یکی می‌گوید شهر دیگر اقتصاد ندارد، آن دیگری از رکود کسب و کارها گلایه می‌کند و یکی هم با ناراحتی از مردمی می‌گوید که ملک، زمین و حتی کلیه خود را با رویای کسب سودهای کلان فروخته‌اند؛ حالا اما، هم اصل سرمایه را از دست داده‌اند و هم دیگر خبری از سود نیست.
مردم هر روز جایی تجمع میکنند؛ یک روز جلوی دادسرا و روزی دیگر در نماز جمعه. آنها جمع می‌شوند، شعار می‌دهند و به بی‌عملی مسئولان در همه سال‌های گذشته اعتراض میکنند.
این روایت مردم تاکستان است. شهری که به انگورهایش معروف بود و حالا هر روز خبری از طرح‌های پانزی و بر باد رفتن سرمایه مردم از آن به گوش می‌رسد.
مردمی که این روزها به آنها می‌گویند مالباخته. برخی در این میان، هم سرمایه خود را از کف داده‌اند و هم بدهکار دیگران شده‌اند. چرا؟ چون از خانواده و اطرافیان خود پول گرفته و به دست شرکت‌هایی سپرده بودند که حالا متخلف شناخته و پلمپ شده‌اند. صاحبان سرمایه هم پول خود را از آنها می‌خواهند. عده‌ای هم البته وام گرفتند و باید اقساط بانک را بپردازند؛ بدون اینکه سودی نصیبشان شده باشد.
پول مردم کجا رفت؟
به گزارش تجارت‌نیوز، صحبت از هزاران میلیارد تومان حیف و میل اموال مردم است. توسط شرکت‌هایی که در حدود ۱۰ سال گذشته، به تدریج در این شهرستان استان قزوین شکل گرفتند. هر کدام وعده‌ای دادند. از فروش خودرو گرفته تا فعالیت‌های مضاربه‌ای و ترید رمزارز. مهم‌ترین‌ها اما به اصطلاح خودرو پیش‌نویس می‌کردند.
برخی از آنها، مدتی هم خودروهایی را به مردم تحویل می‌دادند اما به تدریج مردم را تشویق کردند که به جای دریافت خودرو، سرمایه خود را نزد شرکت بگذارند و سود بگیرند. حتی بعضی سودی که به آنها تعلق می‌گرفت را نیز دوباره نزد همان شرکتها سرمایهگذاری می‌کردند. مالباختگان می‌گویند، صاحبان این شرکتها به آنها وعده می‌دادند که با پولشان شرکت زده‌اند و سهام خریده‌اند. اما حالا دادستان می‌گوید که آنها با سرمایه‌های مردم ملک می‌خریدند و در کشورهای خارجی خوش‌گذارانی می‌کردند.
کسانی‌که در سال‌های گذشته در این طرح‌ها سرمایهگذاری کرده بودند، تا مدتی سود می‌گرفتند ولی کسانی که در ماه‌های اخیر وارد این بازی شدند، چیزی عایدشان نشده است و حالا به اصل پول خود هم دسترسی ندارند.
مالباختگان به تجارت‌نیوز می‌گویند، این شرکتها از نیمه‌های سال ۱۴۰۱، چندان خودرویی تحویل مردم ندادند و بیشتر به دنبال جذب سرمایه بودند؛ در اصطلاح طرح‌های مشارکتی، همراه با وعده سودهای کلان.
در ماه‌های اخیر، مشکلات و تخلفات این شرکتها و ورود دادستانی به ماجرا، باعث شده است که فعالیت آنها به کلی متوقف شود و گروهی از سرمایه‌گذاران دیگر پولی دریافت نکنند.
طرح‌های پانزی در پیتزافروشی و عطاری
اما ماجرا از کجا شروع شد؟ کار را شرکتی با عنوان رضایت خودرو، در سال‌های ابتدایی دهه ۹۰ با یک نمایشگاه خودرو آغاز کرد اما در سال‌های اخیر، یکی یکی شرکتها و حتی اشخاص حقیقی هم وارد کار شدند. سال ۱۴۰۰ بود که شرکت‌های دیگری مثل رادین خودرو، آذین خودرو، آرامیس تاک و پیشگامان خودرو به جمع این به اصطلاح فروشندگان خودرو در تاکستان اضافه شدند. کار به جایی رسید که حتی در موبایل‌فروشی، عطاری، پیتزافروشی و شرکت بیمه‌ای نیز، خودرو ثبت‌نام می‌کردند.
