مانع‌تراشی جدید واشنگتن در مسیر صادرات نفت ایران تا دردسر یک واگذاری نفتی برای آقای وزیر!
حوزه نفت و انرژی همواره سرشار از حواشی و اتفاقات غیرمترقبه و داستان‌های مختلف است، که در این بخش به این حواشی خواهیم پرداخت.
حوزه نفت و انرژی همواره سرشار از حواشی و اتفاقات غیرمترقبه و داستان‌های مختلف است، که در این بخش به این حواشی خواهیم پرداخت.
به گزارش رصد روز، حاشیه نخست این هفته را دردسر یک واگذاری نفتی برای آقای وزیر شروع می‌کنیم؛ اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس در هفته ای که گذشت در نشستی با حضور وزیر اقتصاد و امور دارایی نتایج نهایی تحقیق و تفحص از نحوه واگذاری هلدینگ پتروشیمی باختر را بررسی کردند.
جلسات کمیسیون اقتصادی در هفته جاری برگزار می‌شود. دستور کار این کمیسیون در این هفته به شرح زیر بود:
بررسی نهایی نتایج تحقیق و تفحص از شرکت‌های زیر مجموعه شرکت سرمایه‌گذاری آتیه صبا و شرکت کفش ملی با حضور وزیر تعاون کار و رفاه اجتماعی و مدیرعامل صندوق‌های بازنشستگی کشوری.
بررسی نهایی نتایج تحقیق و تفحص از نحوه واگذاری هلدینگ پتروشیمی باختر به بخش خصوصی با حضور وزیر اقتصاد و امور دارایی.
که تمام میادین مشترک نفتی تعیین تکلیف شده‌اند اما میادین مشترکی وجود دارند که در دایره وعده آقای معاون وزیر نگنجیده است.
اواسط سال قبل بود که مدیرعامل شرکت ملی نفت اظهارنظری را در مورد میادین مشترک نفتی اعلام کرد و گفت “هم اکنون میدان نفتی مشترک تعیین تکلیف نشده‌ای بین ایران و عربستان وجود ندارد، از سوی دیگر با توجه به احیای روابط بین دو کشور کارهای مقدماتی برای انجام همکاری دوجانبه آغاز شده است. آمادگی کامل برای آغاز حفاری در میدان مشترک نفتی آرش وجود دارد و منابع قابل‌توجهی را برای اجرای طرح توسعه این میدان در هیئت مدیره شرکت ملی نفت ایران مصوب کرده‌ایم و با آماده شدن شرایط، حفاری را در میدان آرش آغاز می‌کنیم. ”
صحبت‌هایی که با واکنش مقامات کویتی همراه شد و سعدالبراک، وزیر نفت کویت در این باره گفت: ما به طور قاطع فعالیت‌های ایران را در اطراف میدان گازی فراساحلی الدوره، رد می‌کنیم. میدان الدوره، ثروت طبیعی کویت و عربستان است و هیچ طرف دیگری تا زمان دیگری که ترسیم مرزهای دریایی تعیین تکلیف نشده، در آن حقوقی ندارد. کویت و عربستان کاملا بر سر اینکه ایران یک طرف مذاکره باشد توافق دارند.
پس از این اظهارات، وزارت خارجه مجدد واکنش نشان داد و ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه گفت: «در چارچوب گفت‌وگوهای دوجانبه با مقامات دولت کویت در حال پیگیری این موضوع هستیم. این موضوع به همراه تحدید حدود دریایی، از موضوعات مورد مذاکره ایران و کویت بوده است. موضوعات مربوط به حدود دریایی و بهره‌برداری از منابع هیدروکربنی مشترک، با مدنظر قرار دادن منافع مشترک و اصل حسن همجواری با همه همسایگان از جمله کویت، همواره مورد توجه جمهوری اسلامی ایران بوده است.»
در آذرماه سال قبل کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس در پایان چهل و چهارمین نشست خود در دوحه قطر ادعاهای خود درخصوص پرونده میدان گازی آرش را تکرار کردند. شرکت کنندگان در پایان این نشست در بیانیه‌ای مدعی شدند که مالکیت میدان گازی مشترک آرش (الدوره) متعلق به عربستان و کویت است و تنها این دو کشور حق بهره برداری از منابع آن را دارند.
همچنین در بهمن‌ماه کویت و عربستان سعودی در پایان سفر شیخ مشعل الاحمد الجابر الصباح، امیر کویت به ریاض بیانیه مشترکی منتشر کردند که در بخشی از آن، دو کشور با تاکید بر توافق مجدد در خصوص محتوای بیانیه پیشین دو کشور، بار دیگر بر حق انحصاری دو کشور برای بهره برداری از میدان نفت و گاز دُره (آرش) پافشاری کردند.دلیل اهمیت توسعه میدان آرش برای عربستان، کویت و ایران نیاز فزاینده به گاز و بحران‌های انرژی پی در پی است. البته توسعه این میدان گازی بیش از آنکه به بازار جهانی گاز طبیعی مایع مرتبط باشد، بر روابط منطقه‌ای تأثیرگذار است؛ یعنی تأثیر آن بر بازار جهانی گاز و LNG ناچیز خواهد بود و همه تولید آن در بخش برق و انرژی داخلی هر یک از سه کشور جذب می‌شود.
