لزوم عمل به‌جای گفتار درمانی در بورس تهران

به گزارش رصد روز، معاملات بورس تهران در هفته گذشته با رشد نماگرهای سهامی همراه شد. شاخص‌کل بورس تهران در هفته گذشته با رشد ۱.۹۲‌درصدی همراه شد تا برای دومین هفته متوالی این شاخص در مدار سبز قرار بگیرد. رشد شاخص‌کل در دو هفته اخیر در حالی رخ‌داده که این شاخص در پنج هفته پیش از آن با کاهش ارتفاع همراه شده بود. پس از ترور اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی حماس در تهران بازار با هجوم مجدد ریسک سیستماتیک همراه شد و چندهفته منفی را تجربه کرد.

همان‌طور که در گزارش روز هشتم شهریور «دنیای‌اقتصاد» تحت‌عنوان موج خوش‌بینی‌‌‌‌‌‌‌ها در بورس اشاره شد؛ محرک‌های مثبت پیرامون بازار در شرایط فعلی سبب‌شده تا بازار در مدار صعودی قرار بگیرد. رشد مستمر دلار سامانه نیما، فروکش نسبی سطح ریسک‌ها و منازعه‌‌‌‌‌‌‌ها در خاورمیانه، تشکیل کابینه و خروج از وضعیت ابهام و نیز ارزندگی نسبی قیمت‌ها در بازار نسبت به بازارهای موازی از جمله دلایل استقبال از بازار در شرایط کنونی است.

تاریکی و سپیده‌‌‌‌‌‌‌دم بازار
همواره در محافل مختلف و نوشته‌‌‌‌‌‌‌های متفکران جملاتی با ‌این مضمون شنیده‌‌‌‌‌‌‌ایم که روزهای خوب از دل روزهای تاریک بیرون می‌آیند، یا امید دقیقا از درون ناامیدی متولد می‌شود. بازارهای مالی بهترین محل برای درک و تجربه این مدل جملات است. بررسی داده‌های آماری و روند حرکت بازار سهام در سنوات گذشته گویای این نکته است که بازار بارها در مواقعی که به اعماق رکود و باتلاق ناامیدی پرتاب‌شده، با کمک مجموعه‌‌‌‌‌‌‌ای از عوامل توانسته خود را به سطوح بالاتر برساند و رشد خوبی را تجربه کند.

آبان۱۴۰۱ دقیقا یکی از همین زمان‌ها بود که قیمت‌های بازار به سطوح نازلی رسیده بود و بازار زخمی و رنجور آن زمان، نایی برای حرکت نداشت، اما دقیقا در دل همین کم‌‌‌‌‌‌‌رمقی و ناامیدی که گفته شد، بذر امید کاشته شد و خوش‌بینی‌‌‌‌‌‌‌ها جوانه زد و بازار توانست در جریان یک حرکت صعودی قابل‌‌‌‌‌‌‌توجه از کف تجربه‌‌‌‌‌‌‌شده در روزهای مایوس‌‌‌‌‌‌‌کننده آبان۱۴۰۱ تا قله تاریخی شاخص‌کل بورس تهران در اردیبهشت سال‌۱۴۰۲، عملکرد خارق‌‌‌‌‌‌‌العاده‌‌‌‌‌‌‌ای را از خود به یادگار بگذارد. مقطع کنونی نیز بسیار شبیه به همان زمان است. بر همگان بسیار واضح و مبرهن است که سطح ریسک‌های ژئوپلیتیک و سیستماتیک امسال با آن زمان بسیار فرق می‌کند، اما با همه این اوصاف می‌توان به همین شرایط بازار نیز امیدوار بود و دل بست.

کسی چه می‌داند شاید سپیده‌‌‌‌‌‌‌دم زیبا و مسرت‌‌‌‌‌‌‌بخشی در انتظار بازار است که از درون تاریکی‌‌‌‌‌‌‌های همین دوران پدید خواهد آمد. از خاطر نبریم کسانی که برندگان واقعی موج رشد قیمت‌ها از ابتدای سال‌۹۷ تا سقف مرداد سال‌۹۹ شدند، همان‌‌‌‌‌‌‌هایی بودند که سردی و تیره‌‌‌‌‌‌‌روزی‌‌‌‌‌‌‌های بازار سهام از دی۹۲ تا اواخر سال‌۹۶ را تجربه کرده‌بودند. مطمئنا این بازار پاداش سهامداران صبوری که سردی زمستانش را به‌جان خریدند و رفیق شفیق این بازار بودند را خواهد داد.

لزوم عمل به‌جای گفتاردرمانی
بعد از تجربه کف یک‌میلیون و ۹۹۱‌هزار‌واحدی در معاملات روز ۲۳مرداد، سازمان بورس جلسه‌‌‌‌‌‌‌ای تشکیل داد و اخباری درخصوص حمایت از بازار مخابره شد که موجبات استقبال از بازار را در هفته‌های اخیر فراهم کرد. یکی از این اخبار تزریق پول به بازار توسط بانک‌ها بود. همچنین در ادامه نیز دامنه‌نوسان بازار به مثبت و منفی ۲‌درصد افزایش پیدا کرد. نکته قابل‌‌‌‌‌‌‌توجه این است که سهامداران حاضر در بورس تهران چندان دل‌خوشی از این خبردرمانی‌‌‌‌‌‌‌ و گفتاردرمانی‌‌‌‌‌‌‌ها ندارند و سابقه تاریخی نشان‌داده که در مواقعی که بازار دچار وضعیت بی‌‌‌‌‌‌‌ثباتی‌شده، بارها قول‌‌‌‌‌‌‌های این‌چنینی داده شده‌ اما عملی و اجرایی نشده‌است.

