نهمین نمایشگاه تخصصی معدن، صنایع معدنی، ماشین‌آلات، تجهیزات، صنایع وابسته، خاک‌های صنعتی، مواد معدنی فلزی، سنگ‌های قیمتی و ساختمانی، از دوم تا 5 بهمن‌ماه ۱۴۰۳، در شهرک نمایشگاه‌های بین‌المللی یزد برگزار شد و طی آن گروه فولاد مبارکه آخرین ...
به گزارش رصد روز، به نقل از خبرنگار فولاد در این نمایشگاه که با حضور استاندار یزد، معاون معدنی و فراوری مواد وزارت صمت، رئیس خانه معدن ایران، رئیس کمیسیون معادن و صنایع معدنی اتاق بازرگانی ایران به‌صورت رسمی افتتاح شده بود، گروه فولاد مبارکه با برپایی پنل های تخصصی و معرفی دستاوردهای نوآورانه خود در حوزه‌های مختلف معدن ازجمله اکتشاف حضوری فعال داشت.
وجیه‌الله جعفری، معاون معادن و فراوری مواد وزارت صمت در حاشیه بازدید از نهمین نمایشگاه تخصصی معدن، صنایع معدنی یزد گفت: اکتشاف معادن به‌عنوان یک فعالیت جمعی، نیازمند تجمیع داده‌ها و اطلاعات است. همکاری بین سازمان‌های مختلف و وزارتخانه‌ها در این زمینه، می‌تواند به شناسایی و بهره‌برداری بهینه از ذخایر معدنی منجر شود. با استفاده از پایگاه داده‌های علوم زمین و همکاری با سازمان‌هایی نظیر وزارت نفت و سازمان انرژی اتمی، می‌توان به نقاط قوت جدیدی در حوزه اکتشاف دست یافت. معادن کوچک و اکتشاف‌های مقیاس کوچک نیز نیازمند حمایت‌های ویژه‌ای هستند. طرح احیای معادن می‌تواند به شناسایی و بهره‌برداری از این معادن کمک کند. برای این منظور، لازم است زمینه حضور بخش خصوصی فراهم شود.
سید جواد احمدی، معاون سازمان انرژی اتمی و مدیرعامل شرکت مادرتخصصی تولید مواد اولیه و سوخت هسته‌ای ایران (تماس) در حاشیه بازدید از این نمایشگاه در مصاحبه با خبرنگار ایراسین گفت: شرکت تماس تولیدکننده مواد اولیه سوخت هسته‌ای است و ما در حوزه اکتشاف و استخراج مواد پرتوزا فعالیت می‌کنیم. عمده فعالیت‌های ما در ایران مرکزی، به‌ویژه در استان‌های یزد و کرمان، و همچنین در جنوب شرق کشور، به‌ویژه سیستان و بلوچستان، متمرکز است. در منطقه شمال کشور نیز فعالیم. شرکت تماس با بیشتر شرکت‌های بزرگ معدنی همکاری دارد و پروژه‌های مشترکی را با آن‌ها اجرا می‌کند. بسیاری از این همکاری‌ها به‌صورت مشارکتی با مجموعه ما انجام می‌شود. ما با فولاد مبارکه همکاری نزدیکی داریم و چندین پهنه بزرگ را به‌صورت مشترک در اختیار داریم. در حال حاضر، حداقل سه معدن فعال در منطقه ساغند با شرکت فولاد مبارکه داریم و همچنین در سایر حوزه‌های معدنکاری و تولید مواد پرتوزا و عناصر همراه نیز همکاری‌های خوبی داریم.
از گذشته تاکنون همکاری خوبی را با شرکت فولاد مبارکه داشته‌ایم، فولاد مبارکه بازیگر اصلی صنعت فولاد کشور است و این شرکت با سرمایه‌گذاری در بالادست که یکی از مشکلات اصلی معدن و صنایع معدنی کشور است و افزودن دانش فنی و تکنولوژی در بخش اکتشاف می‌تواند به حل یکی از مشکلات اساسی صنعت و معدن کشور کمک کند. استفاده از ظرفیت شرکت‌های بزرگی مانند فولاد مبارکه می‌تواند به زنجیره ارزش معادن کوچک‌مقیاس که فعالیت‌های آن‌ها در حال حاضر به‌کندی پیش می‌رود، کمک شایانی کند.
