سهم صادرات صنعتی از سبد صادرات غیرنفتی کشور تنها محدود به ۱۵درصد است. مقایسه صادرات صنعتی ایران در ۶ماه اول۱۴۰۲ با بازه زمانی مشابه در سال گذشته نشان می‌دهد صادرات صنعتی ایران کمتر از ۴۰۰میلیون دلار افزایش داشته و از رقم سه‌میلیارد و ۲۰۰م...
به گزارش رصد روز، بررسیها حاکی از این است که رشد خلق ارزش افزوده صنعت ایران طی سال‌های اخیر بسیار اندک بوده و صنعت ایران تنها یک مرحله از خام‌فروشی فاصله گرفته و به نوعی در مرحله نیمه‌خام فروشی درجا زده است. داده‌های یونیدو بیانگر این است که نرخ رشد خلق ارزش افزوده صنعتی در بازه زمانی ۳۰ساله در ایران، ۶بار وارد بازه منفی شده است. این در حالی است که این نرخ در کشوری مثل چین، به مدت ربع قرن مثبت مانده و از تعهد این کشور به توسعه صادرات صنعتی حکایت دارد. اهمیت این موضوع از آن جهت است که رابطه سیاستگذار با برون‌گرایی اقتصاد و بنگاههای صنعتی را به خوبی نشان می‌دهد. بررسی صادرات صنعتی ایران همچنین حاکی از این است که ارزش هر تن کالای صادراتی ایران نسبت به سال گذشته بدون تغییر مانده و کالاهای صادراتی صنعتی ایران از کمترین میزان پیچیدگی، فناوری و خلق ارزش افزوده برخوردار بوده‌اند. این در حالی است که صادرات صنعتی در کشورهایی همچون ترکیه، بحرین، گرجستان، اردن، پاکستان و ارمنستان سهم بیش از ۷۰درصدی دارد. وضعیت صنعت و صادرات صنعتی ایران وقتی تراژیک‌تر می‌شود که صنعت ایران حتی سهم چندانی در صادرات به شرکای تجاری اصلی هم نداشته است. فقدان استراتژی توسعه صنعتی، سیاستگذاریهای اشتباه ارزی و تجاری و محدودیت‌های ناشی از تحریم، از جمله اصلیترین دلایلی هستند که باعث شده است صنعت ایران در مسیر خلق ارزش افزوده و ارتقای فناوری پیش نرود و در جا بزند.
مریم بابایی: آمار تجارت در ۶ماهه ۱۴۰۲ نشان می‌دهد که صادرات صنعتی ایران تنها ۳.۵میلیارد دلار بوده و با سهم اندک ۱۵درصدی از کل صادرات کشور، به چند کشور همسایه و چند بخش صنعتی محدود است. این در حالی است که بررسیها نشان می‌دهد بیش از ۷۰درصد صادرات کشورهای ترکیه، بحرین، گرجستان، اردن، پاکستان و ارمنستان به‌عنوان همسایگان ایران را صادرات صنعتی تشکیل می‌دهد. اما چه عواملی باعث شده است تا صادرات صنعتی ایران در کف باقی بماند و محدود به کالاهایی با کمترین میزان خلق ارزشافزوده و به نوعی در بند نیمه‌خام‌‌‌فروشی باشد.
یکی از شاخص‌‌‌هایی که می‌‌‌تواند ارزیابی دقیق‌‌‌تری از توان رقابت و عملکرد صنعتی کشورها ارائه دهد، شاخص عملکرد رقابت صنعتی (CIP) یونیدو است. این شاخص، پتانسیل کشورها برای تولید و صادرات محصولات کارخانه‌‌‌ای در جهت ارتقا و تاثیر اقتصادی بر تجارت جهانی و ارزش افزوده محصولات کارخانه‌‌‌ای را می‌‌‌سنجد. یونیدو رقابت صنعتی را ظرفیت کشورها برای افزایش حضور در بازارهای داخلی و بین‌المللی و در عین‌‌‌حال توسعه بخش‌‌‌ها و فعالیت‌‌‌های صنعتی با ارزشافزوده و محتوای فناوری بالاتر در نظر می‌گیرد. بر این اساس گسترش تولید برای افزایش حضور در بازارهای داخلی و بین‌المللی و افزایش محتوای فناورانه دو مولفه اصلی برای بهبود وضعیت کشورها در رقابت‌‌‌پذیری صنعتی است که اولین مولفه، بر افزایش ظرفیت و تولید و مولفه دوم، بر کیفیت و تولید محصولات مبتنی بر فناوری تمرکز دارد.
