به مناسبت هفته پدافند غیرعامل مطرح شد؛
هفته پدافند غیرعامل، یادآور ضرورت هوشیاری، آمادگی و اتکا به اصولی است که بنیان امنیت پایدار در کشور را شکل می‌دهد. «پدافند غیرعامل» مفهومی صرفاً نظامی نیست؛ بلکه مجموعه‌ای از تدابیر هوشمندانه، پیشگیرانه و غیرجنگی است که هدف آن کاهش آسیب‌پ...
به گزارش رصد روز به نقل از روابط عمومی فولاد مبارکه اصفهان، محمدعلی صوفی، مدیر حراست و دبیر کمیته پدافند غیرعامل شرکت فولاد مبارکه، به همین مناسبت و با بیان مطلب فوق به تشریح نقش پدافند غیرعامل در تاب‌آوری شرکت فولاد مبارکه پرداخت و ادامه داد: در شرکت فولاد مبارکه اصفهان، به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین قطب‌های صنعتی و تولیدی کشور، پدافند غیرعامل جایگاهی ویژه دارد. این شرکت نه‌تنها از حیث اقتصادی و اشتغال‌زایی نقش راهبردی ایفا می‌کند، بلکه زیرساختی حیاتی در زنجیره تأمین فلز و صنایع پایین‌دستی کشور محسوب می‌شود؛ بنابراین هرگونه تهدید یا اختلال در روند تولید، می‌تواند آثار گسترده‌ای بر امنیت ملی، اقتصادی و صنعتی کشور برجای گذارد. از همین رو، اجرای سیاست‌ها و برنامه‌های پدافند غیرعامل، بخشی جدایی‌ناپذیر از نظام مدیریت کلان شرکت است.
وی خاطرنشان کرد: کلیات پدافند غیرعامل بر پایه اصولی همچون اختفا، استتار، پراکندگی، مقاوم‌سازی، فریب و ایجاد ساختارهای جایگزین استوار است. این اصول در عرصه صنعت، به‌ویژه در مجموعه‌ای مانند فولاد مبارکه، به معنای طراحی دقیق فرایندها، تقویت زیرساخت‌های حیاتی، ایجاد موازی‌سازی در مسیرهای تولید و انتقال انرژی، حفاظت از شبکه‌های اطلاعاتی و افزایش آگاهی کارکنان درخصوص تهدیدات بالقوه است. اجرای این سیاست‌ها نه‌تنها احتمال بروز خسارت در شرایط بحران را کاهش می‌دهد، بلکه سبب پایداری عملیات، کاهش زمان بازگشت به حالت عادی (برگشت‌پذیری) و ارتقای اعتماد عمومی می‌شود.
به گفته دبیر کمیته پدافند غیرعامل فولاد مبارکه، از منظر مدیریتی و عملیاتی، کمیته پدافند غیرعامل شرکت با همکاری واحدهای حراست، ایمنی، آموزش، فناوری اطلاعات و سرمایه‌های انسانی، وظیفه خطیر نهادینه‌سازی فرهنگ پدافند غیرعامل را بر عهده دارد. آموزش‌های هدفمند، مانورهای دوره‌ای، ارزیابی مخاطرات و طراحی سناریوهای بازگشت‌پذیری ازجمله اقدامات اساسی در این مسیرند.
صوفی تصریح کرد: تجربه جهانی و ملی نشان داده است که مصون‌سازی واقعی تنها با تجهیزات تحقق نمی‌یابد، بلکه نیازمند نگرشی سیستمی، تعهد مدیریتی و مشارکت جمعی است. به همین دلیل، در فولاد مبارکه تلاش شده است اصول پدافند غیرعامل به‌صورت درونی و سازمان‌یافته در ساختار تصمیم‌گیری و فرایندهای عملیاتی نهادینه شود.
مدیر حراست فولاد مبارکه در خاتمه تصریح کرد: گرامیداشت هفته پدافند غیرعامل فرصتی است برای بازنگری در برنامه‌ها، بهره‌گیری از تجارب گذشته و ارتقای آمادگی سازمان در برابر تهدیدات نوظهور. این نکوداشت نه‌فقط نماد توجه به امنیت ملی است، بلکه بیانی از تعهد، مسئولیت‌پذیری و دوراندیشی مدیران و کارکنان فولاد مبارکه در حفظ سرمایه‌های ملی و صنعتی کشور است؛ سرمایه‌هایی که تنها با مصون‌سازی و تاب‌آوری هوشمندانه، پایدار خواهند ماند.
