان ۱۴۰۰ به ۸۰.۴ درصد افزایش یافت.
ریاست جمهوری بایدن و تاثیر مثبت بر تورم صنعت
اواخر سال ۹۹ جو بایدن به عنوان رئیس جمهور آمریکا پس از ترامپ انتخاب شد. نتیجه سیاست خارجی او در قبال ایران منجر به تسهیل خرید و فروش نفت و کاهش سختگیری در اجرای تحریم‌ها شد. از همین‌رو روند تورم نقطه به نقطه و سالانه تولیدکننده تا شهریور امسال به‌طور کلی نزولی بوده است.
تورم نقطه به نقطه تولید صنعت از ۹۴.۷ درصد که مربوط به بهار ۱۴۰۰ می‌شود به ۲۱.۸ درصد در شهریور سال جاری رسیده است. از سوی دیگر تورم سالانه صنعت نیز روندی کاهشی را در پی گرفته و از ۸۰.۴ درصد در تابستان سال ۱۴۰۰ به ۲۴.۷ درصد در شهریور ۱۴۰۳ رسیده است.
با این وجود اگر روند چند ماه اخیر تورم نقطه به نقطه و سالانه مدنظر قرار بگیرد، چون تورم سالانه دیرتر به اتفاقات اقتصادی واکنش نشان می‌دهد و تورم نقطه به نقطه صعودی بوده در نتیجه می‌توان گفت تورم سالانه نیز به زودی روندی افزایشی خواهد داشت.
