رکورد حجم تجارت خارجی ایران ناشی از چیست؟

به گزارش رصد روز، علی‌رغم اینکه صادرات غیرنفتی ایران تقریبا در یکی از بالاترین مقادیر از سال ۱۳۹۲ قرار گرفته است، اما رکورد زدن واردات و رسیدن آن به مرز ۶۰ میلیارد دلار، تراز تجاری بدون محاسبه نفت تقریبا به منفی ۱۵ میلیارد دلار رسیده است، یعنی معادل حدودا یک سوم کل صادرات غیرنفتی ایران.

علاوه بر این موضوع، رشد صادرات و واردات ایران طی یازده ماهه ابتدایی سال جاری در مقایسه با بازه مشابه در سال‌های گذشته نیز منجر به ثبت رکورد حجم تجارت خارجی ایران در سال ۱۴۰۲ شده است.

شایان ذکر است در سراسر این گزارش صرفا از داده‌های گمرک استفاده شده که در آمدهای نفت صادراتی لحاظ نشده است.

رکورد ۱۱ ماهه حجم تجارت خارجی در سال ۱۴۰۲
بر اساس آخرین آمار منتشر شده از سازمان گمرک، حجم تجارت خارجی ایران بدون احتساب درآمدهای نفتی، حدود ۱۰۴.۹ میلیارد دلار از ابتدای سال ۱۴۰۲ تا پایان بهمن ماه اعلام شده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد حجم تجارت خارجی ۱۱ ماهه در سال جاری، بالاترین رقم را از سال ۱۳۹۲ به ثبت رسانده است.

به‌طور کلی به مجموع ارزش صادرات و واردات، حجم تجارت خارجی گفته می‌شود بنابراین در صورت افزایش هر یک از این اجزاء، حجم تجارت خارجی افزایش پیدا می‌کند. اما رکورد ۱۱ ساله حجم تجارت خارجی ایران ناشی از افزایش در کدام یک از اجزا بوده است؟

صادرات ۴۵ میلیارد دلاری ایران از ابتدای سال تا انتهای بهمن
بررسی‌ها نشان می‌دهد ارزش صادرات ۱۱ ماهه ایران در ۱۴۰۲ معادل ۴۴.۹ میلیارد تومان ثبت شده است. هرچند رقم مذکور در مقایسه با ارزش صادرات در یازده ماهه ۱۴۰۱ حدود ۴.۲ میلیارد دلار پایین‌تر بوده اما در مقایسه با بقیه سال‌ها ارزش بیشتری داشته است.

در سال‌های کرونا یعنی ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ که ارزش صادرات ایران به شدت افت کرده بود اما اگر به گذشته‌تر بازگردیم، می‌توان مشاهده کرد که در سال‌های ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۷ نیز رقم صادرات ایران قابل ملاحظه بوده و حدود ۴۰ میلیارد دلار نوسان می‌کرده است.

واردات رکورد زد
در مقابل مشاهده می‌شود میزان واردات طی ۱۱ ماه ابتدایی سال جاری به ۵۹.۹ میلیارد دلار رسیده که رکورد حداقل ۱۱ سال اخیر به‌نظر می‌رسد. بررسی‌ها حاکی از آن است که ارزش واردات از سال ۱۳۹۹ به بعد با سرعت زیادی درحال رشد است و طی همین سال‌ها از ۳۴.۴ میلیارد دلار به مرز ۶۰ میلیارد دلار رسیده است.

چرا تجارت خارجی ما رشد کرده است؟
تراز تجاری به نوعی اختلاف ارزش صادرات و واردات را نشان می‌دهد. چنانچه ارزش واردات بیشتر از صادرات باشد تراز تجاری منفی و در حالت معکوس آن، تراز تجاری مثبت است. داده‌های یازده ماهه ۱۴۰۲ نشان می‌دهد ارزش تراز تجاری به منفی ۱۵ میلیارد دلار رسیده است که یکی از منفی‌ترین ارقام ثبت شده از ۱۳۹۲ تاکنون است.

بنابراین با توجه به امار ارائه شده، می‌توان دریافت که افزایش حجم تجارت خارجی طی ۱۱ ماهه ابتدایی امسال در مقایسه با سال‌های گذشته، نه لزوما به معنای بهبود، بلکه به معنای افزایش همزمان در صادرات و واردات است که البته چون ارزش واردات بیش از ارزش صادرات بوده، تراز تجاری ۱۱ ماهه نیز منفی شده است.

برای عضویت در کانال رصد روز کلیک کنید