همگی پول مردم را می‌گرفتند و به آنها سود می‌دادند. کاری که در دنیا به آن طرح پانزی می‌گویند. روشی که معمولا هرمی است. شخص یا شرکتی از مردم پول می‌گیرد و با اصل سرمایه هر شخص جدید، سود نفرات قبل را پرداخت می‌کند. در کنار آن هم، با پول مردم برای خود زندگی لوکس می‌سازد.
حالا اصل پول گروهی از مردم بر باد رفته است. از حدود اردیبهشت امسال هم مقامات قضایی، بعد از مدت‌ها هشدار و مشخص کردن موعدهایی برای تسویه شرکتها با مردم، وارد کار شده‌اند و با پلمپ آنها و دستگیری بعضی متخلفان، جلوی فعالیت بیشتر این مجموعه‌ها را گرفته‌اند.
یک تخلف ۸۰ هزار میلیاردی با پیش فروش خودرو در تاکستان
محمد صمدی دادستان تاکستان، اخیرا به فارس گفته، سرمایهگذاری در شرکت‌های پیش‌فروش خودرو در این شهرستان از سال ۹۲ شروع شده. به گفته او سرمایهگذاری در شرکت‌های نوپای این حوزه، از ۳۰ تا ۴۰ نفر شروع شده و حالا به بیش از ۵۰ هزار نفر رسیده است؛ در مجموع هم بین ۷۰ الی ۸۰ هزار میلیارد تومان سرمایهپذیری صورت گرفته.
دادستان تاکستان اخیرا در جمع مالباختگان گفته است که یک‌سری افراد در چند سال گذشته پول‌های کلان ۱۰۰ تا ۱۰۰۰ میلیاردی از این شرکت‌های پیش‌فروش خودرو برده‌اند که اموال آنها توقیف شده است.
در این میان، ایرنا چندی پیش در مورد رضایت خودرو، یعنی قدیمی‌ترین شرکتی که در تاکستان به این روش فعالیت می‌کرده است نوشت که این شرکت، از حدود ۵۰ هزار نفر، مبالغ مختلفی را از چند میلیون تا چندین میلیارد تومان سرمایهپذیری کرده است.
عکس یادگاری با حیف و میل‌کنندگان اموال مردم!
اما مردم چگونه به این شرکتها اعتماد کردند و هزاران میلیارد تومان پول را به آنها سپردند؟
خانم جوانی جلوی دادسرا نشسته است، در میان حدود ۵۰ مالباخته دیگر که مثل بسیاری از روزهای گذشته امروز هم برای پیگیری حق خود اینجا تجمع کرده‌اند. می‌گوید در مجموع و به تدریج، ۱۲ میلیارد تومان در چند شرکت از جمله طراوت خودرو سرمایهگذاری کرده است.
او حمایت مقامات و مدیران استانی از مدیران این شرکتها را عامل این اعتماد می‌داند: «خیلی‌ها با آقای غفاری، مدیرعامل رضایت خودرو و برخی دیگر از مدیران این شرکتها عکس یادگاری گرفتند، لوح تقدیر هم به آنها دادند. چرا نباید اعتماد می‌کردیم، وقتی مسئولان آنها را تایید می‌کردند؟»
کارهای خیر با پول مردم
با پسر جوانی هم در مغازه‌اش گفتگو می‌کنیم؛ مغازه‌ای که می‌گوید از زمان بر ملا شدن تخلفات شرکتها از رونق افتاده است. او حدود هفت میلیارد تومان در چند شرکت از جمله طراوت خودرو و رادین خودرو سرمایه دارد. کل خانواده او هم در مجموع حدود ۱۶ میلیارد تومان به این شرکتها سپرده‌اند. اما چرا اعتماد کردند؟ پاسخش «فعالیت طولانی و چند ساله شرکتها و عدم برخورد با آنها» است.
