طلای سفید در قلب انقلاب انرژی پاک

خودروهای الکتریکی پیشران اصلی این موج تقاضا هستند. فروش جهانی این خودروها از ۳ میلیون دستگاه در سال ۲۰۲۰ به نزدیک ۱۷ میلیون در سال ۲۰۲۴ جهش کرده و باتری‌های لیتیوم-یون نیروی محرکه این گسترش بوده‌اند. انتظار می‌رود تا پایان این دهه، خودروهای الکتریکی تا ۹۰ درصد فروش خودروهای سواری در برخی مناطق را تشکیل دهند و حدود ۷۵ درصد از مصرف لیتیوم را به خود اختصاص دهند. سیاست‌های تشویقی دولت‌ها، مانند یارانه‌ها و مقررات سخت‌گیرانه انتشار گازهای گلخانه‌ای، این روند را تسریع کرده و فرصت‌هایی برای تولیدکنندگان لیتیوم و سازندگان باتری فراهم آورده تا ظرفیت تولید را گسترش دهند و فناوری‌های نوین را به کار گیرند.

ذخیره‌سازی انرژی نیز به‌عنوان یک حوزه کلیدی، به رشد بازار لیتیوم شتاب بخشیده است. باتری‌های لیتیوم-یونی برای ذخیره انرژی خورشیدی و بادی که پایداری شبکه‌های برق را تضمین می‌کنند، حیاتی‌اند. پیش‌بینی‌ها حاکی از افزایش ۱۵ برابری نصب سیستم‌های ذخیره‌سازی انرژی از ۲۷ گیگاوات در سال ۲۰۲۱ به بیش از ۴۰۰ گیگاوات تا سال ۲۰۳۰ است. سیاست‌هایی مانند قانون کاهش تورم در آمریکا و طرح REPowerEU اتحادیه اروپا، با تخصیص صدها میلیارد دلار به فناوری‌های پاک، این تقاضا را تقویت کرده‌اند. این حمایت‌ها، شرکت‌ها را به سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های ذخیره‌سازی و تولید لیتیوم ترغیب می‌کند.

با وجود این چشم‌انداز روشن، زنجیره تأمین لیتیوم با چالش‌هایی مواجه است که فرصت‌هایی برای نوآوری به همراه دارند. ذخایر لیتیوم در جهان پراکنده‌اند، اما ۸۸ درصد تولید در سال ۲۰۲۳ در استرالیا، شیلی، چین و آرژانتین متمرکز بوده است کاهش کیفیت سنگ معدن و پیچیدگی‌های استخراج، تأمین پایدار را دشوار کرده است. این محدودیت‌ها شرکت‌ها را به‌سوی توسعه روش‌های استخراج پایدارتر و فناوری‌های پردازش کارآمدتر سوق داده است. سرمایه‌گذاری در این حوزه‌ها می‌تواند کارایی را افزایش دهد و اثرات زیست‌محیطی را کاهش دهد که برای پاسخ به تقاضای رو‌به‌رشد ضروری است.

ایالات‌متحده نمونه‌ای برجسته از فرصت‌های رو‌به‌رشد در تولید داخلی لیتیوم است. با وجود منابع عظیم لیتیوم، حدود ۱۱ میلیون تن، این کشور تنها ۱ درصد از تولید جهانی را تأمین می‌کند. دولت آمریکا با تعیین لیتیوم به‌عنوان ماده معدنی حیاتی و تسریع مجوزدهی معادن، مانند معدن Thackerpass، در حال تقویت تولید داخلی است. این اقدامات، فرصت‌هایی برای سرمایه‌گذاری در استخراج، پالایش و تولید باتری ایجاد کرده و به کاهش وابستگی به واردات و تقویت امنیت انرژی کمک می‌کند.

نوآوری‌های فناورانه در مواد و تولید باتری‌های لیتیوم-یون نیز فرصت‌های قابل‌توجهی ارائه می‌دهند. بازار آند باتری‌های لیتیوم-یون تا سال ۲۰۳۰ با نرخ رشد سالانه ۱۶.۱۷ درصد گسترش خواهد یافت که نتیجه پیشرفت در مواد مانند گرافیت و سیلیکون و بهبود تکنیک‌های تولید است. این نوآوری‌ها، چگالی انرژی، طول عمر و پایداری باتری‌ها را ارتقا می‌دهند و به شرکت‌های فعال در تحقیق و توسعه، مزیت رقابتی می‌بخشند. این تحولات، نیازهای در حال تغییر خودروهای الکتریکی و سیستم‌های ذخیره‌سازی را برآورده می‌کنند.

پویایی بازار نیز به سودآوری آینده لیتیوم اشاره دارد. اگرچه قیمت لیتیوم در اوایل ۲۰۲۵ به دلیل عرضه بیش‌ازحد و کاهش تقاضا در بازارهایی مانند چین به زیر ۱۰ هزار دلار در هر تن سقوط کرد، اما پیش‌بینی‌ها از تنگنای عرضه در اواخر دهه ۲۰۲۰ خبر می‌دهند. این کمبود احتمالی ناشی از افزایش تقاضا و موانع تولید، می‌تواند قیمت‌ها را احیا کند و سرمایه‌گذاری در ظرفیت‌های استخراج و پردازش را تشویق کند. این نوسانات، ضرورت برنامه‌ریزی استراتژیک برای تولیدکنندگان را برجسته می‌کند.

به‌طورکلی چالش‌های کوتاه‌مدت، مانند نوسانات قیمت و محدودیت‌های تأمین، در برابر چشم‌انداز بلندمدت رشد، کم‌رنگ می‌شوند تا این فلز به‌عنوان یک بازار بزرگ برای سرمایه‌گذاری جذاب شود. سرمایه‌گذاری در روش‌های تولید پایدار، یکپارچگی زنجیره تأمین و نوآوری‌های فناوری، کلید بهره‌برداری از این فرصت‌هاست. اما این همه ماجرا نیست. ساخت مواد و آلیاژهای نوترکیب با استفاده از هوش مصنوعی می‌تواند طی ۵ تا ۱۰ سال آینده لقب استراتژیک بودن را از عناصری مانند لیتیوم بگیرد. جایی که تلاقی امور به‌ظاهر نامتجانس آینده‌ای نوپدید رقم می‌زند.

 منابع:

https://carboncredits.com/lithium-shortage-looms-meeting-the-surge-in-demand-by-2030/

https://www.acuitykpcom/blog/lithium-market-outlook-2025/

https://www.grandviewresearch.com/industry-analysis/lithium-market

https://www.globenewswire.com/news-release/2025/04/08/3057447/28124/en/Lithium-Ion-Battery-Anode-Market-Report-2025-2030-Next-Gen-Anode-Materials-Revolutionizing-Lithium-Ion-Batteries-for-EVs-and-Energy-Storage.html

https://carboncredits.com/lithium-prices-crash-below-10k-hitting-a-4-year-low-will-the-market-rebound/