به گزارش خبرنگار فولاد در جدول روزشمار هفته پدافند غیرعامل، این موضوع از منظرهای متفاوتی مورد تأکید قرار گرفته است. در ادامه مطلب با توجه به نام‌گذاری هریک از این روزها در هفته پدافند غیرعامل، به سراغ مدیران و متولیان امر رفته‌ایم و در گفت‌وگو با آن‌ها ضرورت توجه به راهبردهای پدافند غیرعامل در این بخش‌ها را جویا شده‌ایم. با ما همراه باشید.
امسال راهبرد و شعار پدافند غیرعامل «تاب‌آوری زیرساختی و پایداری اجتماعی» است. با توجه به اهمیت این موضوع، روز دوشنبه ۵ آبان ماه، نخستین روز از هفته پدافند غیرعامل در شرکت فولاد مبارکه، با عنوان «پدافند زیستی» و اهمیت پیشگیری مقدم بر درمان (بهداشت فردی و جمعی راهبرد پدافند زیستی) نام نهاده شده است.
باید به این نکته توجه کنیم که تهدید همواره وجود دارد و این تهدیدها، چه در سطح جامعه و چه در محیط‌های صنعتی، هر لحظه می‌تواند خسارت‌های جبران‌ناپذیری به افراد، کارخانه‌ها و در نهایت به کشور وارد کند.
توجه به جنبه‌های داخلی و بیرونی تهدیدها یادآور این نکته است که دشمن بیرونی با توجه به دستاوردهای حاصل‌شده در داخل کشور، از جمله در فولاد مبارکه، دائماً مترصد آن است که به انحای مختلف از جمله بیولوژیکی و میکرو بیولوژیکی به ما ضربه بزند؛ ازاین‌رو ما باید در تمامی زمینه‌ها با هوشیاری، رصد موارد و آشکارسازی مشکلات و در ادامه، ارائه راهکار مؤثر برای پیشگیری از بروز صدمات و خسارات‌ها، پدافند غیرعامل را عملیاتی کنیم. از سوی دیگر، بسیاری از مواقع تهدیدها در داخل کشور ریشه دارد که به‌طور مشخص فولاد مبارکه با هماهنگی کمیته‌های مربوطه در داخل کشور و استان جهت حل و فصل موضوعات اقدام کرده است.
در حوزه پزشکی و زیستی، همانند دوران شیوع ویروس کرونا، هرگونه غفلت و اقدام دیرهنگام می‌تواند خسارت‌های زیادی، حتی بیش از زمان جنگ، به جامعه وارد کند که در این زمینه با تشکیل کمیته بحران در فولاد مبارکه و با هماهنگی مسئولان استان، راهبردهای بسیار مؤثری ازجمله غربالگری، تشخیص افراد مبتلا و اعزام آن‌ها به مراکز درمانیِ هماهنگ‌شده، کاهش زمان حضور همکاران در محل کار و دورکاری، تعطیل کردن رستوران‌های عمومی در شرکت، تحویل اکسیژن رایگان به مراکز درمانی در شهرستان‌ها و استان‌های هم‌جوار و اجرای برنامه‌های آموزشی بسیار متنوع توانستیم با تهدیدهای این ویروس مقابله و از وارد آمدن هرگونه تلفات جانی به سرمایه انسانی شرکت پیشگیری کنیم.
برنامه‌ریزی و انجام معاینات دوره‌ای برای کارکنان به‌عنوان یکی دیگر از اقدامات فولاد مبارکه برای تاب‌آوری زیرساختی و پایداری اجتماعی و پدافند زیستی در نظر گرفته شده است. در این فرایند همکاران، به فراخور ویژگی‌های محل کارشان، حداقل یک بار در سال، از جنبه‌های مختلف روانی، جسمی و روحی مورد پایش قرار می‌گیرند و ضمن آگاهی‌رسانی از شرایط آن‌ها، اقدامات مقتضی جهت بهبود وضعیتشان انجام می‌شود. ضمن اینکه برای رفع عوامل آسیب‌زا در محیط کار همکاران نیز همواره پایش‌ها و بهینه‌سازی‌هایی انجام می‌شود.
