به گزارش رصد روز،استون، که به عنوان پروپانون نیز شناخته میشود، یکی از حلالهای شیمیایی پرکاربرد است که در صنایع مختلف به کار میرود. این ماده نه تنها در تولید لوازم آرایشی و دارویی، بلکه در صنایع نساجی و آزمایشگاهها نیز نقش مهمی ایفا میکند. استون، در صنعت نساجی به عنوان یک حلال قوی برای پاک کردن روغن، صمغ و مواد چسبنده از منسوجات مانند ابریشم و پنبه استفاده میشود. با توجه به خاصیت حلکنندگی بالای استون، دقت در رقیقسازی آن ضروری است تا از آسیب به الیاف جلوگیری شود.
از سوی دیگر، در آزمایشگاهها، استون به عنوان یک حلال ضروری برای شستشوی تجهیزات و بقایا شناخته میشود. خاصیت اختلاطپذیری این ماده باعث میشود که فرآیند پاکسازی و خشک شدن تجهیزات تسریع یابد. همچنین، استون به عنوان یک جز در واکنشهای شیمیایی مختلف عمل کرده و به انجام واکنشها در دماهای پایین کمک میکند. به طور کلی، استون به دلیل ویژگیهای منحصر به فردش، به یک ماده کلیدی در بسیاری از صنایع تبدیل شده است.
بیشتر مراکز خرید و فروش استون و قیمت استن و سایر مواد شیمیایی در تهران قرار دارند و فروشندگان در استانها و شهرستانهای دیگر معمولاً خرید خود را از تهران انجام میدهند. به همین دلیل، توصیه میشود که اگر امکان دارد، خرید مواد شیمیایی را از تهران انجام دهید. دلایل این توصیه عبارتند از:
استن یا پروپانون، سادهترین و کوچکترین کتون در ترکیبات آلی است و یکی از قدیمیترین ترکیبات شیمیایی به شمار میرود که در صنایع مختلف مورد استفاده قرار میگیرد. این ماده مایعی بیرنگ، فرار و قابل اشتعال با بوی مشخص است که همه آن را به عنوان لاک پاککن میشناسند.
استون در فرآیندهای متابولیک بدن انسان تولید میشود و در خون و ادرار قابل اندازهگیری است. این ماده بهویژه در افراد دیابتی و کسانی که از رژیمهای کتوژنیک پیروی میکنند، بیشتر تولید میشود. استون در آب حل میشود و به عنوان حلال در صنایع، خانهداری و آزمایشگاهها مورد استفاده قرار میگیرد. همچنین در پزشکی برای درمان حملات صرع در نوزادان و کودکانی که دچار صرع راجعه شدید هستند، استفاده میشود.
نام ماده | استون (Acetone) |
فرمول مولکولی | C3H6O |
جرم مولکولی | ۵۸.۰۸ g/mol |
چگالی (دانسیته) | ۷۸۴ kg/m³ |
نقطه ذوب | -۹۵ درجه سانتیگراد |
نقطه جوش | ۵۶ درجه سانتیگراد |
حلالیت در آب | حل شدنی |
نمای مولکولی | سه گوش با دو راستا بر روی C=O |
مطالعات گستردهای در مورد ایمنی استون انجام شده است که آن را به عنوان مادهای کم خطر و با سمیت پایین توصیف میکند. “FDA” استون را به عنوان افزودنی غذایی غیرمستقیم در مواد چسبنده و پوششهای مواد غذایی در غلظتهای مشخص ایمن اعلام کرده است.
با این حال، استون تحریککننده است و میتواند باعث:
در غلظتهای بالای بخارات، ممکن است مانند بسیاری از حلالهای دیگر، هوشیاری سیستم عصبی مرکزی را کاهش دهد.
استون به عنوان یک عنصر در انواع محصولات مصرفی، از جمله مواد آرایشی و غذاهای فرآوری شده و فرآوری نشده، یافت میشود. هنگامی که استون در نوشیدنیها، غذاهای پخته شده، دسرها و مواد نگهدارنده با غلظتهای ۵ تا ۸ میلیگرم در لیتر وجود داشته باشد، به عنوان مادهای امن (GRAS) شناخته میشود.
دانشمندان از استون به عنوان یک حلال برای تولید بسیاری از مواد، از جمله پلاستیک و سایر مواد ساخته بشر استفاده میکنند. این ترکیب آلی قادر است چسبهای بسیار قوی را از بین ببرد و برخی از الکلهای خاص را دناتوره کند. تخمین زده میشود که بیش از ۳۰ درصد از کل استون تولید شده در دنیا به عنوان حلال برای سایر مواد شیمیایی استفاده شود.
استون به عنوان مادهای افزودنی در تولید لوازم آرایشی و برخی مواد غذایی به کار میرود. این ماده به ویژه در صنایع تولید نان استفاده میشود، زیرا به کامل شدن و سفید کردن آرد کمک میکند. در موارد آرایشی، استون برای دناتوره کردن الکلهای خاص کمک کرده و میتواند بخشی از ترکیبات لوازم آرایشی باشد و به محصولات بوی خاصی ببخشد.
در داروسازی، استون یکی از رایجترین حلالهای مورد استفاده است. این ماده برای مخلوط کردن فیلرها و اجزاء فعالی که قرصها و مایعات دارویی را تشکیل میدهند، ایدهآل است. بدون استفاده از استون، برخی قرصها به سختی سفت شده و به تراکم مورد نظر نمیرسند که برای تأثیرگذاری مواد مؤثره حائز اهمیت است.
ویژگیهای استون در داروسازی
استون به طور طبیعی در محیط زیست وجود دارد و برای ارگانیسمهای زنده مانند حیوانات و محیط اطراف غیر سمی محسوب میشود. این ماده به شکل کپسولهای ذوب شونده، با از بین بردن لجن از حیوانات، گیاهان دریایی و گیاهان آبی کمک میکند.
استفاده از استون در صنایع مختلف، به دلیل ویژگیهای خاص آن، در حال افزایش است و به عنوان یک ماده مؤثر و ایمن در بسیاری از کاربردها شناخته میشود.
استون به عنوان یک حلال قوی، در صنایع نساجی برای پاک کردن روغن، صمغ و مواد چسبنده از منسوجات فرآوری نشده مانند ابریشم و پنبه استفاده میشود. این ماده قادر است چسب، رزینها و اپوکسی را از سطوح نرم و سخت پاک کند.
نکات مهم در استفاده از استون در نساجی
در سال ۲۰۱۰، ظرفیت تولید استون در سطح جهانی ۶.۷ میلیون تن در سال تخمین زده شد. ایالات متحده با تولید ۱.۵۶ میلیون تن در سال، بیشترین ظرفیت تولید را داشت و پس از آن تایوان و چین قرار داشتند. به دلیل کاربرد گسترده استون در صنایع مختلف، تولید این ترکیب شیمیایی بالا است و قیمت خرید و فروش آن به عنوان یک حلال همهکاره، مقرون به صرفه است.