هشدار سقوط آزاد اقتصاد به فرزین

به گزارش رصد روز، با گذشت بیش از چهار ماه از سالی که به نام «سرمایه‌گذاری برای تولید» مزین شده، سیاست‌های پولی و ارزی کشور نه‌تنها کمکی به این شعار نکرده‌اند، بلکه به مانعی در مسیر تولید و اشتغال تبدیل شده‌اند و حالا نمایندگان مردم در مجلس در برابر این روند ایستاده‌اند.

دو عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی با ارسال نامه‌ای با سربرگ کمیسیون اقتصادی و انتقادی خطاب به محمدرضا فرزین، رئیس کل بانک مرکزی، نسبت به پیامد‌های خطرناک تداوم سیاست‌های انقباضی پولی هشدار داده و خواستار بازنگری فوری در مسیر سیاست‌گذاری فعلی شده است.

در متن این نامه تأکید شده که اقتصاد ایران در شرایطی ویژه قرار دارد و نمی‌توان با نسخه‌های تکراری و فرمول‌های قدیمی برای آن راه‌حل نوشت. اشاره کمیسیون اقتصادی مجلس به «جنگ تمام‌عیار ۱۲ روزه» و فشار‌های فزاینده بر تولید، نشان از آن دارد که حتی نمایندگان مردم در مجلس نیز نسبت به بی‌عملی و لجاجت ساختاری در بانک مرکزی هشدار جدی می‌دهند.

اقتصاد در حال سقوط آزاد تقاضا و تولید است

در این نامه با لحنی صریح آمده است که «تداوم سیاست‌های انقباضی، نه تنها راه نجات نیست بلکه به‌مثابه بستن بند‌های یک بدن خسته است که نیازمند جریان خون و تنفس آزاد است. فشار بیش از حد بر پایه پولی و جذب حداکثری نقدینگی از مسیر نرخ‌های بهره‌ی بالا، در حالی که اقتصاد در حال سقوط آزاد تقاضا و تولید است، عملا به حذف ظرفیت‌های فعال اقتصادی و تخریب پایه اشتغال منجر می‌شود.

در بازار پول، نرخ‌های بهره واقعی به سطوحی رسیده‌اند که از آن تنها ناترازی، بی ثباتی و فرار سرمایه زاییده می‌شود. بخش تولید، به ویژه صنایع کوچک و متوسط، دیگر توان ایستادگی در برابر این فشار مضاعف را ندارد. آن‌ها زیر آوار نرخ‌های تسهیلات بالای ۳۵ درصد، بی ثباتی بازار ارز، عدم پیش بینی پذیری و انباشت بدهی در حال خاموش شدن هستند. در چنین شرایطی، تمرکز صرف بر کنترل تورم بدون توجه به عمق رکود، به معنای تکرار تجربه‌های تلخ دهه‌های پیشین است که به قیمت نابودی ظرفیت‌های تولیدی، ثبات صوری ایجاد کرد.»

بنابراین؛ به باور اعضای کمیسیون اقتصادی، بانک مرکزی با تمرکز صرف بر کنترل تورم و در غفلت کامل از عمق رکود، دقیقاً همان مسیر خطرناکی را طی می‌کند که در دهه‌های گذشته منجر به «ثبات صوری» و در نهایت نابودی زیرساخت‌های تولیدی شده بود.

سقوط آزاد تقاضا و تولید

همانطور که اشاره شد در بخشی از این نامه آمده است: «فشار بیش از حد بر پایه پولی و جذب حداکثری نقدینگی از مسیر نرخ‌های بهره بالا، در حالی که اقتصاد در حال سقوط آزاد تقاضا و تولید است، عملاً به حذف ظرفیت‌های فعال اقتصادی و تخریب پایه اشتغال منجر می‌شود.»

در واقع، این هشدار صریح، معطوف به سیاست‌های سال‌های اخیر بانک مرکزی به ریاست فرزین است که در دولت قبل آغاز شد و در دوران مدیریت فرزین در دولت جدید نیز ادامه یافته است؛ سیاست‌هایی که بر تثبیت ارزی و انقباض پولی متمرکز بود، اما نتوانسته است به پایداری اقتصادی قابل قبولی منجر شود.

صدای خرد شدن تولید، زیر چرخ انقباض افراطی

کمیسیون اقتصادی تأکید می‌کند که نرخ‌های بهره واقعی در بازار پول به سطحی رسیده‌اند که تنها نتیجه آن «ناترازی، بی‌ثباتی و فرار سرمایه» بوده است. آنچه امروز در کارخانه‌ها و کارگاه‌های کشور دیده می‌شود، نه سرمایه‌گذاری مولد، بلکه فرسایش و خاموشی است.