از اقدامات فولاد مبارکه در این حوزه می‌توان به پایش هوا، محیط‌زیست و وضعیت سلامت آب شرب و آب صنعتی شرکت اشاره کرد که در این زمینه، سلامت آب‌وهوای بخش‌های مختلف کارخانه، با همکاری و نظارت سازمان‌های بیرونی مرتبط، دائماً رصد می‌شود. همچنین پیش‌بینی‌های لازم برای کمک‌ها و امدادرسانی‌های اورژانسی به کارکنان حادثه‌دیده انجام شده است تا هنگام بروز هرگونه حادثه برای واحدها و همکاران شاغل در آن، با همکاری سایر واحدها از جمله آتش‌نشانی، بتوان به‌خوبی عملیات امدادرسانی، نجات و درمان کامل را اجرایی ساخت.
در این راستا انجام کارها به‌صورت تیمی هنگام بروز بحران‌ها و حوادث غیرمترقبه از اهمیت خاصی برخوردار است. بخشی از این اقدامات مربوط به حوزه مدیریت بحران است و بخش دیگر به کار تیمی و هماهنگ مدیریت و کارکنان در همه بخش‌های مرتبط بازمی‌گردد. درعین‌حال ارتقای آگاهی عمومی در حوزه پدافند زیستی از طریق سیستم‌های تعریف‌شده آموزشی به فراخور موضوعات در حال انجام است.
خاطرنشان می‌سازد کارکنان باید در نظر داشته باشند که یکی از اصول مقابله با بحران، هماهنگی با تیم بحران است. چه‌بسا که هرگونه اقدام انفرادی و خودسرانه به بدتر شدن شرایط و وارد آمدن خسارت‌های مالی و جانی هرچه بیشتر منجر شود.
پدافند غیرعامل در حوزه سایبری در مجتمع فولاد مبارکه به‌عنوان یکی از ارکان حیاتی امنیت صنعتی کشور، نقش مهمی در حفظ تداوم تولید و پایداری زیرساخت‌های حیاتی ایفا می‌کند. در سال‌های اخیر، با تشدید تعارضات و بحران‌های منطقه‌ای و افزایش حملات سایبری علیه صنایع زیرساختی، اهمیت ایمن‌سازی فضای سایبری کشور بیش از گذشته نمایان شده است. فولاد مبارکه به دلیل جایگاه راهبردی خود در تأمین فولاد کشور و ارتباط گسترده با شبکه‌های صنعتی، به یکی از اهداف بالقوه حملات سایبری تبدیل شده است. ازاین‌رو، اجرای مؤثر اصول پدافند غیرعامل در این حوزه ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است تا بتوان در برابر تهدیدات سایبری و پیامدهای احتمالی آن ایستادگی کرد.
یکی از نخستین محورهای پدافند غیرعامل در حوزه سایبری فولاد مبارکه، ایمن‌سازی زیرساخت‌های فناوری اطلاعات و سیستم‌های کنترل صنعتی است. شبکه‌های کنترل فرایند تولید شامل سامانه‌های SCADA و PLC از حساس‌ترین بخش‌های صنعتی محسوب می‌شوند که هرگونه نفوذ در آن‌ها می‌تواند روند تولید را مختل کند.
در همین راستا، تفکیک شبکه‌های صنعتی از شبکه‌های عمومی، استفاده از دیواره‌های آتش چندلایه، محدودسازی سطح دسترسی کاربران، رمزنگاری داده‌ها و پایش هوشمند ترافیک شبکه از جمله اقداماتی است که در چارچوب پدافند غیرعامل به کار گرفته شده است. این رویکرد سبب می‌شود تا حتی در صورت نفوذ، دامنه اثرگذاری مهاجم محدود و کنترل‌شده باشد و از گسترش بحران جلوگیری شود.