قابل‌پیش‌بینی است که اگر اقدامی عملی و قابل‌‌‌‌‌‌‌مشاهده در زمینه حمایت از بازار سهام صورت نگیرد، بازار مجددا به اعماق تاریکی رهسپار خواهد شد. افزون بر موارد گفته‌‌‌‌‌‌‌شده و به‌نظر نگارنده، اگر شرایط بنیادی بازار درست نشود، هرقدر که پول به بازار تزریق شود، بازار سر و سامانی به خود نخواهد گرفت و پس از مدتی مجددا مجموعه ریسک‌های مختلف، بازار را به محدوده‌های پایین‌تر سوق خواهد داد.

امیرحسین جنانی کارشناس بازار سرمایه گفت: دو عامل بسیار مهم برای برگشت بورس تهران به مسیر صعودی در گام نخست نرخ سود و در گام بعدی تداوم روند صعودی نرخ دلار نیماست. هر دو به نوعی تحت تاثیر سیاستگذاری‌های بانک مرکزی هستند و وابسته به تغییر ریل سیاستگذاری‌های وزارت اقتصاد خواهند بود. با نگاهی اجمالی به روند بازار سهام مشاهده می کنیم که استارت سرازیر شدن جریان پول به بازار سهام با تغییر یکی از این دو مولفه اثرگذار آغاز خواهد شد. بنابراین اگر همچنان شاهد حجم بالای دادوستدها نیستیم و بازار عاری از هیجان در صف خرید است، به این دلیل است که تکلیف این دو متغیر مهم و اثرگذار مشخص نیست و سرنوشت آنها در ابهام محض است. بسیاری از بانک‌های ناتراز نیز که حتی گزارش‌های مالی آنها از جذابیت برخوردار نیست، پول‌های بزرگ و اعداد بالای ۳۰ درصد را پیشنهاد می‌دهند تا وقتی چنین مواردی کنار دست بازار سهام قرار دارد و چشم‌انداز مشخصی برای آن قابل‌تصویر نیست؛ دل بستن به رشد P/E تاحدودی دور از انتظار خواهد بود. اگر فرض کنیم نرخ تورم در حال کاهش است قاعدتا نرخ بهره اسمی هم باید در مسیر کاهشی حرکت کند.

بازار سرمایه از ابتدای سال تحت فشار تعدد ریسک‌های سیاسی بوده است. به نظر می‌رسد هرچه این فضا به سمت آرامش حرکت کند، واکنش معامله‌گران سهام نیز منطقی‌تر شود. البته این امر منوط به این است که پرونده دامنه نوسان ۲درصدی نیز هرچه زودتر بسته شود. آنچه در بازار سرمایه می‌گذرد حاکی از آن است که طی روزهای گذشته سهامداران خرد تغییراتی را در استراتژی معاملاتی خود ایجاد کرده‌اند. رفتار این دسته از معامله‌گران نشان می‌دهد آنها حداقل در کوتاه‌مدت دست از فروش در نمادهای کوچک بازار کشیده‌اند. همین امر منجر به مثبت شدن بازار سهام از ابتدای شهریورماه شده است.

به این ترتیب حتی می‌توان گفت در کوتاه‌مدت نیز شانس تقاضا به سمت سهام کوچک‌تر خواهد بود. بنابراین احتمال اینکه سهامداران از نمادهای بزرگ و شاخص‌ساز فاصله بگیرند، زیاد است. مهم‌ترین علت اصلی توجه بازار به کوچک‌تر‌ها را می‌توان مرتبط با گزارش‌های ماهانه دانست که روانه کدال شده و راه برخی از نمادها را از کلیت بازار جدا کرده است. با توجه به شرایط فعلی بازار انتظار می‌رود روزهای آینده نیز همین روند ادامه یابد و کوچک‌ترها عملکرد مطلوب‌تری را به نمایش بگذارند.

با نگاهی به عملکرد برخی سهم‌ها درمی‌یابیم که از ۱۳فروردین تاکنون بسیاری از نمادها ۳۰ تا ۴۰درصد از ارزش خود را از دست داده‌اند. البته در بیان چرایی این موضوع باید رخدادهای سیاسی و منازعات منطقه‌ای را در صدر متغیرهای اثرگذار بر روند منفی بورس دانست که نقش پررنگی در این میان ایفا کرده‌اند. وضعیت فوق سبب شده شاخص کل بورس از ابتدای سال ریزش ۵.۴۱درصدی را تجربه کند. مقایسه تمامی سنجه‌های آماری در این بازار نیز گویای همین موضوع است.

از درآمد فروش و P/E گرفته تا سود، ارزش دلاری و ارزش معاملات خرد، اکنون همگی در سطوح پایین قرار دارند. البته این مهم می‌تواند از سویی نجات‌‌دهنده بورس باشد و انگیزه‌ای برای حرکت شاخص‌ها شود. علاوه بر آن با توجه به کاهش ریسک‌های سیاسی و اصلاح قیمت در تالار شیشه‌ای، این قابلیت وجود دارد که جریان پول متعادل و با سرعتی اندک روانه بازار شود. گزارش‌های ماهانه و شش‌ماهه پیش ‌رو می‌تواند فضای نسبتا منطقی را برای کف‌سازی بنیادی بازار رقم بزند و حتی می‌تواند بازار را در مرز جذابیت جدی قرار دهد.

برای عضویت در کانال رصد روز کلیک کنید