بررسی نشان می‌دهد ایران حتی در منطقه نیز از نظر شاخص رقابت‌‌‌پذیری صنعتی (CIP) جایگاه قابل اتکایی ندارد و بعد از کشورهای ترکیه، امارات، عربستان، قطر و بحرین قرار گرفته است. یکی از دلایلی که برای بهبود جایگاه این کشورها در مقایسه با ایران عنوان می‌شود، رشد فزاینده ارزشافزوده صنعتی در این کشورهاست. اما چرا وضعیت خلق ارزشافزوده صنعت و صادرات ایران پایین است. بررسی‌‌‌های بازوی پژوهشی مجلس نشان می‌دهد حجم ارزش افزوده صنعتی ایران طی یکدهه اخیر (١٣٩٩-١٣٩٠) به قیمت ثابت دلار سال ٢٠١۵ میلادی، تقریبا در کانال ۶٠میلیارد دلار ثابت بوده و با اندکی بهبود در سه‌سال اخیر، در سال ١۴٠١ به ٧٠میلیارد دلار رسیده است. شاهد این ماجرا سهم بسیار پایین سهم تولیدات صنعتی با فناوری بالا در سبد صادراتی ایران است. بررسیها همچنین حاکی از این است که سهم ایران در ارزشافزوده صنعتی جهانی از ۰.۴۳درصد در سال ٢٠٠۵ به رقم ۰.۴۲درصد کاهش یافته و فاصله ایران در این زمینه در مقایسه با دو رقیب اصلی در منطقه یعنی ترکیه و عربستان، با روندی افزایشی در پیش است و در حالی که شکاف اندازه بخش صنعت ایران با عربستان و ترکیه در سال ۲۰۰۵ به ترتیب ۶.۶ و ۴۴.۷میلیارد دلار بود، در سال ۲۰۲۲، این شکاف به ترتیب به ۱۸.۵ و ۱۳۷.۴میلیارد دلار رسیده است.
چرا خلق ارزشافزوده صنعتی در ایران پایین است؟
بررسیها نشان می‌دهد که ارزشافزوده گروه صنعت در انتهای دهه ۹۰ از ابتدای این دهه کمتر شده است. در سال ۱۴۰۰ نسبت به سال ۱۳۹۰، ارزشافزوده بخش صنعت به میزان ۲درصد کاهش یافته و در حالی که حجم ارزشافزوده گروه صنعت در سال ۸۹، بیش از ۳۷۳هزار میلیارد تومان بوده، در سال ۱۴۰۰ به ۳۰۰هزار میلیارد تومان کاهش یافته است. این آمارها بیانگر این است که بخش صنعت طی سال‌های اخیر قدرت خلق ارزش‌افروده خود را از دست داده و بخش بیشتری از خروجی صنعت برای تداوم تولید و نه در جهت بهبود فناوری و خلق ارزشافزوده خرج شده است.
کاهش سهم ایران در ارزشافزوده صنعتی جهان از ثابت بودن میزان خلق ارزش صنعت طی یکدهه اخیر و افت ظرفیت‌‌‌های تولیدی به‌‌‌دلیل رشد منفی تشکیل سرمایه در اقتصاد ایران ناشی می‌شود. آمارها بیانگر این است که وضعیت تشکیل سرمایه در بازه زمانی ۱۲ساله نصف شده است. براساس بررسی‌‌‌های اتاق تهران در دهه ۱۳۹۰ میزان تشکیل سرمایه به قیمت سال ۱۳۹۵ در مجموع ۵۲۳همت بوده، اما در سال ۱۴۰۱ به قیمت سال ۱۳۹۵ میزان تشکیل سرمایه ۲۷۵همت بوده است. همچنین در حالی که استهلاک سرمایه در سال ۱۳۹۰، ۱۸۰همت و در سال ۱۴۰۰، ۲۵۷همت بوده، استهلاک با تشکیل سرمایه برابر شده است. همه این عوامل باعث شده است تا موتور خلق ارزشافزوده صنعتی کشور به نوعی متوقف شود و سهم ایران از ارزشافزوده صنعتی جهانی و صادرات صنعتی جهان ناچیز بماند.