در کنار اقدامات فنی، نقش نیروی انسانی و آموزش کارکنان جایگاه ویژه‌ای در پدافند غیرعامل سایبری دارد. بسیاری از حملات سایبری از طریق خطای انسانی، باز کردن پیوست‌های آلوده یا رعایت نکردن اصول امنیتی آغاز می‌شوند. فولاد مبارکه با اجرای برنامه‌های آموزشی مداوم، سعی دارد آگاهی سایبری کارکنان را افزایش دهد و فرهنگ امنیت اطلاعات را در تمام سطوح سازمانی نهادینه کند. این آموزش‌ها شامل آموزش‌های بدو استخدام، شناسایی تهدیدات، مدیریت صحیح رمزها، استفاده ایمن از تجهیزات قابل‌حمل و گزارش‌دهی سریع موارد مشکوک است. بدین ترتیب، نیروی انسانی نه‌تنها عامل آسیب‌پذیری نیست، بلکه به سپر دفاعی سازمان در برابر حملات تبدیل می‌شود.
از دیگر اقدامات راهبردی فولاد مبارکه در این زمینه، ایجاد ساختارهای مدیریتی و عملیاتی منسجم برای مقابله با تهدیدات سایبری است. تشکیل تیم واکنش سریع به حوادث امنیتی (CSIRT)، راه‌اندازی مرکز عملیات امنیت (SOC)، و تدوین برنامه‌های تداوم کسب‌وکار (BCP) و بازیابی پس از حادثه (DRP) ازجمله اقدامات کلیدی در راستای افزایش آمادگی سازمانی است. این ساختارها در زمان وقوع بحران یا حمله، با شناسایی سریع تهدید و اجرای هماهنگ اقدامات دفاعی، موجب کاهش زمان توقف تولید و جلوگیری از خسارات ثانویه می‌شوند. افزون بر این، همکاری نزدیک با مراکز ملی افتا و نهادهای پدافند غیرعامل کشور، بستر لازم برای هم‌افزایی در مقابله با تهدیدات را فراهم می‌کند.
در نهایت، با توجه به افزایش تعارضات منطقه‌ای و رشد تهدیدات سایبری ناشی از رقابت‌های ژئوپلیتیکی، رویکرد فولاد مبارکه در حوزه پدافند غیرعامل سایبری بر مبنای هوشمندسازی و رصد مستمر تهدیدات بنا شده است. استفاده از فناوری‌های نوین برای تحلیل رفتار شبکه، شناسایی ناهنجاری‌ها و پیش‌بینی حملات، بخشی از این سیاست پیشگیرانه است. پایش دائمی آسیب‌پذیری‌ها، به‌روزرسانی سامانه‌های دفاعی و انجام رزمایش‌های سایبری دوره‌ای نیز باعث افزایش تاب‌آوری سازمان در برابر تهدیدات نوظهور می‌شود. در مجموع، پدافند غیرعامل سایبری در فولاد مبارکه نه‌تنها ضامن امنیت صنعتی و اقتصادی کشور است، بلکه در شرایط پرتنش کنونی منطقه، نقش مؤثری در تقویت اقتدار ملی و حفظ ثبات زیرساخت‌های حیاتی ایفا می‌کند.
در راستای تقویت آمادگی دفاعی کارکنان، همایشهای آموزشی تخصصی «ساختارسازی پدافند غیرعامل: چالش‌ها و آسیب‌ها» به‌صورت ویژه برای کارکنان فولاد مبارکه در حال برگزاری است. این رویداد مهم، فرصتی مغتنم برای تبیین مبانی دینی، فرهنگی و عملی پدافند غیرعامل فراهم می‌آورد.
آیات نورانی قرآن کریم، پدافند غیرعامل را نه صرفاً یک استراتژی نظامی، بلکه وظیفه الهی انسان در راستای خلافت الهی و عمارت زمین تبیین کرده است.
خداوند در آیات قرآن، مأموریت‌ها و اهدافی برای بشر بیان می‌کند که به‌عنوان فلسفه آفرینش انسان نیز از آن یاد می‌شود. از جمله مأموریت‌های انسان که به شکل اهداف تعبیر شده است می‌توان به عبودیت، خلافت و عمارت اشاره کرد.
در آیه ۶۱ سوره هود (هُوَ الَّذِی خَلَقَکُمْ مِنَ الْأَرْضِ وَ اسْتَعْمَارَکُمْ فی‌ها)، عمران و آبادانی را نشانه ربوبیت الهی دانسته‌اند و انسان به‌عنوان خلیفه خدا، مکلف به ساختارسازی ایمن و پایدار است. بر اساس گفته علامه طباطبایی، «عمارت به معنای آباد کردن چیزی است تا اثر مطلوب را دارا شود» و این امر نیازمند علم، قدرت و اراده برای مقابله با تغییرات مثبت یا منفی است.