در پایان این نامه آمده است: بانک مرکزی امروز در بزنگاهی تاریخی ایستاده است. تنها با تغیر قاطع در مسیر فعلی می‌توان امید به احیای جریان تقاضای موثر، بازگشت تدریجی سرمایه، جان گرفتن صنعت و در نهایت ترمیم اعتماد عمومی داشت. تحریک هدفمند تقاضا، تسهیل تامین مالی بنگاه ها، اصلاح مسیر سیاست ارزی و حمایت از سرمایه گذاری مولد، مولفه‌هایی هستند که در معماری آینده اقتصاد ایران باید در اولویت قرار گیرند. چشم بستن بر واقعیت‌های میدانی صنعت، اشتغال و معیشت، تنها تاثیر در فاجعه‌ای است که نشانه هایش آشکار شده است. امید آنکه بانک مرکزی با درک عمق شرایط و با شجاعت لازم، از مسیر پرهزینه‌ی انقباض افراطی فاصله گیرد و برای صیانت از آنچه از تولید ملی و معیشت مردم باقی مانده، تصمیمی در خور این مقطع تاریخی اتخاذ نماید.

بانک مرکزی باید پاسخگو باشد

آنچه در این نامه آمده، صرفاً یک هشدار سیاسی نیست؛ بلکه بازتاب واقعیت میدانی اقتصاد ایران است. رکود سنگین، بی‌اعتمادی به آینده، خاموشی واحد‌های تولیدی و خروج سرمایه، نشانه‌هایی نیستند که بتوان نادیده‌شان گرفت. امروز نه زمان اصرار بر فرمول‌های کهنه است و نه زمان ساکت نشستن در برابر سیاست‌هایی که خود به بخشی از بحران بدل شده‌اند.

بانک مرکزی، همان‌طور که کمیسیون اقتصادی مجلس نیز تصریح کرده، در بزنگاهی تاریخی قرار دارد. ادامه مسیر فعلی، به‌ویژه در شرایطی که فشار‌های خارجی، بی‌ثباتی بازار‌ها و بی‌اعتمادی سرمایه‌گذاران به اوج رسیده، ممکن است تبعاتی جبران‌ناپذیر برای تولید ملی، اشتغال و معیشت مردم داشته باشد.

سؤال اینجاست: آیا رئیس‌کل بانک مرکزی صدای هشدار‌ها را می‌شنود؟ آیا فرزین، که طی ماه‌های گذشته سیاست‌های انقباضی افراطی را به عنوان تنها راه‌حل کنترل تورم پیگیری کرده، اکنون به تغییر مسیر تن می دهد؟ یا باز هم نسخه‌های قدیمی در بسته‌بندی جدید، به اقتصاد ایران تحمیل می شود؟

به باور بسیاری از صاحب نظران، فعالان اقتصادی و بخش خصوصی، سیاست پولی بانک مرکزی امروز نیازمند جسارت در پذیرش اشتباه، بازنگری مسیر، و اولویت‌دادن به تولید و اشتغال است، پیش از آنکه دیر شود. تجربه‌های دهه‌های گذشته به‌روشنی نشان داده‌اند که ثبات صوری به قیمت تخریب زیرساخت‌های واقعی اقتصاد، نه‌تنها پایدار نیست، بلکه زمین‌گیرکننده است. بانک مرکزی اگر واقعاً مدافع منافع ملی است، باید پیش از آنکه همه‌چیز از دست برود، صدای سقوط تولید ملی را بشنود و برای حمایت واقعی آستین همت بالا بزند و دست از سیاست های پرهزینه‌ی انقباض افراطی بردارد.

رسانه با تأکید بر هشدار نمایندگان مجلس، معتقد است که ادامه سیاست انقباض افراطی بدون درک عمق رکود، نه مبارزه با تورم، بلکه مبارزه با رمق باقی‌مانده اقتصاد کشور است. اکنون زمان آن است که بانک مرکزی، برای حفظ آنچه باقی مانده، تصمیم کارشناسی را بگیرد؛ تصمیمی که شاید تنها راه نجات از دور باطل رکود و بی‌اعتمادی در فضای کسب و کار باشد و بتواند صنایع کوچک و متوسط را از نابودی نجات دهد؛ باید دید سرانجام فرزین نسبت به این هشدارها و نگرانی ها، چه واکنشی نشان می دهد؟!

برای عضویت در کانال رصد روز کلیک کنید