سیاستگذاری نادرست و فقدان استراتژی توسعه صنعتی
اما چرا صنعت در یکدهه اخیر در مسیر نزولی قرار گرفته است. این وضعیت از یک‌طرف با سیاستگذاریهای داخلی و نبود سیاست و استراتژی توسعه صنعتی و از طرف دیگر با محدودیت‌هایی که به واسطه تحریم برای تولید، تجارت و سرمایه‌گذاری ایجاد شده، مرتبط است. در نبود استراتژی توسعه صنعتی، سیاستگذاری صنعتی در ایران منسجم و هماهنگ پیش نرفته و سیاستهای مالیاتی، تجاری، اعتباری و تامین مالی و ظرفیت دستگاه‌‌‌های مختلف در جهت هم‌‌‌افزایی بخش تولید تنظیم و به کار گرفته نشده است. فقدان استراتژی صنعتی همچنین باعث شده است تا صنایع پیشران و ارزآور به‌درستی شناسایی نشده و مورد حمایت قرار نگیرند و ساختار صنعتی کشور در مسیر توسعه صنعتی در جهت تنوع‌‌‌یابی و ایجاد صنایع با پیچیدگی و فناوری بالاتر شکل نگرفته باشد و نهایتا سبد صادراتی همچنان محدود و وابسته به محصولاتی با کمترین میزان ایجاد ارزشافزوده باقی بماند و کالاهای دانش‌‌‌بنیان و فناورانه که پتانسیل خلق ارزشافزوده بیشتر و افزایش رقابت‌‌‌پذیری صادراتی را دارند، همچنان سهم بسیار اندکی از تولید و صادرات صنعتی داشته باشند. نوسانات ارزی، محدودیت در تامین مواد اولیه تولید از جمله مواد اولیه وارداتی، افزایش قیمت نهاده‌‌‌‌‌‌‌‌‌های وارداتی، کاهش توان واردات بنگاههای تولیدی در عین وابستگی تولید صنعتی به واردات؛ افزایش ظرفیت تولید و نوسازی ماشین‌‌‌آلات و خطوط تولیدی را کاهش داده است. سیاستهای تجاری و ارزی اشتباه از جمله پیمان‌‌‌‍‌‌‌سپاری ارزی در کنار کاهش شرکای تجاری و محدودیت در مراودات تجاری با کشورهای پیشرفته و فقدان توافق‌‌‌های تجاری با رقبا، افت قدرت رقابت‌‌‌پذیری صنعتی کشور را به دنبال داشته است. از طرف دیگر محیط کسب‌وکار نامناسب و سیاستهای اشتباهی همچون قیمت‌گذاری دستوری در کنار رشد هزینه‌‌‌های تولید، کمبود نقدینگی، دشواری تامین مالی برای بنگاه‌‌‌ها، تسهیلات‌‌‌دهی ضعیف به تولید و چالش‌‌‌های مربوط به تامین انرژی از جمله برق و گاز، مسیر هرگونه نوسازی، نوآوری، خلاقیت، ارتقای فناوری تولید و ایجاد ارزشافزوده صنعتی را مسدود کرده است.
نهایتا و براساس مطالعات صورت‌گرفته، برخلاف روند طی‌شده در کشورهایی همچون ترکیه، جهش‌‌‌های ارزی در ایران نه‌تنها رونق صادرات از جمله صادرات صنعتی را به دنبال نداشته، بلکه خروج از صنعت و حضور در بازارهای نامولد را به گزینه پرسودتری تبدیل کرده است. روند کاهشی تولید همچنین به دلیل کاهش نرخ حقیقی ارز و عدم‌استفاده از ظرفیت‌‌‌های صنعتی و انحراف منابع سرمایه‌‌‌ای تشدید شده است.