در جهان سیال و ناپایدار، سرعت تغییرات فناوری و تنوع تهدیدات نوین (مانند حملات سایبری، جنگ‌های نامتقارن و تهدیدات زیستی) بسیار حائز اهمیت است و نخستین ویژگی عصر حاضر، پیچیدگی مسائل و سرعت آهنگ تغییرات است. این روند آن‌چنان سریع اتفاق می‌افتد که تأخیر در پاسخ به آن ممکن است فاجعه‌آفرین باشد.
پدافند غیرعامل، شرط بقای جامعه ایمن است و اصول آن شامل استتار، استحکام، پراکندگی، سایت‌یابی ایمن و تداوم فعالیت‌هاست و بنابراین توسعه پایدار به‌عنوان فرایند پیشرفت کشور، با امنیت پیوند خورده و نیازمند رعایت مؤلفه‌های پدافندی در برنامه‌ریزی‌هاست.
تهدیدهای بیرونی (جنگ و اشغال) و درونی (ریشه‌دار از عوامل خارجی) و ناپایداری جهانی از مهم‌ترین عوامل اصلی چالش‌ها و آسیب‌های ساختاری است.
امروزه با جهانی سیالی مواجهیم که در آن پایداری و ثبات باید با خواست و اراده به دست می‌آید. در این مسیر باید به آسیب‌های رایج، مانند ناهماهنگی بین‌سازمانی، غفلت از فناوری‌های نوین و کم‌توجهی به فرهنگ‌سازی توجه ویژه‌ای داشته باشیم و با آموزش مداوم و مشارکت همگانی و نهادینه‌سازی قوانین پدافندی، نقش مؤثری در پدافند غیرعامل ایفا کنیم.
هفته پدافند غیرعامل فرصتی است تا هر ایرانی در جبهه غیرعامل، خلقتی نو آفریده و ایران اسلامی را در برابر هر تهدیدی پایدار سازد؛ بنابراین هریک از همکاران عزیز، باید نقش و جایگاه خود در پدافند غیرعامل را درک و اقدامات متناسب را اجرا کنیم.
پدافند کالبدی به‌عنوان یکی از ارکان اصلی پدافند غیرعامل، مجموعه‌ای از تدابیر حفاظتی و امنیتی ، مهندسی و مدیریتی است که با هدف حفاظت از زیرساخت‌های حیاتی کشور در برابر تهدیدات دشمن پایه ، حوادث و مخاطرات طبیعی تدوین و اجرا می‌شود. این حوزه، برخلاف تدابیر صرفاً فنی، با ساختار، مکان، چیدمان و نحوه استقرار تجهیزات و تأسیسات سروکار دارد و در صنایع بزرگ و راهبردی نظیر فولاد مبارکه، اهمیتی دوچندان می‌یابد.
یکی از چالش‌های اساسی در حوزه پدافند کالبدی، فرسودگی زیرساخت‌ها و تراکم کارکردی تجهیزات در یک محدوده جغرافیایی محدود است که خطر آسیب هم‌زمان چند واحد حیاتی را افزایش می‌دهد. طراحی سنتی و تمرکزگرایی در مراکز صنعتی گاهی موجب کاهش انعطاف‌پذیری و افزایش آسیب‌پذیری در برابر تهدیدات می‌شود. از سوی دیگر، کمبود آگاهی اجرایی در میان کارکنان و تیم‌های عملیاتی نسبت به ضرورت پیاده‌سازی اصول پدافند کالبدی، مانعی جدی در مسیر تحقق برنامه‌های مقاوم‌سازی محسوب می‌گردد.
