طرح سه‌نرخی‌شدن گازوئیل با تائید هیات وزیران تصویب شد. با توجه به نرخ 25 هزار تومانی فروش نفت‌گاز توسط پالایشگاه‌ها، به نظر می‌رسد که قرار است هزینه حمل‌ونقل شش برابر و قیمت تمام‌شده کالاها حدود 66 درصد افزایش پیدا کند.
به گزارش رصد روز، هزینه سوخت یکی از اصلی‌ترین بخش‌های هزینه‌های عملیاتی در حمل‌ونقل است. با افزایش قیمت سوخت هزینه‌های مستقیم حمل‌ونقل افزایش می‌یابند. شرکت‌های باربری این هزینه را به مشتریان منتقل می‌کنند که باعث افزایش قیمت خدمات می‌شود.
افزایش هزینه‌های حمل‌ونقل به‌طور غیرمستقیم بر قیمت کالاها و خدمات تاثیر می‌گذارد، زیرا هزینه حمل‌ونقل بخشی از زنجیره تامین است و مصرف‌کنندگان نهایی با افزایش قیمت کالاها روبه‌رو می‌شوند.
حال با توجه به مصوبه جدید هیات وزیران، قرار است گازوئیل سه‌نرخی شود. بر این اساس، پله اول با همان نرخ ۳۰۰ تومانی سوخت‌گیری می‌شود. این پلکان مخصوص استفاده در محدوده شهری و در طول مسیر تا سقف سهمیه اعتباری است.
قیمت در پلکان دوم، ۵۰ درصد نرخ خرید گازوئیل از پالایشگاه‌هاست. شرایط اعمال این نرخ تا سقف ۴۰ درصد بیشتر از سهمیه اعتباری سند حمل فعال در مسیر است. ناوگان مجاز هستند دو بار در ماه با این نرخ سوخت‌گیری کنند.
قیمت در پلکان سوم، همان قیمت خرید نفت‌گاز از پالایشگاه‌هاست و شرایط اعمال این نرخ مربوط به زمانی است که سند حمل الکترونیکی یا خارج از سهمیه وجود ندارد. همچنین این نرخ زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که سهمیه نرخ پلکان اول و دوم تمام‌شده باشد.
حال باید دید اثر افزایش قیمت گازوئیل بر هزینه تمام‌شده کالا چقدر می‌شود؟
طبق بررسی‌های اتاق بازرگانی ایران، سهم هزینه‌های حمل‌ونقل از قیمت تمام‌شده کالا در جهان حدود شش درصد است، در حالی که این شاخص در ایران به ۱۲ درصد می‌رسد.
آن‌طور که روزنامه فرهیختگان گزارش داده، برای حمل‌ونقل شهری، سهم سوخت از هزینه کل به‌طور معمول ۱۳.۷ درصد است.
با توجه به این دو آمار، لازم است که به تاثیر سه‌نرخی‌کردن گازوئیل بر برخی از کالاها پرداخته شود.
مطابق اطلاعات صورت مالی میان‌دوره‌ای شش ماهه منتهی به شهریور ۱۴۰۳ شرکت پالایش نفت امام خمینی شازند، قیمت هر لیتر گازوئیل تا شهریور ۱۴۰۳، ۲۴ هزار و ۹۰۰ تومان بوده است.
رقم بیان‌شده تنها برای یک پالایشگاه است. اگر این رقم مبنای محاسبه قیمت خرید گازوئیل از پالایشگاه‌ها باشد، نرخ سوم گازوئیل حدود ۲۵ هزار تومان و نرخ دوم که ۵۰ درصد قیمت خرید گازوئیل از پالایشگاه‌هاست، به‌طور تقریبی ۱۲ هزار و ۵۰۰ تومان می‌شود.
تغییر قیمت ۶۰۰ تومانی گازوئیل آزاد به ۲۵ هزار تومان، به معنای افزایش ۴۱ برابری یا ۴۰۶۶ درصدی است. قیمت نیمه‌یارانه‌ای نیز افزایش ۱۹۸۳ درصدی یا ۲۰ برابری را نشان می‌دهد.
اگر فرض شود که سوخت، ۱۳.۷ درصد از هزینه حمل‌ونقل را تشکیل می‌دهد، آنگاه با توجه به افزایش ۲۰ برابری قیمت گازوئیل نیمه‌یارانه‌ای، هزینه حمل‌ونقل ۳.۶ برابر می‌شود. به بیان دیگر، هزینه حمل‌ونقل ۲۶۰.۳ درصد افزایش می‌یابد.
حال اگر این محاسبات با قیمت آزاد ۲۵ هزار تومانی محاسبه شود، هزینه حمل‌ونقل ۶.۴۸ برابر شده و ۵۴۸ درصد افزایش می‌یابد.
سهم هزینه‌های حمل‌ونقل از قیمت تمام‌شده کالا در ایران به ۱۲ درصد می‌رسد. با توجه به این موضوع نیاز است که تاثیر افزایش قیمت سوخت بر قیمت تمام‌شده کالا محاسبه شود.
با در نظر گرفتن نرخ دوم گازوئیل و با افزایش ۳.۶ برابری هزینه حمل‌ونقل، قیمت تمام‌شده کالا حدود ۱.۳۱ برابر معادل ۳۱.۲ درصد افزایش می‌یابد.
با در نظر گرفتن نرخ سوم گازوئیل و با افزایش ۶.۴۸ برابری هزینه حمل‌ونقل که ۱۲ درصد از قیمت تمام‌شده را تشکیل می‌دهد، قیمت تمام‌شده کالا حدود ۱.۶۶ برابر افزایش می‌یابد که معادل ۶۵.۸ درصد افزایش است.
برای ملموس شدن میزان تغییر قیمت کالاها در صورت افزایش هزینه حمل‌ونقل، نیاز است که حداقل افزایش قیمت دو کالا در این میان محاسبه شود.
روغن سرخ‌کردنی ۱.۳۵ لیتری بهار ۹۵ هزار تومان، روغن ۹۰۰ گرمی لادن ۸۹ هزار تومان و روغن ۸۱۹ گرمی غنچه ۸۰ هزار تومان است.
با این حساب اگر به‌طور تقریبی قیمت روغن یک لیتری ۹۰ هزار تومان محاسبه شود، با نرخ دوم گازوئیل این قیمت به ۱۱۸ هزار و ۰۸۰ تومان و با نرخ سوم گازوئیل به ۱۴۹ هزار و ۲۲۰ تومان می‌رسد.
مثال دیگر برای ملموس‌تر شدن افزایش هزینه‌ها می‌تواند افزایش قیمت کنسروهای خوراکی باشد. برای مثال، کنسرو ماهی تون ۱۸۰ گرمی با قیمت ۱۱۰ هزار تومان عرضه می‌شود.
با این حساب قیمت کنسرو ماهی تون ۱۱۰ هزار تومانی با نرخ دوم گازوئیل به ۱۴۴ هزار و ۳۲۰ تومان و با نرخ سوم گازوئیل به ۱۸۲ هزار و ۳۸۰ تومان می‌رسد.
لازم به ذکر است که تمامی ارقام بیان‌شده حدودی هستند چراکه هنوز قیمت گازوئیل به‌طور مشخص بیان نشده است، اما تردیدی نیست که با توجه به تاثیر قیمت سوخت بر قیمت کالاها، افزایش قیمت گازوئیل می‌تواند به افزایش قیمت تمام‌شده محصولات بینجامد.
برای عضویت در کانال رصد روز کلیک کنید