سهم صادرات صنعتی در کل صادرات
شاخص سهم صادرات صنعتی در کل صادرات یک کشور بیانگر نسبت میزان تولید صنعتی به فعالیت‌‌‌های صادراتی است. بررسی سهم ارزشی بخش‌‌‌های عمده کالایی از صادرات ۶ماهه سال ۱۴۰۲ نشان می‌دهد پتروشیمی و پایه نفتی ۵۲درصد، کشاورزی ۶درصد، معدن و صنایع معدنی ۲۷درصد و صنعت تنها ۱۵درصد صادرات را شامل شده است. بررسی دقیق‌‌‌تر صادرات غیرنفتی در ۶ماهه ۱۴۰۲ به تفکیک بخش‌‌‌های عمده و مقایسه با مدت مشابه سال قبل همچنین بیانگر این است که در این بازه زمانی، صادرات بخش صنعت، از نظر ارزشی ۳۵۸۹میلیون دلار و از نظر وزنی ۳۳۵۱هزار تن و در ۶ماهه ۱۴۰۱، از لحاظ ارزش ۳۲۰۰میلیون دلار و از نظر وزنی ۲۹۷۶هزار تن بوده است. بر این اساس تغییرات ارزش صادرات ۱۲درصد و تغییرات وزن صادرات در این بخش ۱۳درصد بوده است.
صادرات صنعتی به تفکیک گروههای کالایی
بررسی صادرات بخش صنعت به تفکیک بخش‌‌‌های عمده و گروههای کالایی طی ۶ماهه ۱۴۰۲ و مقایسه با سال قبل نشان می‌دهد که از سهم حدود ۱۵درصدی صنعت از صادرات غیرنفتی، محصولات پلیمری ۴درصد، صنایع غذایی ۳.۶درصد، شیمیایی ۲درصد، نساجی، پوشاک و کفش ۱.۵درصد، لوازم‌خانگی ۰.۹درصد، ماشین‌‌‌سازی و تجهیزات ۰.۹درصد، صنایع برق و الکترونیک ۰.۸درصد، خودرو و نیروی محرکه ۰.۵درصد، محصولات سلولزی ۰.۵درصد، دارو ۰.۳درصد، صنایع ورزشی و خلاق ۰.۱درصد و تجهیزات پزشکی صفر درصد سهم داشتهاند.
بالاترین میزان صادرات بخش صنعت به محصولات پلیمری اختصاص داشته است که با صادرات ۹۷۰میلیون دلار به وزن ۸۰۱هزار تن، ۴درصد صادرات بخش صنعت را شامل می‌شود. صادرات این بخش، از لحاظ ارزشی، نسبت به مدت مشابه سال قبل ۲۲۵میلیون دلار و از لحاظ وزنی ۲۱۱هزار تن افزایش داشته است. درصد تغییرات صادرات محصولات پلیمری همچنین نشان می‌دهد که از لحاظ ارزش ۳۰درصد و از لحاظ وزنی ۳۶درصد این بخش رشد داشته است.
در نیمه نخست امسال ۸۶۳میلیون دلار صنایع غذایی به وزن ۹۰۴هزار تن صادر شده که این بخش از صنعت با دارا بودن سهم ۳.۶درصدی از صادرات، از لحاظ ارزش ۱۴۰میلیون دلار و از لحاظ وزنی ۱۶۶هزار تن نسبت به ۶ماهه سال ۱۴۰۱ تغییر داشته است. درصد تغییرات این بخش نشان می‌دهد که صادرات صنایع غذایی از لحاظ ارزشی ۱۹درصد و از لحاظ وزنی ۲۲درصد رشد داشته است.
صادرات صنایع شیمیایی نیز در حالی سهم ۲درصدی از صادرات صنعتی دارد که بررسی آمارها در ۶ماهه ۱۴۰۲ و مقایسه آن با ۶ماهه سال قبل از آن بیانگر این است که صادرات این بخش از لحاظ ارزشی ۵درصد و از لحاظ وزنی ۴درصد رشد داشته است. ارزش صادرات صنایع شیمیایی در سال ۱۴۰۲، ۴۷۳میلیون دلار و وزن صادرات این بخش ۹۸۶هزار تن بوده است. میزان تغییرات صادرات این بخش در مقایسه با سال قبل نشان می‌دهد که صادرات شیمیایی، از لحاظ ارزشی ۲۱میلیون دلار و از لحاظ وزنی ۴۰هزار تن بیشتر شده است.