اجرای سیاست‌های پدافند کالبدی نیازمند رویکردی تلفیقی و فرابخشی است؛ به‌گونه‌ای که طراحی فضاهای صنعتی، جانمایی تأسیسات، تعبیه مسیرهای جایگزین و پیش‌بینی نقاط ایمن در زمان بحران، در مرحله برنامه‌ریزی و توسعه پروژه‌ها لحاظ شود، نه پس از وقوع حادثه. در فولاد مبارکه، این سیاست‌ها به معنای افزونگی عملکردی خطوط تولید، پراکندگی منطقی تجهیزات کلیدی، ایمن‌سازی فضاهای نگهداری مواد اولیه و تقویت سازه‌های حیاتی نظیر واحد برق و آب صنعتی است. چنین اقداماتی نه‌تنها از بروز وقفه در تولید جلوگیری می‌کند، بلکه هزینه‌های ناشی از توقف و بازسازی را به شکل قابل‌توجهی کاهش می‌دهد.
پدافند کالبدی همچنین نقشی محوری در تداوم کسب‌وکار و بازگشت‌پذیری پس از بحران دارد. اجرای اصولی مانند جداسازی فیزیکی سامانه‌های حساس، پیش‌بینی مسیرهای اضطراری دسترسی و تقویت نقاط حفاظت‌شده، امکان بازیابی سریع عملیات و جلوگیری از گسترش اثرات حادثه را فراهم می‌سازد. در چارچوب تاب‌آوری صنعتی، این تدابیر به معنای حفظ کارکرد سازمان در شرایط بحرانی و حفظ اعتماد اجتماعی است؛ زیرا صنایع حیاتی همچون فولاد مبارکه نه‌فقط یک واحد تولیدی، بلکه رکن مهمی از پایداری ملی و اجتماعی کشور محسوب می‌شوند.
در نهایت، باید اذعان داشت که «پدافند کالبدی» حلقه‌ای حیاتی در زنجیره امنیت، اقتصاد و پایداری کشور محسوب می‌شود که تحقق کامل آن در گرو فرهنگ‌سازی سازمانی، آموزش مستمر کارکنان و همکاری نزدیک میان تیم‌های فنی، مدیریتی و امنیتی است. با اجرای مؤثر سیاست‌های پدافند کالبدی در صنایع بزرگ، می‌توان آینده‌ای امن‌تر، پایدارتر و مقاوم‌تر برای چرخه تولید ملی رقم زد؛ آینده‌ای که در آن تداوم کسب‌وکار نه شعار، بلکه نتیجه‌ای عملی و تضمین‌شده است.
پدافند غیرعامل به‌عنوان یکی از ارکان اساسی تأمین امنیت پایدار کشور، جایگاهی راهبردی در برنامه‌های توسعه‌ای صنایع مادر دارد. این رویکرد با هدف کاهش آسیب‌پذیری زیرساخت‌ها، تداوم خدمات حیاتی و ارتقای آمادگی عمومی در برابر تهدیدات طبیعی و غیرطبیعی، نقشی تعیین‌کننده در حفظ پایداری اجتماعی و اقتصادی ایفا می‌کند.
در این چارچوب، فولاد مبارکه بر این باور است که تحقق الگوی شهر مستحکم تنها از مسیر هم‌افزایی میان صنعت، مدیریت شهری و مردم امکان‌پذیر است. توسعه پایدار زمانی معنا می‌یابد که در کنار رشد صنعتی، به ایمن‌سازی محیط شهری، افزایش آگاهی شهروندان و صیانت از زیرساخت‌های حیاتی نیز توجه شود.
توسعه و ایمن‌سازی زیرساخت‌های حیاتی، مدیریت انرژی و به‌روزرسانی تجهیزات راهبردی
فولاد مبارکه با رویکردی مسئولانه، در سال‌های اخیر اقدامات مؤثری را در زمینه توسعه و ایمن‌سازی زیرساخت‌های حیاتی، مدیریت انرژی و به‌روزرسانی تجهیزات راهبردی به انجام رسانده است. افزون بر این، همکاری نزدیک با شهرداری‌ها و دستگاه‌های اجرایی شهرهای اطراف از جمله زرین‌شهر، مبارکه، شهر مجلسی و… در دستور کار قرار گرفته تا طرح‌های توسعه شهری بر مبنای اصول پدافند غیرعامل و ملاحظات ایمنی منطقه‌ای پیش برود.