تولید فولاد در کشور به روش صنعتی از ذوب‌آهن اصفهان آغاز شد و بسیاری از کارشناسان اقتصادی بر این باورند که فولاد می‌تواند نقش مهمی در صادرات کشور ایفا کند.
ما برای تولید فولاد در نقاط مختلف کشور ظرفیت‌های زیادی داریم؛ اما متأسفانه تعادل در زنجیره تولید فولاد وجود ندارد و باید هرچه زودتر برای ایجاد توازن اقدام کنیم. این موضوع یک مسئله ملی است که سرمایه کشور باید به ظرفیت تولید فولاد تبدیل شود تا چرخ این صنعت به حرکت درآید و افزایش ارزش‌افزوده ایجاد کند.
ازآنجا‌که بیشترین معادن کشور در کرمان و یزد قرار دارد، مطالعات طراحی شرکت فولاد مبارکه بر اساس این معادن انجام شده است. اگر نتوانیم عدم توازن در زنجیره تأمین فولاد را رفع کنیم، با مشکلاتی روبه‌رو خواهیم شد. تداوم تولید منوط به سرمایه‌گذاری در فعالیت‌های معدنی است و بدون سرمایه‌گذاری گسترده در اکتشافات، نمی‌توان به تولید پایدار سنگ‌آهن مصرفی صنعت فولاد کشور دست یافت. در حال حاضر بیشتر منابع معدنی جزو املاک بلوکه‌شده‌اند یا در محدوده‌های محیط زیستی قرار دارند.
فولاد مبارکه رسالت خود را تنها در تولید فولاد نمی‌بیند. این شرکت آمادگی دارد که دست یاری به سمت تمام فعالان معدنی کشور دراز کند و به حل مشکل کمبود سنگ‌آهن کمک کند. امیدواریم همکاری با متخصصان و فعالان این حوزه به برطرف شدن چالش‌های موجود منجر شود.
شرکت فولاد مبارکه با ناترازی کلی در زنجیره تأمین مواجه است و وضعیت سنگ‌آهن در کشور به سمت چالشی جدی در حرکت است. یکی از موضوعات مهمی که باید به آن توجه شود، سرمایه‌گذاری اولیه در اکتشاف و استخراج ذخایر عمیق است. منابع سطحی با روش‌های ساده‌تر فراوری تقریباً رو به اتمام است و باید به سمت استفاده از منابع غیرمگنتیتی حرکت کنیم که این امر نیازمند دانش‌های فنی و تخصصی است.
محدودیت برق و آب باعث شده بسیاری از کارخانه‌های فراوری نتوانند به ظرفیت اسمی خود دست یابند؛ به همین دلیل، مطالعاتی در زمینه فراوری خشک در حال انجام است.
فولاد مبارکه می‌تواند با حمایت‌های مادی و معنوی، کارخانه‌ها و معادن کوچک و متوسط را از ورشکستگی نجات دهد و از این طریق کل زنجیره فولاد را از چالش‌ها عبور دهد.
معدنکاری به روش سنتی به دلیل عمق و کیفیت ذخایر دیگر امکان‌پذیر نیست. ذخایر بزرگ مانند گل‌گهر و چادرملو دیگر وجود ندارد و ما با ذخایر کوچک‌تر و با عمق بیشتر و درصد کمتر مواجهیم؛ بنابراین نیازمند تغییر نگاه و حرکت به سمت معدنکاری نوین هستیم. این تغییر نگاه باید از طریق سرمایه‌گذاری اولیه، تأمین لجستیک، دست‌یابی به دانش فنی و ارتباط با کشورها و شرکت‌های پیشرفته در این زمینه صورت گیرد. اگر به این سمت حرکت کنیم، آینده صنعت فولاد کشور روشن خواهد بود و می‌توانیم در کنار اقتصاد نفتی قرار بگیریم.