صادرات صنایع نساجی، پوشاک و کفش با سهم ۱.۵درصدی از صادرات بخش صنعت، نسبت به سال قبل از لحاظ ارزش ۶درصد و از لحاظ وزنی ۹درصد افزایش داشته است. صادرات نساجی، پوشاک و کفش در نیمه اول سال ۱۴۰۲، رقمی در حدود ۳۵۸میلیون دلار به وزن ۱۷۷هزار تن بوده که نسبت به سال قبل، از لحاظ ارزش ۲۱میلیون دلار و از لحاظ وزن ۱۴هزار تن افزایش داشته است.
صادرات لوازم‌خانگی با داشتن سهم زیر یک‌درصد و حدود ۰.۹درصد از صادرات بخش صنعت، در ۶ماهه ۱۴۰۲، ۲۰۵میلیون دلار به ارزش ۱۳۹هزار تن بوده که از لحاظ ارزش ۳میلیون دلار و از لحاظ وزنی ۵هزار تن نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش داشته است. میزان تغییرات این بخش نشان می‌دهد که صادرات لوازم‌خانگی از لحاظ ارزش ۲درصد و از لحاظ وزنی ۴درصد کاهش داشته است.
صادرات ماشین‌‌‌سازی و تجهیزات، در ۶ماهه ۱۴۰۲ رقمی در حدود ۲۰۵میلیون دلار به وزن ۵۹هزار تن بوده است. صادرات این بخش نیز با سهم ۰.۹درصدی از صادرات بخش صنعت، نسبت به مدت مشابه سال قبل، از لحاظ ارزش ۲۷درصد کاهش و از لحاظ وزنی ۵درصد افزایش نشان می‌دهد. صادرات صنعت ماشین‌‌‌سازی و تجهیزات در نیمه اول ۱۴۰۲، نسبت به مدت مشابه سال گذشته، ۷۶میلیون دلار کاهش و از لحاظ وزنی ۳هزار افزایش داشته است.
صنایع برق و الکترونیک، با دارا بودن سهم ۰.۸درصدی از صادرات بخش صنعت، از لحاظ ارزش ۱۳درصد و از لحاظ وزنی ۴درصد رشد داشته است. صادرات این صنعت در ۶ماه اول امسال، ۱۸۷میلیون دلار به ارزش ۵۰هزار تن بوه که نسبت به مدت مشابه سال قبل، ۲۲میلیون دلار از لحاظ ارزش و ۲هزار تن از لحاظ وزنی افزایش داشته است. صنعت خودرو و نیروی‌محرکه با دارا بودن سهم ۰.۵درصدی از ۱۵درصد صادرات بخش صنعت در ۶ماهه ۱۴۰۲، از لحاظ ارزش ۶۹درصد و از لحاظ وزنی ۲۰درصد افزایش نشان می‌دهد. صادرات این بخش در ۶ماه اول امسال، ۱۲۰میلیون تن به ارزش ۲۹هزار تن بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل، ۴۹میلیون دلار و به لحاظ وزنی ۵هزار تن افزایش داشته است.
محصولات سلولزی نیز با سهم ۰.۵درصدی از صادرات بخش صنعت، در ۶ماه اول امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۸درصد به لحاظ ارزش و ۲۴درصد به لحاظ وزنی کاهش داشته است. صادرات این محصولات در نیمه اول سال ۱۴۰۲، ۱۱۴میلیون دلار به وزن ۱۹۶هزار تن بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل از لحاظ ارزش ۲۴میلیون دلار و به لحاظ وزنی ۶۱هزار تن کاهش داشته است.