از جمله نتایج این همکاری می‌توان به بهسازی مسیرهای ارتباطی و دسترسی اضطراری، مقاوم‌سازی شبکه‌های برق و آب، توسعه سامانه‌های هشدار سریع و برگزاری برنامه‌های آموزشی مدیریت پروژه منطبق با شرایط بحران اشاره کرد. این اقدامات در راستای تحقق اهداف کلان شرکت، یعنی ایجاد هم‌زیستی پایدار میان صنعت و جامعه پیرامون، طراحی و اجرا شده‌اند.
طراحی طرح‌های توسعه شرکت با رویکرد کاهش ریسک، پراکندگی هدفمند واحدهای حیاتی، ایجاد مسیرهای پشتیبان خدمات و استقرار تأسیسات در مناطق ایمن
در همین راستا، فولاد مبارکه در جانمایی تجهیزات و طراحی زیرساخت‌های شهری و صنعتی خود نیز الزامات پدافند غیرعامل را به‌صورت دقیق رعایت کرده است. تمامی طرح‌های توسعه‌ای این شرکت با رویکرد کاهش ریسک، پراکندگی هدفمند واحدهای حیاتی، ایجاد مسیرهای پشتیبان خدمات و استقرار تأسیسات در مناطق ایمن طراحی و اجرا می‌شوند. همچنین، مطالعات مکان‌یابی پروژه‌های جدید با در نظر گرفتن فواصل ایمن از مراکز جمعیتی و شریان‌های اصلی شهری انجام می‌گیرد تا ضمن افزایش بهره‌وری و ایمنی صنعتی، پایداری و تاب‌آوری شهرهای پیرامون نیز به‌طور چشمگیری ارتقا یابد.
در نهایت، شعار «مردم آماده، شهر مستحکم» در فولاد مبارکه مفهومی اجرایی و استراتژیک دارد؛ مفهومی که بر پایه دانش، آمادگی و مشارکت جمعی شکل گرفته و می‌تواند الگویی مؤثر برای توسعه شهرهای ایمن و پایدار در سراسر کشور باشد.
یکی از مهم‌ترین محورهای توسعه ایمنی و تاب‌آوری سازمان، یعنی پدافند نوین در مواجهه با مواد شیمیایی و پرتویی است.
حفظ جان و سلامت همکاران و تداوم پایدار تولید، نخستین اولویت ماست؛ ازاین‌رو باید هم‌زمان با رشد فناوری و توسعه تجهیزات پیشرفته در خطوط تولید، سطح آمادگی، حفاظت فردی و سلامت عمومی نیز به‌صورت پیوسته ارتقا یابد.
مواجهه با مواد شیمیایی و منابع پرتویی از چالش‌برانگیزترین شرایط اضطراری در صنایع سنگین به شمار می‌رود. هرچند ماهیت و پیامدهای این دو نوع مخاطره متفاوت است، اما اصول بنیادین مقابله با آن‌ها یکسان است و شامل پیش‌بینی تهدیدات، شناسایی سریع، اطلاع‌رسانی مؤثر، ایزوله‌سازی منبع حادثه، استفاده از تجهیزات حفاظت فردی مناسب، اجرای تریاژ و درمان اضطراری و بازتوانی محیطی پس از بحران می‌شود.
استانداردهای بین‌المللی مانند راهنماهای NFPA (انجمن ملی آتش‌نشانی آمریکا) و IAEA (آژانس بین‌المللی انرژی اتمی) بر همین محورها تأکید دارند و این اصول در ساختار مدیریت شرایط اضطراری فولاد مبارکه نهادینه شده است.
در حوزه عملیات اجرایی، شرکت فولاد مبارکه طرح‌های آمادگی و واکنش در شرایط اضطراری را در سه سطح «قبل، حین و بعد از بحران» تدوین و اجرا کرده است.
این طرح‌ها بر اساس سناریوهای محتمل در نواحی مختلف ازجمله خطوط تولید، انبار مواد شیمیایی، واحدهای تصفیه آب و آزمایشگاه‌ها طراحی شده‌اند.
در زمان بروز رویداد، تیم‌های واکنش درون‌واحدی قبل از رسیدن نیروهای امداد و نجات واحد آتش‌نشانی و اورژانس وارد عمل می‌شوند تا از گسترش پیامدها جلوگیری کنند.
این آمادگی نتیجه اجرای منظم مانورهای مختلف آموزشی، میدانی، کارگاهی و دورمیزی است که با هدف ارتقای مهارت عملی کارکنان، به‌صورت دوره‌ای در تمامی نواحی برگزار می‌شود.
