به گزارش رصد روز، در سطح کلی، نرخ تورم ریالی کالاهای صادراتی در تابستان برابر با ۵.۷ درصد و در پاییز ۱۰.۵ درصد گزارش شده است، در حالی که در واحد دلاری، تغییرات به ترتیب برابر با منفی ۰.۳ درصد در تابستان و ۱.۲ درصد در پاییز ثبت شده است. این اختلاف نشان میدهد که افزایش قابلتوجه در ارزش ریالی کالاها تا حد زیادی تحت تأثیر نوسانات نرخ ارز و کاهش ارزش ریال نسبت به دلار قرار دارد؛ به طوری که افزایش قیمتهای ریالی حتی در صورتی که تغییرات دلاری کمتر یا حتی منفی باشد، میتواند ناشی از افزایش هزینههای تبدیل ارز باشد. به عبارت دیگر، سطح بالای تورم ریالی کالاهای صادراتی هم زمان با سطح بسیار پایین تورم دلاری این اقلام نشان میدهد که به دلیل افزایش شدید نرخ ارز و کاهش ارزش پول ملی، کالا در داخل کشور گران شده اما گرانی آن به صورت دلاری و در خارج کشور یا به مراتب در سطوح پایینتری قرار داشته و یا با ارزانی مواجه شده است.
تورم کالاهای صادراتی ایران در فصل پاییز نسبت به تابستان افزایش چشمگیری را در نرخ ریالی تجربه کرد، در حالی که تورم دلاری برخی گروههای کالایی نوساناتی را نشان داد. بررسی دادههای موجود نشان میدهد که نرخ تورم ریالی در پاییز برای کل کالاهای صادراتی به ۱۰.۵ درصد رسید که نسبت به ۵.۷ درصد تابستان رشد دو برابری را ثبت کرده است. این در حالی است که تورم دلاری در همین دوره با رشد اندک ۱.۲ درصدی همراه بود که نسبت به کاهش ۰.۳ درصدی تابستان تغییر محسوسی محسوب میشود.
برخی گروههای کالایی مانند «ماشینآلات» و «وسایل نقلیه» در تورم ریالی رشد قابل توجهی را تجربه کردند. تورم ریالی ماشینآلات از ۸.۸ درصد در تابستان به ۳۲ درصد در پاییز جهش کرد، در حالی که تورم دلاری این گروه نیز از ۲.۹ درصد به ۱۴.۹ درصد افزایش یافت. در بخش «وسایل نقلیه»، تورم ریالی از ۴.۸ درصد به ۱۳.۳ درصد رسید، در حالی که در بخش دلاری این گروه از منفی ۰.۱ درصد در تابستان به ۲.۲ درصد در پاییز رشد کرد.
یکی از گروههای قابل توجه، «حیوانات زنده» است که در بخش ریالی از ۵.۳ درصد در تابستان به ۱۲.۸ درصد در پاییز افزایش یافت، اما در بخش دلاری نیز از منفی ۰.۳ درصد به ۳.۱ درصد رسید. این روند نشان میدهد که رشد قیمت این کالاها در بازارهای بینالمللی نیز محسوس بوده است.
از سوی دیگر، برخی گروهها مانند «صنایع غذایی» و «فلزات معمولی» با کاهش یا ثبات نسبی در نرخ تورم دلاری مواجه شدند. تورم ریالی صنایع غذایی از ۵.۴ درصد در تابستان به ۸.۶ درصد در پاییز افزایش یافت، اما در بعد دلاری همچنان در محدوده منفی باقی ماند (از منفی یک درصد به منفی ۰.۸ درصد). در گروه فلزات معمولی نیز تورم ریالی از ۳.۶ درصد به ۹.۹ درصد رسید، اما در بعد دلاری از منفی ۲.۱ درصد در تابستان به منفی ۰.۱ درصد در پاییز کاهش یافت.
بررسیهای انجامشده نشان میدهد که در پاییز تورم ریالی تقریباً در تمامی گروههای کالایی افزایش یافته، اما در تورم دلاری تغییرات چشمگیری مشاهده نشده و در برخی موارد حتی کاهش داشته است. این امر نشاندهنده تأثیر نوسانات نرخ ارز بر صادرات ایران است. در حالی که افزایش تورم ریالی میتواند ناشی از عوامل داخلی مانند رشد هزینههای تولید و حملونقل باشد، ثبات یا کاهش تورم دلاری میتواند به دلیل رقابتپذیری پایینتر کالاهای ایرانی در بازارهای جهانی و تغییرات تقاضای خارجی باشد.
به طور کلی، افزایش تورم ریالی بدون همراستا شدن با تورم دلاری میتواند نشاندهنده کاهش قدرت خرید ارزهای خارجی در داخل کشور باشد که میتواند تأثیراتی بر تراز تجاری و میزان صادرات ایران بگذارد. ادامه این روند نیازمند سیاستهای کنترلی در حوزه نرخ ارز و تقویت رقابتپذیری محصولات صادراتی است.
برای عضویت در کانال رصد روز کلیک کنید