فیلترینگ پروژه ای شکست خورده
بررسی ابعاد امنیتی، اقتصادی و اجتماعی فیلترینگ در ایران نشان می‌دهد این سیاست نه‌تنها به حکمرانی فضای مجازی کمکی نکرده، بلکه آسیب‌های جدی به کسب‌وکارها و زیرساخت‌های ارتباطی وارد کرده است.
بررسی ابعاد امنیتی، اقتصادی و اجتماعی فیلترینگ در ایران نشان می‌دهد این سیاست نه‌تنها به حکمرانی فضای مجازی کمکی نکرده، بلکه آسیب‌های جدی به کسب‌وکارها و زیرساخت‌های ارتباطی وارد کرده است.
به گزارش رصد روز، این روزها بحث فیلترینگ داغ‌تر از همیشه است. جریان پیروز انتخابات ریاست‌جمهوری با شعار رفع فیلترینگ روی کار آمد و وزیر ارتباطات یعنی ستار هاشمی از همان ابتدا گفت طرح کارشناسانه رفع فیلترینگ در دست پیگیری است. البته جریان تخریب و فشار بر دولت هم همچنان وجود دارد و فیلترینگ یکی از این موضوعات است.
آرش کریم بیگی مدیرعامل شاتل موبایل به این مساله پرداخته است. متن کامل این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید.
* آیا پروژه فیلترینگ در طی سالیان گذشته موفق بوده و سودی برای دولت‌ها داشته است؟
همه می‌دانیم و به تصدیق مدیران مختلف دولتی و برخی اعضای شورای‌عالی فضای مجازی، فیلترینگ عملا یک پروژه شکست‌خورده است و هیچ فایده‌ای جز برای فیلترشکن‌فروش‌ها ندارد. در مقابل در حوزه‌های مختلف اقتصادی برای مردم، اپراتورها و کشور هیچ سودی نداشته است. از لحاظ امنیتی برای اپراتورها و مشترکین و از نظر فنی و کیفیت هم برای شبکه پر از ریسک و خسران است.
* ما آگاهیم که فیلترینگ به شدت برای مردم ایجاد دردسر کرده است، اما با استفاده از فیلترشکن مردم در معرض چه آسیب‌هایی قرار می‌گیرند؟
امنیت و حریم شخصی مردم تحت تأثیر قرار می‌گیرد و ریسک‌هایی در زمینه اطلاعات بانکی و پرداخت الکترونیک و اطلاعات مربوط به حریم خصوصی و دسترسی پذیری غیرمجاز به اطلاعات رقابتی تجاری وجود دارد که ریسک بسیار بزرگی است. بسیاری از کلاهبرداری‌ها و هک‌هایی که صورت می‌گیرد عملا با آلوده‌سازی چندین مسیر، قابل ردیابی نیست و این برای سیستم انتظامی چالش‌های بلندمدتی را ایجاد کرده است. بسیاری از اپلیکیشن‌های فیلترشکن که به ظاهر رایگان هستند احتمالا پشت آن‌ها اهداف غیرتجاری و سو از جمله تبدیل مشترک به زامبی یوزر، راهیابی ترافیک و همینطور تحلیل محتوا و ترافیک وجود دارد. امکان مشاهده و پیگیری کردن و برداشت اطلاعاتی برای سرویس‌های امنیتی خارجی از منظر مشاهده رفتار مردم ایران و ذهنیت‌شان هم با عرضه و تزریق فیلترشکن به کاربران ممکن می‌شود.
*آیا این خطرات زیرساخت‌های کشور و اپراتورها رو هم تحت‌تأثیر خودش قرار می‌دهد؟
بله. به شوخی عرض می‌کنم شاید هر کسی که برای موبایل از فیلترشکن‌های ناایمن استفاده می‌کند مثل موضوع پیجرها می‌تواند برای شبکه خطرآفرین باشد. چون درواقع به یک زامبی‌یوزر تبدیل می‌شود که می‌تواند به شبکه‌های ارتباطی و بانکی و شبکه اطلاعات کشور آسیب بزند. خطرات بالایی را برای شبکه ملی و دیتای کشور و سرویس‌های الکترونیکی و دولت الکترونیک و بانکی ایجاد می‌کند، چون هر زامبی‌یوزر می‌تواند حمله کند و این امر آسیب‌زاست. از طرفی روی کیفیت شبکه هم تأثیرگذار است.
مردم راجع به کیفیت شبکه مطالبات زیاد و به حقی دارند، اما چالش بزرگی که این بین وجود دارد این است که خود فیلترینگ به شدت روی کیفیت شبکه تأثیر می‌گذارد و روی سرمایه‌گذاری اپراتورها هم چالش ایجاد می‌کند. در واقع فیلترینگ برخلاف تصور مردم برای اپراتورها زیان ناشی از عدم نفع هم به دنبال دارد. هم تورپورت مردم پایین می‌آید و هم به این علت که کیفیت اینترنت بد شده، تجربه مردم پایین می‌آید. از طرفی بخش قابل توجهی از فیلترشکن‌ها از ترافیک و سرویس‌های داخلی برای شروع ترافیک استفاده می‌کنند که ترافیک‌شان نیم‌بها حساب شده و این به شدت به ضرر اپراتورهاست. همان‌طور که عرض کردم ادامه این رویه جز برای فروشنده‌های فیلترشکن فایده‌ای ندارد.
*چه سناریو‌ها و روش‌هایی برای رفع فیلترینگ وجود دارند و در چه مرحله‌ای از پیشروی هستند؟
طبق گفته‌های رسمی و غیررسمی در رسانه‌ها و مصاحبه‌ها، ظاهرا هشت سناریو درباره تعدیل و بازبینی فیلترینگ وجود داشته و یک سناریو هم براساس گزارش وزارت ارتباطات در جلسه شورای عالی فضای مجازی مطرح می‌شود؛ بناست که همه این راه‌حل‌ها به کارگروهی ارجاع داده بشود که تا جلسه بعدی شورای عالی فضای مجازی مهلت دارد که نتیجه را ارائه بدهد؛ تا در جلسه شورای عالی فضای مجازی تصمیم‌گیری بشود.
بر اساس شنیده‌ها و حرف‌های غیررسمی در آن ساختار سناریوهای مختلفی من جمله این که باز شدن به شرط زدن دفتر رسمی در ایران و سناریو ساخت پوسته برای اینستاگرام و تلگرام هم وجود دارد که به نظر نمی‌رسد عملا با شرایط موجود شدنی باشند و به نظر می‌رسد با توجه به موارد قبلی، سناریوی شکسته خورده‌ای است و چندین‌بار در ایران تکرار شده است.
اما از طیف‌های مختلفی روی این موضوع نظر داده خواهد شد و در نهایت هم شورا قرار است که تصمیم‌گیری کند. در دوره‌ای هم رئیس‌جمهور مطرح کرد که امکان دارد گزارش به رسته سران قوه برود که در آن صورت بسیار چابک‌تر خواهد بود چرا که تنوع مواضع و چالش‌های تعداد حقیقی و حقوقی نسبت به قبل خیلی بیشتر است.
برای عضویت در کانال رصد روز کلیک کنید