در زمینه پرتویی نیز فولاد مبارکه با رعایت الزامات سازمان انرژی اتمی کشور و همکاری نهادهای ملی مرتبط، راهبردهای کنترلی و برنامه‌های پایش پرتویی و رفع آلودگی را در دستور کار دارد.
پدافند نوین در نگاه امروز، تنها مجموعه‌ای از تجهیزات یا دستورالعمل‌ها نیست؛ بلکه ترکیب دانش فنی، توانمندی انسانی، فرهنگ ایمنی و مشارکت اجتماعی است.
اطلاع‌رسانی شفاف، آموزش مستمر کارکنان و آمادگی ذهنی در کنار تجهیزات حفاظتی، همان حلقه‌های اصلی زنجیره امنیت سازمانی ما هستند. ایمنی و امنیت دو مفهوم جدا از هم نیستند، بلکه دو وجه از یک رویکرد جامع در حفظ سرمایه‌های انسانی و صنعتی فولاد مبارکه به شمار می‌روند.
این نکته بسیار حائز اهمیت است که گزارش هر نشانه غیرعادی، رعایت دستورالعمل‌های ایمنی و مشارکت در مانورها کوچک‌ترین، اما مؤثرترین گام‌ها در پایداری تولید ایمن است.
با همدلی، دانش و انضباط، می‌توانیم چنان‌که شایسته نام فولاد مبارکه است، در مسیر ایمنی، آمادگی و امنیت پایدار گام برداریم.
امروزه در دنیای پیچیده و پر از چالش‌های اطلاعاتی، مفهوم پدافند ترکیبی و سواد رسانه‌ای به‌عنوان دو ابزار مهم در مقابله با جنگ‌های شناختی و ترکیبی دشمنان، بیش‌ازپیش اهمیت یافته است. در این راستا، وظیفه خود می‌دانیم تا با آگاهی‌بخشی و ارتقای سواد رسانه‌ای مخاطبان، آن‌ها را در برابر تهدیدات اطلاعاتی محافظت کنیم.
جنگ شناختی به معنای استفاده از اطلاعات و رسانه‌ها برای شکل‌دهی به افکار عمومی و تغییر نگرش‌هاست. دشمنان با بهره‌گیری از ابزارهای دیجیتال و شبکه‌های اجتماعی، سعی در ایجاد سردرگمی، تفرقه و ناامیدی در میان جامعه دارند. بنابراین، سواد رسانه‌ای به‌عنوان یک سپر دفاعی، این امکان را به افراد می‌دهد که اطلاعات را تحلیل، منابع معتبر را شناسایی و در برابر اخبار جعلی و تحریف‌شده مقاومت کنند.
پدافند ترکیبی، به‌عنوان یک راهبرد جامع، شامل استفاده هم‌زمان از ابزارهای نظامی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی برای مقابله با تهدیدات است. در این الگو، نه‌تنها باید به قدرت نظامی توجه کرد، بلکه باید بر تقویت زیرساخت‌های اجتماعی و فرهنگی نیز تمرکز داشت. یکی از ارکان اصلی این رویکرد، آموزش و ارتقای سواد رسانه‌ای جامعه است. با افزایش توانایی مردم در تحلیل و ارزیابی اطلاعات، می‌توانیم به‌طور مؤثری در برابر جنگ‌های شناختی ایستادگی کنیم.
گروه فولاد مبارکه درصدد است که کارکنان و ذی‌نفعان خود را با این مفاهیم آشنا کند و آن‌ها را قادر سازد تا در مواجهه با اطلاعات نادرست و تبلیغات منفی، تصمیمات آگاهانه‌تری بگیرند.
در نهایت، ما باید به این نکته توجه داشته باشیم که جنگ‌های شناختی تنها یک چالش نیستند، بلکه فرصتی برای تقویت هم‌بستگی اجتماعی و ارتقای فرهنگ نقدپذیری و تحلیل‌گری در جامعه‌اند. با همکاری و هم‌فکری می‌توانیم به یک جامعه مقاوم‌تر و آگاه‌تر دست یابیم که قادر به مقابله با هرگونه تهدید اطلاعاتی باشد.