صادرات دارو در نیمه اول سال ۱۴۰۲ با داشتن سهم ۰.۳درصدی از صادرات بخش صنعت، تنها ۶۱میلیون دلار به ارزش یکهزار تن بوده، با این حال به لحاظ ارزش ۶۲درصد و به لحاظ وزنی ۲۸درصد نسبت به سال ۱۴۰۱ افزایش داشته است. مقایسه صادرات این بخش با مدت مشابه سال قبل بیانگر این است که صادرات این بخش ۲۳میلیون دلار به لحاظ ارزش و ۰.۳هزار تن به لحاظ وزنی افزایش داشته است.
صادرات صنایع ورزشی و خلاق با دارا بودن سهم ۰.۱درصدی از صادرات بخش صنعت، در نیمه اول سال ۱۴۰۲، ۲۲میلیون دلار به وزن ۸هزار تن بوده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته یک‌میلیون دلار و از لحاظ وزنی ۰.۳هزار تن کاهش داشته است. تغییرات این بخش بیانگر این است که صادرات این بخش ۵درصد از لحاظ ارزش و ۳درصد از لحاظ وزنی کاهش داشته است.
صادرات تجهیزات پزشکی نیز در نیمه اول سال ۱۴۰۲، ۷میلیون دلار به وزن یکهزار تن بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل از لحاظ ارزش ۶میلیون دلار کاهش و از لحاظ وزنی ۰.۴هزار تن نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش داشته است. درصد تغییرات این بخش نشان می‌دهد که صادرات این بخش به لحاظ ارزش ۴۸درصد کاهش و به لحاظ وزنی ۵۸درصد افزایش داشته است.
مقاصد صادراتی بخش صنعت در ۶ماهه ۱۴۰۲
اما ۳میلیارد و ۵۸۹میلیون دلار صادرات بخش صنعت به چه کشورهایی صادر شده است. بررسی اصلیترین مقاصد صادراتی ۶ماهه ۱۴۰۲ نشان می‌دهد که عراق سهم ۴۴درصدی، افغانستان سهم ۹درصدی، پاکستان سهم ۸درصدی، امارات متحده عربی سهم ۶درصدی، ترکیه سهم ۵درصدی، فدراسیون روسیه سهم ۴درصدی، جمهوری‌آذربایجان سهم ۳درصدی، ترکمنستان سهم ۳درصدی و سایر کشورها سهم ۱۸درصدی از صادرات صنعتی ایران داشتهاند.
بررسی بازار چین به عنوان مهم‌ترین شریک تجاری با صادرات ۶میلیارد و ۹۲۱میلیون دلاری ایران به وزن ۲۱۹۷۵هزار تن به این کشور در ۶ماهه اول سال ۱۴۰۲ نشان می‌دهد که صنعت ایران از بازار این کشور تقریبا سهمی نداشته و عمده صادرات به این کشور در بخش پتروشیمی و معدنی بوده است. بررسی صادرات به بازار عراق نشان می‌دهد که محصولات پلیمری سهم ۱۱درصدی، صنایع غذایی سهم ۹درصدی، لوازم خانگی سهم ۳درصدی و صنایع برق و الکترونیک سهم ۳درصدی از عمده صادرات به این کشور به عنوان دومین بازار صادراتی ایران بعد از چین در ۶ماهه ۱۴۰۲ با صادرات ۴میلیارد و ۵۴۱میلیون دلار به وزن بیش از ۱۳هزار تنی به این کشور داشتهاند.
همچنین صادرات ۳۰۱۶میلیون دلاری ایران به امارات متحده عربی به وزن ۶۸۴۶هزار تن در ۶ماهه ۱۴۰۲ بوده که بررسیها نشان می‌دهد صادرات صنعتی به این کشور نیز تقریبا صفر و محدود بوده و عمده صادرات به این کشور مربوط به بخش پتروشیمی و معدنی است. صادرات به ترکیه نیز در ۶ماهه ۱۴۰۲، ۲میلیارد و ۴۹۸میلیون دلار و به وزن ۵۳۵۵هزار تن کالا بوده که بررسی کالاهای صادراتی به این کشور نشان می‌دهد صادرات صنعتی به ترکیه محدوده بوده و عمده کالاهای صادرشده از ایران به این کشور مربوط به بخش‌‌‌های پتروشیمی و معدنی است.