واحد ارزیابی و اکتشاف معادن شرکت فولاد مبارکه به دو بخش ارزیابی و اکتشاف معادن تقسیم می‌شود. ما در زمینه ارزیابی و خرید معادن فعال هستیم. همچنین در حوزه اکتشاف فعالیت داریم.
در حال حاضر ۵ پهنه اکتشافی داریم که یکی از آن‌ها در اصفهان قرار دارد و ۴ پهنه دیگر به‌صورت مشارکت با سایر شرکت‌هاست. این ۵ پهنه حدود ۲۴ هزار کیلومترمربع را در فاز شناسایی پوشش می‌دهد و مطالعه و بررسی آن‌ها در دستور کار ماست. ۷ محدوده نیز مجوز فعالیت دریافت کرده است. در سایر نقاط کشور، ازجمله استان‌های کرمان، کردستان، خراسان مرکزی و اصفهان، معادن فعال داریم که هم اکتشاف و هم استخراج حین اکتشاف را انجام می‌دهیم.
در استان اصفهان نیز ۷ محدوده اولویت اول و ۱۷ محدوده اولویت دوم داریم. مطالعات مختلف و لایه‌های اکتشافی متفاوتی شامل زمین‌شناسی، ژئوفیزیک و ژئوشیمی بر روی این محدوده‌ها انجام شده است. در استان کرمان ۳ پهنه داریم که حدوداً ۴۲ محدوده را شامل می‌شود و در استان سیستان و بلوچستان نیز ۲۲ محدوده داریم.
در واحد ارزیابی و اکتشاف، ثبت روش‌های هوش مصنوعی و روش‌های جدید نوین ژئوشیمیایی را در دستور کار قرار داده‌ایم و روش‌هایی را اجرایی می‌کنیم که در جهان برای کشف معادن استفاده می‌شود. این اقدامات در ۵ استان با استفاده از لایه‌های مختلف اکتشافی برای اکتشاف ذخایر عمیق انجام می‌شود.
برنامه فولادسازی کشور ایجاد ظرفیت ۵۵ میلیون تن فولاد است و تاکنون نزدیک به ۵۰ میلیون تن ظرفیت محقق شده است. برای این ۵۰ میلیون ظرفیت ایجادشده، حدود ۱۶۰ تا ۱۷۰ میلیون تن سنگ‌آهن نیاز است. اگر این میزان به ۵۵ میلیون تن ظرفیت افزایش یابد، با توجه به مجوزهای داده‌شده، ۲۰ میلیون تن به نیاز سنگ‌آهن اضافه خواهد شد.
با ظرفیت فعال‌سازی شرکت‌های فولادی و صنایع احیا مستقیم، پیش‌بینی ما این است که این ظرفیت حدود ۴۳ میلیون تن تولید فولاد را پوشش دهد. در حال حاضر ظرفیت تولید سنگ‌آهن در کشور حدود ۱۰۰ میلیون تن است؛ ازاین‌رو توسعه اکتشافات باید در کشور دنبال شود.
مشکلات عدیده‌ای در حوزه اکتشافات وجود دارد. در حال حاضر تنها در ۱۰ درصد از پهنه‌های معدنی کشور اکتشاف داریم و ۹۰ درصد به دلایل مختلف بلوکه شده و باید با تعامل با سازمان‌های مربوطه برطرف شود. اگر این تعاملات ایجاد نشود، طبیعتاً نمی‌توانیم حداقل ۱۵۰ میلیون تن را تأمین کنیم و مجبور خواهیم شد یا از ظرفیت‌های پایین‌دست در فولادسازی‌ها کم کنیم یا از طریق واردات آن را جبران کنیم که البته واردات نیز چالش‌های خاص خود را دارد. ضروری است که حاکمیت از شرکت‌های توانمند در حوزه معدن حمایت کند. همچنین همکاری بیشتر با سازمان‌های مربوطه برای رفع موانع موجود ضرورت دارد.
از حدود ۱۵ سال پیش، فولاد مبارکه به‌محض بروز چالش تأمین خوراک، وارد حوزه معدن شد و با خرید سهام شرکت‌های مختلف، تأمین خوراک خود را مدیریت کرده است. نزدیک به ۵ سال است که کار معدنی را به‌صورت مستقیم انجام می‌دهیم و در حوزه اکتشاف، استخراج و فراوری فعال شده‌ایم.
