چند روز قبل مهرداد بذرپاش، وزیر راه و شهرسازی اعلام کرد: سال آینده دانشگاههای ما پیشتاز نهضت تولید مسکن برای استادان، کارکنان دانشگاهها و خوابگاههای متاهلی خواهند شد. اظهارات وزیر در حالی مطرح میشود که ساخت چهار میلیون مسکن دولت رئیسی همچنان وضعیتی مبهم دارد.
به گزارش رصد روز،سال ۱۴۰۱ رو به پایان است و اقتصاد ایران مسیر پرنوسانی را در همه ابعاد تجربه کرده است. بازار مسکن در وضعیت بحرانی به سر میبرد، قیمت دلار و سکه در یکی از سقفهای تاریخی خود ایستاده و نرخ تورم هر ماه روندی افزایشی را ثبت کرده است.
در همین حال بیش از یک سال از آغاز به کار دولت رئیسی گذشته اما تا امروز وعده ساخت یک میلیون مسکن در طول یک سال حتی در حد کلنگزنی نیز عملی نشده است. این در حالی است که دولت هر روز وعدهای جدید در این باره میدهد.
چند روز قبل بذرپاش، وزیر راه و شهرسازی گفته بود: «وزارت راه و شهرسازی در توافق با وزارت علوم، تحقیقات و فناوری دانشگاه آزاد و همچنین واحدهای فنی و حرفه ای در تولید مسکن و اجرای طرح نهضت ملی همکاری میکند تا به اجرای قانون جهش تولید مسکن سرعت بدهد. سال آینده دانشگاههای ما پیشتاز نهضت تولید مسکن برای استادان، کارکنان دانشگاهها و خوابگاههای متاهلی خواهند شد.»
اما آیا مشکل اصلی آغاز طرح نهضت ملی مسکن نیروی کار است؟
طرح نهضت ملی مسکن از ابتدا منتقدان زیادی در بین کارشناسان داشت. آنها معتقد بودند دولت منابع مالی کافی برای احداث این تعداد از مسکن را ندارد و فراهم کردن آن نیز با توجه به وضعیت اقتصادی کشور امری ناممکن به نظر میرسد.
در حال حاضر نیز نیروی کار متخصص به حد کافی در کشور وجود دارد و تاخیر در آغاز پروژه همزمان با اقدامان غیرکارشناسی در این حوزه موجب عدم استفاده از این نیروها در عرصه ساختوساز شده است.
بررسی نرخ بیکاری فارغالتحصیلان آموزش عالی در پاییز ۱۴۰۱ نشان میدهد، ۱۲/۵ درصد از جمعیت فعال آموزش عالی بیکار بودهاند.
با توجه به تورم موجود در جامعه قیمت مصالح ساختمانی افزایش روزافزونی را تجربه میکند و این امر باعث عدم ثبات در قیمت ساخت واحدهای پروژه نهضت ملی مسکن شده است.
آخرین دادههای مرکز آمار ایران نشان میدهد قیمت نهادههای ساختمانی از تابستان سال گذشته تا تابستان امسال افزایش حدود ۲۹ درصدی داشته است.
اکنون ۳۰۰ شهر در کشور با تنش آبی و مشکل فرونشست مواجه هستند. این عامل باعث میشود زمین کافی برای ساخت وجود نداشته باشد. به ویژه که دولت اعلام کرده در برخی از شهرها نیز قرار است مسکنهای ویلایی نیمهآماده به مردم تحویل داده شود.
در نظر گرفتن زمینهای خارج از شهر نیز برای ساخت این واحدها گواهی بر کمبود زمین آماده ساخت و ساز در کشور است.
همانطور که گفته شد دولت برای تامین هزینههای این طرح نیز با مشکل مواجه است. در سال جاری هم دولت کسری بودجه شدیدی دارد که برای حل آن هنوز راهی پیدا نکرده است.
چشمانداز تورم در سال جدید نیز از نظر کارشناسان صعودی است و این عاملی برای بحرانیتر شدن وضعیت اقتصاد دانسته میشود.
مشکل بعدی را نیز میتوان مساله تامین برق دانست. طبق گفته مصطفی رجبی مشهدی، سخنگوی صنعت برق، تامین برق برای این حجم از مسکن حدود ۱۵ هزار میلیارد تومان برآورد شده که بیش از ۵۰ درصد بودجه وزرات نیرو را به خود اختصاص میدهد
با توجه به اینکه در حال حاضر نیز وزارت نیرو به بخش خصوصی بدهکار است بهنظر میآید طرح مسکن ملی از این لحاظ نیز با مشکل روبهرو باشد.
بر همین اساس مشخص نیست وزیر راه هر بار با چه هدفی وعدههای غیرقابل اجرا در حوزه مسکن و اشتغال متخصصان این صنعت را مطرح میکند؟