صادرات ایران به هند در ۶ماهه ۱۴۰۲، یک‌میلیارد و ۶۶میلیون دلار به وزن ۳۷۶۵هزار تن بوده که بررسیها نشان می‌دهد، بخش صنعت سهمی در صادرات به این کشور نیز نداشته است.
صادرات به پاکستان در ۶ماهه ۱۴۰۲، ۹۳۹میلیون دلار به وزن ۲۰۲۳هزار تن بوده که بررسی سهم بخش صنعت از صادرات به این کشور نشان می‌دهد، صنایع غذایی ۱۲درصد و محصولات پلیمری ۱۲درصد در صادرات به این کشور سهم داشتهاند. صادرات به افغانستان در ۶ماهه امسال به ارزش ۸۱۶میلیون دلار و به وزن ۱۹۶۴هزار تن بوده که صادرات صنعتی به این کشور شامل محصولات پلیمری با سهم ۱۲درصدی، صنایع غذایی با سهم ۱۱درصدی و نساجی، پوشاک و کفش با سهم ۷درصدی است. صادرات به عمان در نیمه اول امسال، ۸۱۶میلیون دلار به وزن ۲۰۲۱هزار تن در ۶ماهه ۱۴۰۲ بوده که بررسیها نشان می‌دهد صادرات صنعتی سهم چندانی از صادرات عمده به این کشور نداشته‌است.صادرات به فدراسیون روسیه در ۶ماهه سال ۱۴۰۲، ۴۴۰میلیون دلار به وزن ۱۰۶۹هزار تن بوده که صادرات صنعتی به این کشور شامل مواد اولیه پلیمری با سهم ۱۹درصدی، صنایع غذایی با سهم ۹درصدی، خودرو و نیروی‌محرکه با سهم ۵درصدی و صنایع شیمیایی با سهم ۴درصدی می‌شود. صادرات به اندونزی در ۶ماهه ۱۴۰۲، ۳۷۳میلیون دلار به وزن ۷۷۵هزار تن بوده که صنعت تقریبا سهمی از صادرات به این کشور نداشته است.
صادرات محدود کالاهای فناور
بررسی صادرات بسته به سطح فناوری محصولات طی ۶ماهه ۱۴۰۲ بیانگر این است که صادرات محصولات اولیه سهم ۳۸درصدی، محصولات با فناوری سطح متوسط سهم ۳۰درصدی، صادرات مبتنی بر منابع سهم ۲۲درصدی، فناوری سطح پایین سهم ۹درصدی و فناوری سطح بالا تنها سهم یک‌دهم درصدی داشته است. صادرات فناوری سطح بالا در ۶ماهه ۱۴۰۲ تنها ۱۷۲میلیون دلار به وزن ۱۷هزار تن بوده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل که صادرات این بخش ۲۱۸میلیون دلار به وزن ۲۷هزار تن بوده، از لحاظ ارزش ۲۱درصد و از لحاظ وزنی ۳۶درصد کاهش داشته است.
صادرات فناوری سطح پایین در ۶ماهه ۱۴۰۲، یک‌میلیارد و ۹۸۰میلیون دلار به وزن ۲۴۱۱هزار تن بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل از لحاظ ارزش ۲درصد و از لحاظ وزن ۱۱درصد افزایش داشته است. صادرات مبتنی بر منابع در ۶ماهه امسال، ۵میلیارد و ۴۳۲میلیون دلار به وزن ۲۶۰۴۲هزار تن بوده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل از لحاظ ارزش ۷درصد کاهش و از لحاظ وزن ۴۱درصد افزایش داشته است. صادرات فناوری سطح متوسط در ۶ماهه ۱۴۰۲، ۷میلیارد و ۲۰۵میلیون دلار به وزن ۱۵۶۸۴هزار تن بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل از لحاظ ارزش ۱۵درصد کاهش و از لحاظ وزن ۱۰درصد افزایش داشته است. صادرات محصولات اولیه نیز در ۶ماهه امسال، ۹میلیارد و ۲۸میلیون دلار به وزن ۲۱۲۱۲هزار تن بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل از نظر ارزش ۱۳درصد و از لحاظ وزن ۳۹درصد افزایش داشته است.
منبع:دنیای‌اقتصاد