طبق برآوردها، منابع این میدان از ۶۰ تریلیون فوت مکعب تا ۱۰-۱۳ تریلیون فوت مکعب و ۳۰۰ میلیون بشکه نفت متغیر است. برآوردهای تولید نیز متفاوت است و از ۸۰۰ میلیون تا ۱ میلیارد فوت مکعب در روز و ۸۴ هزار بشکه در روز تخمین زده می‌شود.
هر سه کشور از کمبود گاز رنج می‌برند، هرچند مشکل برای کویت حادتر است. به همین دلیل، اوایل دهه ۲۰۰۰ با افزایش تقاضا به گاز، مذاکرات میان عربستان و کویت در زمینه توسعه مشترک میدان آرش ازسر گرفته شد. در آن زمان به دلیل افزایش شدید تقاضا، ارزش گاز برای هر دو کشور مسجل شد و به دنبال افزایش تولید گاز برای برآوردن نیازهای رو به رشد داخلی خود بودند، زیرا کویت فاقد گاز است و به همین دلیل پایانه ای برای واردات و خرید LNG از بازار جهانی ایجاد کرد و حتی برای واردات گاز از ایران وارد مذاکره شد که به دلیل قطع روابط ایران و عربستان، این مذاکرات نیز متوقف شد.
به‌تازگی هم خجسته مهر – مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران درباره میدان آرش توضیح داده و گفته است هر میدان نفتی و گازی که در مرزهای ایران باشد، از سوی ایران نیز توسعه می‌یابد.
علی‌رغم وعده معاون وزیر نفت، میدان گازی آرش یکی از میادین توسعه نیافته استراتژیک کشورمان است که مشترک با ناحیه بی طرف بین کویت و عربستان است. امتداد ساختمان میدان آرش در آب‌های ایران و ناحیه بی طرف بین کویت و عربستان، به میدان الدوراء کویت می‌رسد که از سال ١٩٧۵ در حال بهره‌برداری است.
طبق این مرز حدود چهل درصد ساختمان نفتی و گازی موجود میدان آرش، در آب‌های ایران قرار دارد. سال‌ها پیش شرکت ملی نفت ایران به منظور تعیین میزان ذخائر درجا اقدام به حفر یک حلقه چاه اکتشافی (چاه شماره یک آرش) کرد که موقعیت این چاه نزدیک به خط مرزی مورد قبول کشورمان است.
طی۱۲ سال گذشته کشور کویت با مستمسک قرار دادن نتایج لرزه نگاری انجام شده توسط شرکت شل برای این کشور، اقدام به تعریف خط مرزی جدید کرده که بر اساس این مرز کل ساختمان میدان آرش در بخش عربی میدان قرار می گیرد، اما این مرز هیچگاه مورد پذیرش کشورمان قرار نگرفته است.
اخیرا شورای همکاری خلیج فارس درباره میدان گازی آرش بیانیه‌ای داده و حق ایران را نادیده گرفته است. ناصر کنعانی – سخنگوی وزارت خارجه با اشاره به این موضوع بیان کرد: در این زمینه مواضع اصولی خود را اعلام کرده‌ایم. تاکنون مرزهای دریایی جمهوری اسلامی و کویت تحدید حدود دقیق نشده است و نمی‌توان نسبت به سهم کشورها بر سر مالکیت میدان آرش سخنی به میان آورد.
در این زمینه هر اقدام یک جانبه‌ای بدون در نظر داشتن منافع ما در ارتباط با میدان گازی آرش از نظر تهران غیرقابل‌قبول است و ما از کشور دوست، کویت دعوت می‌کنیم به جای صدور بیانیه‌های غیر سازنده، برای دستیابی به توافقی پایدار که متضمن منافع دو کشور باشد به پای میز مذاکره بیاید.
جدال بر سر میدان آرش درحالی ادامه دارد که شرکت ملی نفت مدعی تعیین تکلیف در این بخش است، انتظار می‌رود با توجه به اهمیت این میدان اقدامات جدی‌تری از سوی شرکت ملی نفت برای ایجاد تکلیف در این میدان انجام شوذ تا حق ایران پایمال نشود.
حاشیه بعدی هم به مانع‌تراشی جدید واشنگتن در مسیر صادرات نفت ایران می‌پردازد؛ صباح زنگنه درباره صادرات نفت ایران به چین اظهار داشت: ابتدا باید این موضوع را در نظر داشت، اینکه ایران به راحتی نفت را به چین می‌فروشد درست نیست ولی به هر ترتیب راه‌هایی پیدا کرده که بتواند نفت را در حدی که نیازهای اساسی کشور را تامین کند بفروش برساند. اگر ایران می‌توانست براحتی نفت خود را بفروشد باید می‌توانست حداقل در شرق آسیا و چین و هند با قیمت خوب و مقادیر مورد توافق بفروشد.