او به تجارت‌نیوز می‌گوید: «کار شرکت رضایت خودرو با یک نمایشگاه شروع شد. چند سال فعالیت کرد و بر خلاف تصور خیلی‌ها، ماندگار شد. خب ما هم اعتماد کردیم و سرمایه خود را به آنها سپردیم. دور اول سود هم گرفتیم ولی در سال‌های بعد بیشتر سود را هم تبدیل به سرمایهگذاری کردیم. روی هم جمع شد و حالا چند میلیاردی شده است.»
این پسر جوان گلایه می‌کند: «بعد از اینکه چند سالی از فعالیت این شرکتها گذشت، برخی مسئولان وقت استان فقط هشدار دادند اما جلوی کار آنها را نگرفتند. در همه این سال‌ها، این شرکتها به اصطلاح کارهای خیر انجام می‌دادند و با پول مردم به سازمان‌ها و خیریه‌های مختلف کمک می‌کردند. به خاطر همین کارهایشان، لوح تقدیر هم گرفتند. حالا می‌گویند فعالیت آنها غیرقانونی بوده. پس چرا در سال‌های قبل جلوی کار آنها را نگرفتند؟ اگر مثلا سال ۹۶ با این شرکتها برخورد می‌شد، کار به اینجا نمی‌کشید که هزاران پرونده شکل بگیرد.»
فروش کلیه و خانه برای سرمایهگذاری!
مالباختگان می‌گویند، ماجرای سرمایه‌گذاری‌های پانزی و گرفتن سود آن‌چنان در تاکستان رونق گرفته بود که برخی از همشهریان آنها، اموال و حتی اعضای بدن خود را فروختند تا با پول آنها به سود برسند.
جوان مغازه‌دار می‌گوید: «بعضی افراد زمین خود را فروختند و حالا پشیمان هستند. بعضی افراد هم از خانواده‌ها و اطرافیان خود پول گرفتند و به این شرکتها سپردند و حالا باید پول آنها را نیز پس بدهند. شرایط بدی شده است و مردم واقعا گرفتارند.»
تجمع‌کنندگان جلوی دادسرا هم از مالباختگانی می‌گویند که طلا، خانه، موتور،خودرو و تریلی و حتی کلیه خود را فروختند و پول آنها را به این شرکتها سپردند.
خانم جوانی گلایه می‌کند: «مردم نیاز داشتند و به امید کسب سود و زندگی بهتر وارد این ماجرا شدند. سال‌های اول هم بعضی شرکتها خوب سود می‌دادند ولی به تدریج دچار مشکل شدند. بعد هم تعداد آنها زیاد شد و دادستانی جلوی فعالیت همه شرکتها را گرفت. اگر این اتفاق رخ نمی‌داد، تعداد بیشتری از مردم خانه و اموال خود را می‌فروختند و به آنها می‌دادند. فقط هم اهالی تاکستان و قزوین نیستند که اموال خود را از دست دادند؛ چندین استان درگیر موضوع شده‌اند.»
دریافت وام بانکی و سری که بی‌کلاه ماند!
در این میان، عده‌ای هم از بانک‌ها وام گرفتند تا بتوانند خودرو ثبت‌کنند. حالا هم موعد پرداخت اقساط وام رسیده و دستشان خالی است.
مالباخته جوانی که کسب و کار فنی دارد، با سرمایه خود و وام بانکی، ۴۳۵ میلیون تومان جمع کرده و به دست یکی از همین شرکتها سپرده است. می‌خواسته با سودی که دریافت می‌کند یا فروش خودرویی که تحویل می‌گیرد، کسب و کار خود را توسعه دهد اما حالا او مانده و اقساط وام بانکی.
می‌گوید: «نه تنها من، که بسیاری از افراد از بانک‌ها وام گرفتند و در این شرکتها سرمایهگذاری کردند. چون آنها وعده پرداخت سودهای بالایی را در طرح‌های مشارکتی داده بودند. شرکتی که من در آن ثبت‌نام کردم، به گروه‌های اول سرمایه‌گذاران، هم خودرو تحویل داد و هم سود پرداخت کرد اما ما که از بهمن سال گذشته با این شرکت قرارداد امضا کرده‌ایم، نه سودی نصیبمان شده و نه خودرویی. حالا به اصل سرمایه خودمان هم دسترسی نداریم.»