مسئولیت ما در فولاد مبارکه این است که ارتباط خود را با معادن تقویت کنیم تا تأمین خوراک لازم برای تولید فولاد به بهترین شکل ممکن محقق شود. فولاد مبارکه سرمایه‌گذاری‌های قابل‌توجهی در استان یزد انجام داده و در حوزه معدن نیز در حال حاضر در حال اکتشاف و استخراج در محدوده‌های مختلفی در این استان و استان اصفهان هستیم. یکی از چالش‌های مهم در این زمینه، وجود معادن غیرفعال در کشور است که نیازمند حمایت دولت است.
در حوزه اکتشاف، میزان معقول موفقیت ۰.۳ درصد است. اگر بین ۱۰۰۰ پهنه بررسی‌شده، ۳ تا به نتیجه برسد، می‌توان گفت کار اکتشافی خوبی انجام شده است.
افزایش پهنه‌های در اختیار شرکت فولاد مبارکه و امور معادن ضروری است. لازم است وسعت بیشتری در اختیار ما قرار بگیرد تا آن را بررسی و مطالعه کنیم و بتوانیم قسمتی از چالش تأمین خوراک کل زنجیره فولاد را تأمین کنیم.
حمل سنگ‌آهن به کارخانه فراوری بعضاً به‌صرفه نیست. تقویت سیستم حمل‌ونقل از معدن تا کارخانه می‌تواند یکی از نقاطی باشد که در رفع این چالش، تأثیرگذار است.
شرکت فولاد مبارکه با توجه به نیازی که احساس کرده، در این مسیر قدم‌های خوبی برداشته و توانسته برخی تکنولوژی‌هایی را که در کشور چندان مورد توجه نبوده در مقیاس آزمایشگاهی و نیمه‌صنعتی به دست آورد و درصددیم تا این امر را در حوزه صنعتی نیز استفاده کنیم.
یکی از اصلی‌ترین مشکلات صنعت فولاد در کشور، تأمین مواد اولیه نظیر سنگ‌آهن و کنسانتره آهن اسفنجی است. در این خصوص همکاری بین دولت و شرکت‌های بزرگ برای بهبود زیرساخت‌ها و استفاده از تکنولوژی‌های جدید بسیار حائز اهمیت است.
وجود یک نگاه یکپارچه در حوزه حاکمیت برای تأمین مواد اولیه تمامی شرکت‌های فولادی مهم و تعیین‌کننده است. باید تعاملی بین شرکت‌های بزرگ و دولت وجود داشته باشد تا بتوانیم مواد اولیه باکیفیت تولید کنیم.
خطوط راه‌آهن برای اتصال به راه‌آهن سراسری با مشکلاتی مواجه است و هزینه‌های حمل‌ونقل جاده نیز بسیار زیاد است. ضمن اینکه تجهیزات و ماشین‌آلات معدنی در کشور فرسوده است و باید با حمایت دولت به‌روزرسانی شود. شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی توانسته‌اند برخی تجهیزات را تولید کنند، اما نیاز به سرمایه‌گذاری بیشتری داریم.
استفاده از تکنولوژی‌های نوین برای استخراج کنسانتره از سنگ‌آهن‌های با عیار پایین می‌تواند به توسعه پایدار صنعت فولاد کمک کند. سهم صنعت از حمل‌ونقل و تولید ناخالص ملی حدود ۱۲ درصد است و فولاد مبارکه طی سال‌های اخیر ۵۰ دستگاه لوکوموتیو را تأمین کرده است.
برای رسیدن به اهداف تولید و بهبود کیفیت محصولات فولادی، نیاز به یک استراتژی جامع و همکاری نزدیک بین بخش‌های مختلف صنعت و دولت وجود دارد. این همکاری می‌تواند به بهبود زیرساخت‌ها، تأمین مالی و استفاده از تکنولوژی‌های نوین منجر شود و در نهایت به رشد و توسعه پایدار صنعت فولاد کشور کمک کند.
