سهم دهک‌های فقیر جامعه از هزینه‌ها در کشور افزایش یافته است.

مرکز آمار آخرین وضعیت توزیع درآمد را برای خانوارهای کشور در سال گذشته منتشر کرده است. بخشی از این گزارش به نحوه توزیع مخارج بین خانوارهای پرهزینه نسبت به خانوارهای کم‌هزینه، همان دهک‌های بالا نسبت به دهک‌های پایین، پرداخته است. این بخش نشان می‌دهد شکاف بین این دو گروه در سال ۱۴۰۱ کمتر شده است.

طبق این گزارش در سال گذشته، جمعیت خانوار کم‌هزینه کشور یا همان دهک‌های پایین، سهم بیشتری از مخارج کل پیدا کرده است.

سهم بیست درصد کم‌هزینه‌ترین و پرهزینه‌ترین جمعیت کل کشور، دو شاخصی است که نشان می‌دهد مجموع دو دهک بالا و مجموع دو دهک پایین، هر کدام چه سهمی از کل هزینه موجود در جامعه را به خود اختصاص داده‌اند.

photo_2023-09-11_19-17-35

وضعیت نسبت هزینه ثروتمندان به فقرا در سال ۱۴۰۱

نسبت هزینه ۱۰، ۲۰ و ۴۰ درصد پرهزینه‌ترین به ۱۰، ۲۰ و ۴۰ درصد کم‌هزینه‌ترین جمعیت نیز از دیگر شاخص‌های توزیع مخارج است که نشان‌ می‌دهد وضعیت مخارج پرهزینه‌ترین دهک‌ها چند برابر کم‌هزینه‌ترین دهک‌ها بوده است.

بررسی شاخص مورد اشاره در سه گروه ۱۰، ۲۰ و ۴۰ درصدی در گزارش جدید مرکز آمار نشان از کاهش این نسبت دارد. نسبت ۱۰ درصد پرهزینه‌ترین جمعیت به ۱۰ درصد کم‌هزینه‌ترین جمعیت از مخارج جامعه در سال ۱۴۰۱، به سطح ۱۲.۸۶ رسیده که پایین‌ترین میزان ۵ سال اخیر است. این موضوع هم ناشی از رشد هزینه دهک‌های پایینی و هم ناشی از افت هزینه در دهک‌های بالایی بوده است.

به بیان دیگر در سال ۱۴۰۱ مخارج بالاترین دهک جامعه از  کل کشور نسبت به پایین‌ترین دهک جامعه معادل ۱۲.۸ برابر بیشتر بوده است. این در حالی است که در سال ۱۳۸۵ سهم دهک بالای جامعه از هزینه‌های کشور بیش از ۱۷ برابر سهم دهک‌پایین جامعه بوده که در این سال‌ها کمتر شده است. این به معنای نزدیک‌تر شده هزینه‌های دهک اول و دهم نسبت به سال‌های اخیر است.

بررسی‌ها درخصوص نسبت هزینه‌های دهک نهم و دهم به دهک‌های اول و دوم نشان می‌دهد این متغیر در سال ۱۴۰۱ تقریبا ۷.۷ برابر بود. یعنی جمع هزینه‌های ۲۰ درصد غنی‌تر به ۲۰ درصد فقیرتر حدودا ۷.۷ برابر بیشتر بوده است. این نسبت در سال ۱۳۸۵ حدود ۱۰ برابر بوده و به مرور در سال‌های اخیر کمتر شده است.

کاهش نسبت مذکور، در دو بخش ۴۰ درصدی نیز صدق کرده که به اعتقاد برخی می‌تواند حاکی از بهبود وضعیت توزیع درآمدی به سمت دهک‌های کم‌درآمد جامعه است.