مالباختگان پیش فروش خودرو در تاکستان به پولشان می‌رسند؟
دادستانی قزوین در ماه‌های گذشته چندین بار به شرکتها مهلت داد تا پول مردم را به آنها پس بدهند و با سرمایه‌گذاران تسویه کنند. مهلت‌ها گذشت و ماجرا تمام نشد.
حالا فعالیت این شرکتها متوقف و بسیاری از آنها پلمپ شده‌اند. کار به تجمع و شکایت مالباختگان رسیده است. اما آیا آنها به پول خود و سود آن می‌رسند؟ ظاهرا چندان امیدی به سود نیست. ولی مقامات قضایی وعده داده‌اند که با فروش اموال متهمان، اصل پول مردم را به آنها بازگرداند. اموالی که البته در مورد برخی از صاحبان شرکتها، کفاف کل بدهی آنها را نمی‌دهد.
جوانی که کسب و کار فنی دارد به تجارت‌نیوز می‌گوید که تاکنون دادستانی یا بازپرس، جلسه‌ای را در مورد شکایتی که خود او داشته برگزار نکرده‌اند اما به بعضی مالباختگان گفته شده است که به اصل پول قانع باشید: «شواهد می‌گوید نباید منتظر دریافت سودهای معوق باشیم. با این تورم، اصل پول ما ارزش زمانی را که ثبت نام کردیم ندارد ولی فعلا از همان هم خبری نیست.»
تاکستان اقتصاد ندارد
طرح‌های پانزی فروش خودرو در تاکستان، فقط اشخاص حقیقی را متضرر نکرده. برخی می‌گویند گویی حالا که ماجرا به پایان خط رسیده، اقتصاد این شهر به کما رفته است. کسب و کارها بی‌رونق هستند و پولی در دست مردم نیست. این در حالی است که پیش از ترکیدن این حباب، شرکتها و مجموعه‌های اقتصادی حتی برای پیدا کردن نیروی کار نیز با مشکل مواجه بودند.
خانم جوانی که جلوی دادسرا نشسته می‌گوید: «کسی دیگر در تاکستان حاضر نبود به شرکتها برود. می‌گفتند کار کنیم برای هفت میلیون تومان دستمزد؟ پول می‌دهیم دست این شرکتها، سود چند برابری می‌گیریم.»
این ماجرا به حدی جدی بود که پیش از برخوردهای قانونی با طرح‌های پانزی، صدای مجموعه‌های خصوصی هم درآمده بود. آنگونه که سایت خبری «نوفه» گزارش داده است، اردیبهشت امسال بود که مدیر یک شرکت خصوصی در تاکستان گفت: «فعالیت شرکت‌های پیش فروش خودرو باعث شده است برای جذب نیروی کار سراغ استان‌های همجوار برویم. دیگر جوانان برای ۸ میلیون تومان کار نمی‌کنند.»
به گزارش تجارت‌نیوز، حالا اما ورق برگشته است و صاحبان کسب و کارها از رکود بازار و کاهش درآمد خود می‌گویند. جوان مغازه‌داری که از کسادی کار خود گلایه دارد، نگران است که ضربه این ماجرا به اقتصاد شهر، برای سال‌ها قابل جبران نباشد؛ چرا که بسیاری از مردم تاکستان درگیر موضوع شده‌اند و امروز در اصطلاح مالباخته‌اند.
او می‌گوید: «بعضی مردم شغل اصلی خود را که باغداری بود، رها کرده‌اند. برخی به باغ‌های خود رسیدگی نکردند تا بحشی از آنها خشک شدند یا زمین‌شان را به به افراد غیربومی فروختند.»
به گفته این جوان، امروز در این شهرستان ۲۰۰ هزار نفری، کسب و کارها خوابیده، دست و بال مردم بسته است و تاکستان دیگر اقتصاد ندارد.