وی با بیان اینکه امریکا هیچ مجوزی برای تسهیل در زمینه فروش نفت ایران به چین صادر نکرده گفت: اخیراً کنگره و مجلس سنای امریکا مصوبه‌ای داشته و به چین فشار وارد کرده‌اند که از ایران نفت نخرند و یا کمتر وارد کنند. اما موضوع از این قرار است که امریکا نمی‌تواند در چند جبهه بجنگد مشکلی که با کمبود انرژی و سوخت در اروپا بوجود آمده، باعث شده امریکا از هر طرقی سعی می‌کند نفت در بازار وجود داشته باشد، ضمن اینکه اگر چین بخواهد وارد بازار خرید نفت جهان شود مشکلات امریکا و اروپا شدیدتر خواهد شد، بنابراین ایالات متحده سعی بر این دارد که کمبودها را به هر شکلی برطرف کند.
این کارشناس حوزه انرژی گفت: امریکا باتوجه به مشکلاتی که برای نفت و گاز روسیه در اروپا و جهان پیدا شده تلاش می‌کند به هر کشوری که نفت دارد با روش‌هایی اجازه دهد نفت خود را وارد بازار کنند تا بحران قیمت پیش نیاید، ضمن اینکه کم شدن عرضه ۲ میلیون بشکه‌ای از سوی اوپک پلاس به این چالش‌ها دامن زده است. به همین دلیل برای ایران و ونزوئلا مسیرهایی باز می‌کند که نفت این کشورها وارد بازار جهانی شود تا بحران کمیت و قیمت نفت ایجاد نشود.
وی تاکید کرد: امریکا رسما به ایران مجوز فروش و عرضه نفت به کشورها از جمله چین را نداده اما ممکن است چشم‌پوشی کند. چین کشور بزرگی است و چندین شرکت و پالایشگاه دارد و نمی‌تواند همه را کنترل کند، آنها به بازارها به هر ترتیب دسترسی خواهند داشت و باعث افزایش قیمت می‌شوند اما در هر حال باید با قاطعیت گفت که هیچ توافقی برای عرضه نفت ایران صورت نگرفته است.
زنگنه تصریح کرد: نفت ایران فعلا در شرایط تحریم عرضه می‌شود ضمن اینکه اگر احتمالا ترامپ بر سر کار بیاید تحریم‌های شدیدتر هم اعمال می‌شود و تصمیم‌گیری‌ها بر اساس شرایط موجود و تلاش برای عدم ایجاد بحران در تامین انرژی انجام می‌شود. یک سیاست مشخصی وجود ندارد که بگوییم که ایران نباید از سقف مشخصی در تولید و فروش نفت تجاوز کند و یا به چه کسی و یا در کدام بازار نفت را بفروش برساند، تصمیم‌گیری‌ها تا حدی نوسان دارد و ژله‌ای بوده و ثابت نیست.
وی بیان داشت: شرایط بازار به گونه‌ای است که امریکا از فرصت استفاده کرده و نفت شیل را به اروپا و کشورهای دیگر می‌فروشد یعنی معاملات نفت یک جانبه نیست و یک چهره ندارد، جنبه‌های مختلفی دارد. امریکا جایی فشار وارد می‌کند که کمبود ایجاد شود و وقتی نفت تولیدی خود را در بازار عرضه کرد تعادل ایجاد می‌کند اگر قیمت نفت بالا رفت بلافاصله از ذخایر استراتژیک خود استفاده می‌کند و نفت را می‌فروشد و درآمد کلانی کسب می‌کند. بنابراین وجوه و جنبه‌های مختلفی باید دیده و معادلات چندوجهی و چندمجهولی کنار هم چیده شود.
این کارشناس حوزه انرژی درباره معامله نفتی چین و امریکا بر سر فروش نفت ایران و توافق بر سر توقف حملات حوثی‌ها گفت: ایران سیاست‌های خاص خود را دارد، حوثی‌ها هم برای خود استقلال قائلند، چینی‌ها هم در قبال ایران تا جایی حرفشان خریدار دارد. حوثی‌ها زمانی می‌توانند حمله‌ها را متوقف کنند که در غزه آرامش صورت گیرد. اگر امریکا بخواهد که حوثی‌ها دست از اقدامات خود بردارند باید آرامش را در غزه، رفح و فلسطین برقرار کند و به اسرائیل اجازه ندهد که در غزه اقداماتی داشته باشد، از طرفی حوثی‌ها منتظرند عربستان به تعهداتشان عمل کنند و امریکا هم به اسرائیل فشار کند از غزه عقب‌نشینی و آتش‌بس کند و به رفح حمله نکند.
